Πώς ο Ερντογάν θεωρεί ότι η προεδρία Τραμπ τού λύνει τα χέρια και στο εσωτερικό
Η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου, ουσιαστικά του πιο επιδραστικού πολιτικού αντιπάλου του Ταγίπ Ερντογάν, δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» και ουσιαστικά αποτελεί ένα ακόμα επεισόδιο στην στρατηγική κυριαρχίας του Τούρκου προέδρου.
Ο Ερντογάν έχει «στήσει» το καθεστώς του με διώξεις σε όλο το φάσμα της δημόσιας διοίκησης, στον στρατό, όπου ουσιαστικά κατάφερε να περιορίσει την επί δεκαετίες κυριαρχία των κεμαλιστών και με ασφυκτικό έλεγχο στα ΜΜΕ.
Ουσιαστικά μετά το πραξικόπημα εναντίον το 2016 έχει «σκουπίσει» όλο το κράτος, δίνοντας με σαφήνει το μήνυμα ότι το παιχνίδι της εξουσίας στη χώρα είναι μόνο για έναν παίκτη. Οι διαδοχικές νίκες του Ιμάμολγου στην Κωνσταντινούπολη το 2019 και το 2023 ήταν η «παραφωνία» που ο Ερντογάν δεν θα μπορούσε να συγχωρέσει.
Η εκλογή Τραμπ και το «μήνυμα»
Η επιθετική αυτή κίνηση δεν είναι άσχετη με τις εξελίξεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ήδη από τις πρώτες μέρες της θητείας του ο νέος αμερικανός πρόεδρος είχε περιγράψει τον τούρκο πρόεδρο ως «φίλο» του και μάλιστα σε μία περίοδο κρίσιμη για τη Μέση Ανατολή, με την Τουρκία να φιλοδοξεί να παίξει ηγετικό ρόλο στην περιοχή και κυρίως στη Συρία, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Η απόφαση του Ερντογάν να φορέσει χειροπέδες στον πιο «επικίνδυνο» πολιτικό του αντίπαλο δεν μπορεί να πει κανείς ότι έγινε σε συνεννόηση με τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά στην πολιτική δεν χρειάζεται πάντα και σε κάθε βήμα επαφή δύο πολιτικών που αισθάνονται φίλοι ή και «συγγενείς». Αρκεί ο ένας από τους δύο να πιστεύει ότι το κλίμα τον ευνοεί και έχει το πράσινο φως από τον ισχυρότερο, έστω και δια της σιωπής του.
Πρόσφατα άλλωστε οι δύο ηγέτες συνομίλησαν με τον τούρκο πρόεδρο να λέει ότι θα επισκεφθεί τον Απρίλιο τις ΗΠΑ ενώ σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα Hurriyet, ο Ντόναλντ Τραμπ του είπε: «Σας εμπιστευόμαστε στην περιοχή. Ο πρέσβης είναι στη διάθεσή σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε απευθείας μαζί του. Μην αναζητήσετε άλλον μεσάζοντα.Θα μπορούσε να κάνω μια ανταποδοτική επίσκεψη χωρίς μεγάλη καθυστέρηση».
Ο Ερντογάν έχει ουσιαστικά την διαβεβαίωση ότι ο Τραμπ ποντάρει σ’ αυτόν, ότι τον έχει επιλέξει ως στρατηγικό εταίρο στην περιοχή. Και αυτό του λύνει τα χέρια και στο εσωτερικό και έξω από τα σύνορά του.
Πώς επηρεάζονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας σημαίνουν κάτι για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Αμέσως όχι, αφού την τελευταία διετία η κυβέρνηση Ερντογάν έχει υιοθετήσει την πολιτική της προσέγγισης, που είχε αποτέλεσμα τουλάχιστον ως προς την ένταση στο Αιγαίο, η οποία έχει μειωθεί αισθητά. Άλλωστε αυτή την περίοδο ο Ερντογάν βλέπει προς τα ανατολικά του και αναζητά ρόλο «προστάτη» για τον αραβικό κόσμο. Το πρόβλημα για τις σχέσεις με την Ελλάδα είναι ότι η τελευταία «άσκηση υπεροχής» στο εσωτερικό της χώρας του δείχνει πως αισθάνεται άτρωτος. Και αυτός ο αυτοπροσδιορισμός του Τούρκου ηγέτη είναι πάντα επικίνδυνος και μπορεί να φέρει- άγνωστο με ποιον τρόπο- αλλαγή στάσης. Η ιδιομορφία της σχέσης μας με τη γείτονα υπό την σημερινή εξουσία είναι ότι καθίσταται επικίνδυνο ακόμα και το ακριβώς αντίθετο. Να αισθάνεται ο Ταγίπ Ερντογάν ότι απειλείται, να αισθάνεται με έναν τρόπο ευάλωτος- χωρίς προφανώς να το ομολογεί. Η εμπειρία έχει δείξει ότι σ’ αυτήν την περίπτωση η ρητορική του γίνεται πιο επιθετική, επανέρχεται το «όραμα» για την «Γαλάζια πατρίδα», θέλοντας να πουλήσει στο εσωτερικό το νέο- οθωμανικό αφήγημα, το οποίο χρησιμοποιεί επί πολλά χρόνια.
