Ουκρανία, Μέση Ανατολή και ΝΑΤΟ: Πώς οι εκλογές στις ΗΠΑ θα επηρεάσουν την παγκόσμια «σκακιέρα»

Αυτό γιατί πέρα πέρα από την τύχη της Αμερικής θα πρέπει να να αγωνιστεί για να υπερασπιστεί τον τίτλο του φάρου της ανθρωπότητας, όπως έχει πει ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν σε ταξίδι του στο Κίεβο, δεδομένου ότι η παγκόσμια επιρροή των ΗΠΑ τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Οι περιφερειακές δυνάμεις ακολουθούν το δικό τους δρόμο, τα αυταρχικά καθεστώτα συνάπτουν τις δικές τους συμμαχίες και οι καταστροφικοί πόλεμοι στη Γάζα, την Ουκρανία και αλλού εγείρουν άβολα ερωτήματα σχετικά με την αξία του ρόλου της Ουάσινγκτον, όπως σημειώνει το BBC.

Αλλά, ακόμη και σε αυτό το νέο περιβάλλον, η Αμερική έχει σημασία λόγω της οικονομικής και στρατιωτικής της ισχύος και του σημαντικού της ρόλου σε πολλές συμμαχίες.

Στρατιωτική ισχύς

«Δεν μπορώ να ωραιοποιήσω αυτές τις προειδοποιήσεις», λέει η Ρόουζ Γκοτεμούλερ πρώην αναπληρώτρια γενική γραμματέας του ΝΑΤΟ.

«Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο εφιάλτης της Ευρώπης, με τον απόηχο της απειλής του να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ στα αυτιά όλων», προσθέτει.

Οι αμυντικές δαπάνες της Ουάσινγκτον ανέρχονται στα δύο τρίτα των στρατιωτικών προϋπολογισμών των 31 άλλων μελών του ΝΑΤΟ.

Πέρα από το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ δαπανούν περισσότερα για τον στρατό τους από ό,τι οι επόμενες 10 χώρες μαζί, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ρωσίας.

Ο Τραμπ υπερηφανεύεται ότι ασκεί πιέσεις για να αναγκάσει τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ να εκπληρώσουν τους στόχους των δαπανών τους, που είναι το 2% του ΑΕΠ τους – μόνο 23 από τα κράτη μέλη έχουν επιτύχει αυτόν τον στόχο το 2024.

Όμως η ομάδα της Χάρις στον Λευκό Οίκο θα πρέπει να κυβερνήσει με τη Γερουσία ή τη Βουλή των Αντιπροσώπων, οι οποίοι θα μπορούσαν σύντομα να βρεθούν στα χέρια των Ρεπουμπλικανών και θα είναι λιγότερο πρόθυμοι να υποστηρίξουν τους πολέμους στο εξωτερικό από ό,τι οι Δημοκρατικοί ομόλογοί τους.

Επίσης, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι ανεξάρτητα από το ποιος θα γίνει πρόεδρος, η πίεση θα αυξηθεί στο Κίεβο για να βρει τρόπους να βγει από αυτόν τον πόλεμο, καθώς οι νομοθέτες των ΗΠΑ γίνονται όλο και πιο απρόθυμοι να περάσουν τεράστια πακέτα βοήθειας.

Ό,τι κι αν συμβεί, η Γκοτεμούλερ λέει:

«Δεν πιστεύω ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να διαλυθεί».

Η Ευρώπη θα πρέπει «να βγει μπροστά για να ηγηθεί».

Υπό αμφισβήτηση ο ρόλος του ειρηνοποιού

Ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να εργαστεί σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο αντιπαράθεσης μεγάλων δυνάμεων από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.

«Οι ΗΠΑ παραμένουν ο πιο σημαντικός διεθνής παράγοντας σε θέματα ειρήνης και ασφάλειας», μου λέει η Κόμφορτ Ερό, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της International Crisis Group.

Ωστόσο όπως υπογραμμίζει «η δύναμή της να συμβάλει στην επίλυση των συγκρούσεων έχει μειωθεί».

Οι πόλεμοι γίνονται όλο και πιο δύσκολο να τερματιστούν. «Οι θανατηφόρες συγκρούσεις γίνονται όλο και πιο δυσεπίλυτες, με τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων να επιταχύνεται και τις μεσαίες δυνάμεις να ανεβαίνουν», τονίζει η Ερό.

Η Αμερική χάνει το ηθικό πλεονέκτημα για εκείνη. «Οι παγκόσμιοι παράγοντες παρατηρούν ότι εφαρμόζει ένα πρότυπο στις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία και ένα άλλο στις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα. Ο πόλεμος στο Σουδάν έχει δει τρομερές φρικαλεότητες, αλλά αντιμετωπίζεται ως ζήτημα δεύτερης τάξης», προσθέτει.

Μια νίκη της Χάρις «αντιπροσωπεύει τη συνέχεια της σημερινής κυβέρνησης». Αν είναι ο Τραμπ, «μπορεί να δώσει στο Ισραήλ ακόμη πιο ελεύθερα χέρια στη Γάζα και αλλού, και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να προσπαθήσει να κλείσει μια συμφωνία για την Ουκρανία με τη Μόσχα», σημειώνει.

Η Μέση Ανατολή

Όσον αφορά τη Μέση Ανατολή, η υποψήφια των Δημοκρατικών έχει επανειλημμένα επαναλάβει τη σταθερή υποστήριξη του κ. Μπάιντεν στο «δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του».

Αλλά έχει επίσης φροντίσει να τονίσει ότι «οι δολοφονίες αθώων Παλαιστινίων πρέπει να σταματήσουν».

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι ήρθε η ώρα «να επιστρέψουμε στην ειρήνη και να σταματήσουμε να σκοτώνουμε ανθρώπους». Αλλά φέρεται να είπε στον Ισραηλινό ηγέτη Μπενιαμίν Νετανιάχου να «κάνει αυτό που πρέπει να κάνει».

Επίσης ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος υπερηφανεύεται ότι είναι ειρηνοποιός. «Θα έχω ειρήνη στη Μέση Ανατολή, και σύντομα», υποσχέθηκε σε συνέντευξή του στην τηλεόραση Al Arabiya της Σαουδικής Αραβίας το βράδυ της Κυριακής (27/10).

Η Ουκρανία

Όσον αφορά την Ουκρανία, ο Τραμπ δεν κρύβει ποτέ τον θαυμασμό του για ισχυρούς άνδρες όπως ο Ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν. Έχει ξεκαθαρίσει ότι θέλει να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και μαζί με αυτόν και τη μεγάλη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη των ΗΠΑ.

«Θα βγω έξω. Πρέπει να βγούμε έξω», επέμεινε σε πρόσφατη συγκέντρωση.

Στον αντίποδα, η Χάρις έχει δηλώσει: «Ήμουν υπερήφανη που στάθηκα στο πλευρό της Ουκρανίας. Θα συνεχίσω να στέκομαι στο πλευρό της Ουκρανίας. Και θα εργαστώ για να διασφαλίσω ότι η Ουκρανία θα επικρατήσει σε αυτόν τον πόλεμο».

Αλλά η Ερό ανησυχεί ότι, ανεξάρτητα από το ποιος θα εκλεγεί, τα πράγματα στον κόσμο θα μπορούσαν να γίνουν χειρότερα.

Η σημασία της αμερικανικής ηγεσίας

«Το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών έχει τεράστια σημασία, δεδομένης της απαράμιλλης επιρροής που ασκούν οι Ηνωμένες Πολιτείες, όχι μόνο μέσω της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος τους, αλλά και μέσω της δυνατότητάς τους να ηγούνται με ηθικό κύρος στην παγκόσμια σκηνή», λέει ο Μάρτιν Γκρίφιθς, βετεράνος διαμεσολαβητής σε συγκρούσεις, ο οποίος, μέχρι πρόσφατα, ήταν ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ για Ανθρωπιστικές Υποθέσεις και Συντονιστής Έκτακτης Βοήθειας.

Ο ίδιος θεωρεί ότι τα πράγαμτα θα είναι καλύτερα αν κερδίσει η Χάρις και λέει ότι «μια επιστροφή στην προεδρία του Τραμπ που χαρακτηρίζεται από απομονωτισμό και μονομέρεια, δεν προσφέρει παρά μόνο εμβάθυνση της παγκόσμιας αστάθειας».

Αλλά ασκεί κριτική, επίσης, στην κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις, αναφέροντας τη «διστακτικότητά» της σχετικά με την επιδείνωση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή.

Αλλά ο Γκρίφιθς εξακολουθεί να πιστεύει ότι η Αμερική είναι μια απαραίτητη δύναμη.

«Σε μια εποχή παγκόσμιων συγκρούσεων και αβεβαιότητας, ο κόσμος περιμένει από τις ΗΠΑ να ανταποκριθούν στην πρόκληση της υπεύθυνης και με αρχές ηγεσίας… Απαιτούμε περισσότερα. Αξίζουμε περισσότερα. Και τολμάμε να ελπίζουμε σε περισσότερα», σημειώνει.