«Η γέννησή του ήταν άγνωστη, ο θάνατός του κρυφός». Έτσι αποδίδεται από τα λατινικά η επιγραφή στον τάφο του αινιγματικού άνδρα γνωστού ως Κάσπαρ Χάουζερ, ο οποίος πέθανε το 1833. Σχεδόν δύο αιώνες μετά, οι επιστήμονες έλυσαν ένα μακροχρόνιο μυστήριο σχετικά με τους υποτιθέμενους δεσμούς του Χάουζερ με βασιλική οικογένεια της Γερμανίας.
Ο Χάουζερ εμφανίστηκε από το πουθενά στη σημερινή Νυρεμβέργη της Γερμανίας στις 26 Μαΐου 1828, όταν ήταν περίπου 16 ετών. Βρέθηκε να περιπλανιέται στην πλατεία της πόλης χωρίς ταυτότητα και με μια ανυπόγραφη επιστολή στο χέρι του.
Το γράμμα και οι αποσπασματικές αναμνήσεις του Χάουζερ αφηγούνταν μια οδυνηρή ιστορία: ότι μεγάλωσε σε ένα στενό μπουντρούμι από το οποίο δεν έφυγε ποτέ, και ότι τον τάιζε και τον κρατούσε καθαρό κάποιος τον οποίο δεν είδε ποτέ. Όταν ο έφηβος Χάουζερ εμφανίστηκε στο κέντρο της πόλης, μόλις και μετά βίας μπορούσε να γράψει το όνομά του και με δυσκολία επικοινωνούσε με τους αξιωματούχους που τον ανέκριναν.
Ήταν από βασιλική οικογένεια;
Η ιστορία που άρχισε να κυκλοφορεί ήταν ότι επρόκειτο για έναν πρίγκιπα που είχε απαχθεί από τη βασιλική οικογένεια του Μπάντεν, που τότε ήταν κυρίαρχο κράτος στη σημερινή νοτιοδυτική Γερμανία. Δεν υπήρχαν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία, αλλά η ιστορία συνέχισε να εξαπλώνεται, αναδεικνύοντας τον Χάουζερ σε διασημότητα, αγαπητή στα μέλη της ανώτερης ευρωπαϊκής κοινωνίας.
Η ιστορία του Κάσπαρ Χάουζερ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Βέρνερ Χέρτσογκ το 1974, με τίτλο «Ο καθένας για τον εαυτό του και ο Θεός εναντίον όλων»:
Πολύ καιρό μετά τον θάνατο του Χάουζερ, οι μελετητές έψαχναν μάταια για οποιαδήποτε απόδειξη βασιλικής καταγωγής. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, γενετικά δεδομένα από δείγματα του διατηρημένου αίματος του Χάουζερ έδειξαν ότι δεν ανήκε στη γενιά των Μπάντεν. Όμως τα αποτελέσματα αυτά διαψεύστηκαν λίγα χρόνια αργότερα, από δείγματα που προήλθαν από τα μαλλιά του Χάουζερ.
Πρόσφατα, οι επιστήμονες βρήκαν οριστικές απαντήσεις μέσω νέας ανάλυσης δειγμάτων μαλλιών του Χάουζερ, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό iScience. Η προσέγγισή τους, που αναπτύχθηκε για αρχαία θραύσματα DNA από Νεάντερταλ, ήταν πιο ευαίσθητη από τις προηγούμενες μεθόδους.
Όταν ανέλυσαν το μιτοχονδριακό DNA του Χάουζερ – mtDNA, γενετικός κώδικας που μεταβιβάζεται από την πλευρά της μητέρας – επιβεβαίωσαν ότι δεν ταίριαζε με το mtDNA από μέλη της οικογένειας Μπάντεν. Σχεδόν δύο αιώνες μετά τη μυστηριώδη εμφάνιση του Χάουζερ, η διαπίστωση αυτή απέκλεισε την πιθανότητα να επρόκειτο για απαχθέντα πρίγκιπα.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι του DNA
Για τη μελέτη τους, οι επιστήμονες εξέτασαν πρώτα προηγούμενα ευρήματα σχετικά με τον Χάουζερ. Το 1996, ένα εργαστήριο στο Μόναχο ανέλυσε αίμα από το εσώρουχο του Χάουζερ (ο οποίος πέθανε από τραύμα με μαχαίρι και τα αιματοβαμμένα ρούχα του φυλάσσονται σε μουσείο στο Άνσμπαχ της Γερμανίας) και διαπίστωσε ότι το mtDNA στο αίμα του δεν ταίριαζε με το mtDNA των Μπάντεν. Ωστόσο, ορισμένοι ερευνητές που υποστήριζαν την θεωρία του «χαμένου πρίγκιπα», επέμειναν ότι το αίμα μπορεί να μην ανήκε στον Χάουζερ, σύμφωνα με τον επικεφαλή συγγραφέα της μελέτης και εγκληματολογικό μοριακό βιολόγος Δρ. Βάλτερ Πάρσον, ερευνητή στο Εθνικό Εργαστήριο Βάσεων Δεδομένων DNA του αυστριακού υπουργείου Εσωτερικών.
«Έχει ειπωθεί ότι οι επιμελητές του μουσείου όπου εκτέθηκε το παντελόνι του Κάσπαρ Χάουζερ, ανανέωναν την κηλίδα αίματος για να την κάνουν να φαίνεται καλύτερη. Αν συνέβαινε αυτό, το νέο αίμα θα κάλυπτε το παλιό και πιθανότατα θα είχε διαφορετικό mtDNA», δήλωσε ο Πάρσον στο CNNi.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ένα άλλο γερμανικό εργαστήριο στο Μίνστερ εξέτασε δείγματα μαλλιών του Χάουζερ. Τα αποτελέσματα αυτά έδειξαν ότι το mtDNA του ταίριαζε πολύ με αυτό των Μπάντεν, διαψεύδοντας τα ευρήματα από το Μόναχο.
Ο τάφος του Κάσπαρ Χάουζερ στο Άνσμπαχ της Γερμανίας
Michael Zaschka / Wikimedia Commons
Το εργαστήριο του Πάρσον διεξήγαγε νέα ανάλυση των μαλλιών του Χάουζερ, χρησιμοποιώντας τούφες που συλλέχθηκαν πριν και μετά τον θάνατό του. Η εξαιρετικά ευαίσθητη τεχνική του εργαστηρίου επέτρεψε στους ερευνητές να είναι σίγουροι ότι έπαιρναν δείγματα από τα σημεία των τριχών όπου βρισκόταν το χρήσιμο mtDNA, και ότι αυτά δεν είχαν μολυνθεί.
Τα νέα αποτελέσματα ταίριαξαν με εκείνα της ανάλυσης αίματος του 1996, διαπιστώνοντας ότι ο Χάουζερ είχε μιτότυπο W ενώ ο μιτότυπος των Μπάντεν ήταν H. Για να τα επιβεβαιώσουν, οι ερευνητές έστειλαν τούφες μαλλιών σε ένα τρίτο εργαστήριο στο Πότσνταμ, που ειδικεύεται στο αρχαίο DNA, χωρίς να αποκαλύψουν ότι το δείγμα ήταν από τον Χάουζερ. Η ανάλυση από το Πότσνταμ έδειξε επίσης μιτότυπο W.
«Ο γρίφος της εποχής του»
Σύμφωνα με τη «θεωρία του πρίγκιπα», οι γονείς του Χάουζερ ήταν ο μεγάλος δούκας Κάρολος και η μεγάλη δούκισσα Στεφανία ντε Μπωαρναί. Η μεγάλη δούκισσα γέννησε έναν γιο στις 29 Σεπτεμβρίου 1812 και το αβάφτιστο παιδί πέθανε όταν ήταν 18 ημερών.
Ωστόσο, κάποιοι ψιθύριζαν ότι το νεκρό βρέφος ήταν ένα άλλο μωρό, το οποίο είχε ανταλλάξει με τον 2 εβδομάδων πρίγκιπα η θετή γιαγιά του, η κόμισσα Λουίζα Καρολίνα φον Χόχμπεργκ, η οποία έκρυψε τον πραγματικό πρίγκιπα – τον άνδρα που αργότερα αυτοαποκαλούνταν Κάσπαρ Χάουζερ. Όταν ο Κάρολος και η Στεφανία απέτυχαν στη συνέχεια να κάνουν αρσενικό διάδοχο, ένας από τους γιους της κόμισσας Χόχμπεργκ ανέβηκε στον θρόνο του μεγάλου δούκα.
Τα νέα ευρήματα σχετικά με τον Χάουζερ όχι μόνο καταρρίπτουν τη θεωρία του πρίγκιπα, αλλά «καταδεικνύουν επίσης τη σημασία της διεύρυνσης των ορίων των τεχνολογιών για την ανάλυση του DNA», δήλωσε ο Πάρσον.
Αλλά αν ο Χάουζερ δεν ήταν ένας «χαμένος πρίγκιπας», ποιος ήταν; Είναι αδύνατο να το πούμε από τα στοιχεία του mtDNA, τα οποία μπορούσαν μόνο να τον συσχετίσουν με μια δυτικοευρωπαϊκή γενεαλογική γραμμή, σύμφωνα με τη μελέτη.
Στο νεκροταφείο του Άνσμπαχ όπου είναι θαμμένος ο Χάουζερ, η επιτύμβια στήλη του τον περιγράφει ως «ο γρίφος της εποχής του». Και το ποιος ήταν στην πραγματικότητα, παραμένει ένας άλυτος γρίφος.
Με πληροφορίες από: New DNA analysis unravels the mystery of ‘lost prince’ Kaspar Hauser by Mindy Weisberger, CNN
