«Σίγησαν» τα κινητά στα σχολεία: Τι λένε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί

Τι λένε τα παιδιά

Τα παιδιά – τουλάχιστον εκείνα του Γυμνασίου και του Λυκείου – έχουν στην συντριπτική τους πλειονότητα κινητά τηλέφωνα, τα οποία και κουβαλούν μαζί τους στα σχολεία. Βέβαια, είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά και δεν τα βγάζουν την ώρα του μαθήματος ή κάνουν διακριτική χρήση στα διαλείμματα.

«Είναι καλό να μην είναι το κινητό στο σχολείο, γιατί μας αποσπά την ώρα του μαθήματος. Καλώς ή κακώς, θα το βγάλουμε να κοιτάξουμε την ώρα, αν μας στείλουν ένα μήνυμα θα το ακούσουμε και θα το τσεκάρουμε. Από την άλλη μπορεί στο διάλειμμα να θέλω να πάρω ένα τηλέφωνο ή να πρέπει να μιλήσω με κάποιο συγγενικό μου πρόσωπο ή με κάποια καθηγήτρια για να κανονίσω κάτι για το μάθημα και έχω τον καθηγητή από πάνω να μου λέει να το κλείσω!», μας λέει η Αγάπη, μαθήτρια Λυκείου.

Η Μαίρη, επίσης μαθήτρια Λυκείου, θεωρεί ότι το μέτρο δεν έχει ιδιαίτερο αποτέλεσμα καθώς τα παιδιά εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα κινητά τους. «Στην τάξη το κάνουμε λίγο πιο διακριτικά και οι καθηγητές απλά κάνουν λίγο περισσότερο τα στραβά μάτια», λέει στην κάμερα του CNN Greece.

Τα στοιχεία έρευνας που διεξήγαγε ο Όμιλος Φροντιστηρίων Πουκαμισάς σε 2.291 μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου και αποφοίτους Λυκείου το διάστημα 7-19 Φεβρουαρίου 2024, έδειξε ότι τέσσερις στους δέκα μαθητές (39%) χρησιμοποιούν συχνά έως πολύ συχνά το κινητό τους, ενώ δύο στους τρεις εφήβους θωρούν ότι εάν χρησιμοποιούσαν τα κινητά τους λιγότερα θα είχαν καλύτερες σχολικές επιδόσεις.

Πιο αναλυτικά, ένας στους δύο δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στη μελέτη εξαιτίας του κινητού, το 63,5% πιστεύει ότι η μείωση της χρήσης θα είχε θετικό αποτέλεσμα στις επιδόσεις του, το 41,8% θεωρεί ότι η απόδοσή του στα μαθήματα θα βελτιωνόταν αν δεν είχε συνεχώς δίπλα του το κινητό τηλέφωνο, ενώ το 29,5% λέει ότι ελέγχει συνεχώς το κινητό για να μην χάσει κάποια συζήτηση ή κάποια ανάρτηση των φίλων του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου διατηρεί προφίλ.

Η απαγόρευση του κινητού στα σχολεία δεν είναι κάτι καινούριο. Η χρήση τους απαγορεύεται από το 2006 αλλά επί της ουσίας το μέτρο δεν εφαρμοζόταν. Αυτό που αλλάζει με τη νέα υπουργική απόφαση είναι ότι ορίζονται ποινές για όσους και όσες δεν συμμορφώνονται με το μέτρο.

«Θετικό μέτρο αν συνδυαστεί με ενημέρωση»

Σε Λύκειο των Βορείων Προαστίων, το μάθημα γίνεται χωρίς διακοπές και στο διάλειμμα τα παιδιά συζητούν στο προαύλιο χωρίς να κοιτάζουν τις οθόνες των κινητών τους.

Σε μεγάλο βαθμό οι μαθητές, με την παρότρυνση των εκπαιδευτικών αλλά και λόγω του πλαισίου λειτουργίας της σχολικής μονάδας, δεν χρησιμοποιούσαν τα κινητά τους ούτε τις προηγούμενες χρονιές, λέει ο διευθυντής του σχολείου στο CNN Greece.

«Η διεύθυνση έχει ενημερώσει τους γονείς και τους μαθητές και γι’ αυτό, ίσως, δεν έχουμε τέτοια φαινόμενα», μας λέει και προσθέτει:

«Αν το μέτρο εφαρμοστεί σωστά και δεν αρχίσουμε να κυνηγάμε μάγισσες, σε συνδυασμό με την ενημέρωση και την πειθώ, τότε θα είναι ένα μέτρο σε θετική κατεύθυνση».

Πρόληψη και όχι καταστολή

«Το κινητό δεν πρέπει να εμπλέκεται στην παιδαγωγική διαδικασία» ξεκαθαρίζει ο πρόεδρος της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Γονέων Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ), Παναγιώτης Κατηφές, μιλώντας στο CNN Greece.

«Για αυτό, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα πρόληψης και όχι κατασταλτικά μέτρα. Να μπορέσουμε να εξηγήσουμε στα παιδιά γιατί θα πρέπει να μένει το κινητό στην τσάντα, καθώς με αποβολές δεν θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα», προσθέτει.

Η ΑΣΓΜΕ ζητά μαζικούς διορισμούς ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία προκειμένου να ενισχυθεί όχι μόνο η παιδαγωγική αλλά και η κοινωνική μάθηση των παιδιών καθώς και υλοποίηση οργανωμένων προγραμμάτων πρόληψης για την εξάρτηση από τις οθόνες «που θα υλοποιούνται από τα 75 Κέντρα Πρόληψης, τα οποία κλείνει η κυβέρνηση του χρόνου», επισημαίνει ο κ. Κατηφές.

Τι λένε οι ειδικοί

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στήριξε την εφαρμογή του μέτρου επικαλούμενος τις επιστημονικές μελέτες που δείχνουν ότι η χρήση κινητού προκαλεί μεγάλη διάσπαση προσοχής.

Και όντως, η χρήση κινητού έχει συνέπειες στη συγκέντρωση και την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων. Η Ουρανία Γιακουμάκη, συμβουλευτική ψυχολόγος, μίλησε στο CNN Greece για τα οφέλη του περιορισμού της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων από τα παιδιά και τους εφήβους.

«Όπου έχει εφαρμοστεί το μέτρο έχει δείξει ότι η επίδοση και η συγκέντρωση των μαθητών είναι αυξημένη, ενώ παράλληλα μειώνονται και τα φαινόμενα του cyber bullying. Επίσης ένα ακόμη πολύ σημαντικό όφελος είναι η κοινωνικοποίηση των παιδιών μέσω της διάδρασης που αναπτύσσει τις κοινωνικές δεξιότητές τους και επιτυγχάνει τη ρύθμιση του συναισθήματος», τονίζει η κ. Γιακουμάκη.

Βέβαια, υποστηρίζει ότι η ύπαρξη ποινών δεν προωθούν τα θετικά του μέτρου. Αντιθέτως θέτουν εμπόδια καθώς είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα φέρουν αντίδραση ειδικά όταν μιλάμε για εφήβους.

«Δεν θα πρέπει να υπάρχουν ποινές γιατί αυτό δεν βοηθάει στο να εκπαιδευτούν τα παιδιά. Δεν βοηθάει να κατανοήσουν τα οφέλη του περιορισμού της χρήσης του κινητού και να υιοθετήσουν εν τέλει την πρακτική. Ακόμη και στην περίπτωση χρήσης του κινητού, η τιμωρία δεν είναι σωστή και δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα», μας λέει.

Οι ποινές

Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο, οι μαθητές δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν εντός των χώρων των σχολείων (κτηρίων και υπαίθριων χώρων) κινητό τηλέφωνο ή άλλη ηλεκτρονική συσκευή που διαθέτει σύστημα επεξεργασίας εικόνας και ήχου, για συνομιλία, βιντεοσκόπηση ή οποιαδήποτε άλλη χρήση, με εξαίρεση λόγους υγείας.

Συγκεκριμένα:

• Η χρήση κινητών θα επιφέρει μονοήμερη αποβολή.
• Σε περίπτωση που κάποιος μαθητής ή μαθήτρια βιντεοσκοπεί/φωτογραφίζει/μαγνητοφωνεί συμμαθητές ή εκπαιδευτικούς, χωρίς τη συναίνεση ή τη συγκατάθεσή τους, τότε η ποινή είναι τριήμερη αποβολή.
• Στην περίπτωση που η φωτογράφιση/βιντεοσκόπηση αφορά προσωπικά δεδομένα τρίτων προσώπων, τότε εφαρμόζεται το μέτρο της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος.

Τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες

ΙΣΠΑΝΙΑ
Το υπουργείο Παιδείας επικαλείται ως μοντέλο το παράδειγμα της Ισπανίας, όπου το μέτρο της απαγόρευσης της χρήσης κινητού τηλεφώνου στα σχολεία εφαρμόζεται καθολικά στην προσχολική και δημοτική εκπαίδευση, ενώ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση γίνεται σύσταση στους μαθητές να έχουν απενεργοποιημένα τα κινητά τους κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και των διαλειμμάτων, με εξαίρεση τα μαθήματα όπου το κινητό είναι αναγκαίο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Μοναδική εξαίρεση στα παραπάνω τα ζητήματα υγείας ή όταν συντρέχουν προσωπικοί ή οικογενειακοί λόγοι.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Στην Πορτογαλία, απαγορεύεται η χρήση κινητών τηλεφώνων σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης πλην εκπαιδευτικών λόγων, με το σύστημα να επιτρέπει στην εκάστοτε σχολική μονάδα να αποφασίσει τον βαθμό αυστηρότητας εφαρμογής του μέτρου. Σε πολλά σχολεία, έχουν υιοθετηθεί «ημέρες χωρίς κινητό».

ΙΤΑΛΙΑ
Στη γειτονική Ιταλία ισχύει επίσης η απαγόρευση της χρήσης κινητού, χωρίς όμως να αποκλείεται η χρήση τάμπλετ ή φορητού υπολογιστή εφόσον υπάρχει η συναίνεση του αρμόδιου εκπαιδευτικού.

ΓΑΛΛΙΑ
Η Γαλλία σχεδιάζει τη δοκιμαστική απαγόρευση των κινητών σε 200 σχολεία για μαθητές έως 15 ετών. Σύμφωνα με τον Guardian οι μαθητές θα κληθούν να αφήνουν τα κινητά τους στην είσοδο του σχολείου και εφόσον κριθεί ότι το μέτρο έχει επιτυχία, τότε θα εφαρμοστεί σε όλη τη χώρα από το 2025.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Στη Γερμανία το ζήτημα της απαγόρευσης των κινητών στα σχολεία επανέρχεται συνεχώς, ωστόσο δεν έχει ληφθεί ακόμη σχετική απόφαση αφού η Παιδεία αποτελεί αρμοδιότητα των ομοσπονδιακών κρατιδίων που, εν προκειμένω, δεν ακολουθούν ενιαία πολιτική.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Από φέτος, η Ολλανδία απαγορεύει τα κινητά τηλέφωνα στη διάρκεια του μαθήματος σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Εξαιρέσεις προβλέπονται μόνο όταν το ίδιο το κινητό αποτελεί αντικείμενο της ύλης, όπως για παράδειγμα σε μια συζήτηση για την ορθή χρήση της τεχνολογίας και των μέσων ενημέρωσης από τα παιδιά, όπως αναφέρει η DW, ή όταν η χρήση του κρίνεται απαραίτητη για ιατρικούς λόγους, όπως σε περίπτωση αναπηρίας.

ΔΑΝΙΑ
Η Δανία εστιάζει στην ενσωμάτωση της τεχνολογίας εντός της τάξης, επιτρέποντας την ελεγχόμενη χρήση smartphones για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ
Η χρήση των κινητών στα σχολεία ορίζεται από τις ίδιες τις σχολικές μονάδες. Η χρήση τους κατά τη διάρκεια του μαθήματος περιορίζεται, εκτός και αν αποτελεί μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, κάτι το οποίο αποφασίζει ο εκάστοτε εκπαιδευτικός. Αυτή την περίοδο, πάντως, η κυβέρνηση προωθεί νόμο για καθολική απαγόρευση.

ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ
Τον Φεβρουάριο, τα σχολεία του Ην. Βασιλείου έλαβαν εγκύκλιο από το υπουργείο Παιδείας για τον περιορισμό της χρήσης κινητού από τους μαθητές, αφήνοντας στην ευχέρεια των σχολείων το αν θα προχωρήσουν σε συνολική απαγόρευση.

Συντονισμένη προσπάθεια

Η επέκταση του ψηφιακού κόσμου στο σχολείο είναι εκ των ων ουκ άνευ και η απαγόρευση της χρήσης κινητών σε αυτά μπορεί να «κλωτσάει».

Ωστόσο, όλα συντείνουν στο ότι ο περιορισμός της χρήσης οθονών από τα παιδιά και τους εφήβους μόνο θετικό αντίκτυπο μπορεί να έχει.

Ένας αντίκτυπος που μόνο με συντονισμένη και μεγάλη προσπάθεια από το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας μπορεί να επιτευχθεί.