Ο Άρης περιστρέφεται ταχύτερα σε σχέση με το παρελθόν, σύμφωνα με τα δεδομένα που συνέλεξε το σκάφος προσεδάφισης InSight της NASA στον κόκκινο πλανήτη.
Το αποσυρμένο πλέον InSight ήταν εξοπλισμένο με μια σειρά από όργανα, συμπεριλαμβανομένων κεραιών και ενός ραδιοαναμεταδότη με το όνομα RISE (Rotation and Interior Structure Experiment ή Πείραμα Περιστροφής και Εσωτερικής Δομής). Τα όργανα χρησιμοποιήθηκαν για την παρακολούθηση της περιστροφής του Άρη κατά τη διάρκεια των πρώτων 900 ημερών της αποστολής στον πλανήτη.
Οι αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι η περιστροφή του πλανήτη αυξάνεται κατά περίπου 4 χιλιοστά του δευτερολέπτου του τόξου (milliarchsecond, μονάδα απόστασης στην αστρονομία) ανά έτος, μειώνοντας τη διάρκεια της αρειανής ημέρας κατά ένα κλάσμα του χιλιοστού του δευτερολέπτου ανά έτος. Μια αρειανή ημέρα διαρκεί περίπου 40 λεπτά περισσότερο από μια ημέρα στη Γη.
Η αυξημένη επιτάχυνση φαίνεται απίστευτα μικρή, και οι ερευνητές δεν είναι απόλυτα σίγουροι τι την προκαλεί. Ωστόσο, υποθέτουν ότι μπορεί να οφείλεται στη συσσώρευση πάγου στους πόλους του Άρη ή στην άνοδο των χερσαίων όγκων μετά την κάλυψή τους από πάγο. Όταν η μάζα ενός πλανήτη μετατοπίζεται με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να προκαλέσει επιτάχυνση της περιστροφής του.
Τα ευρήματα του InSight
Τα ευρήματα, τα οποία βασίζονται σε ανάλυση των δεδομένων του InSight πριν αυτό εξαντλήσει τα αποθέματα ισχύος του και αποσυρθεί, καταγράφονται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο στο περιοδικό Nature.
Αρχικά, η αποστολή InSight, η πρώτη που μελέτησε το εσωτερικό του Άρη, υποτίθεται ότι θα διαρκούσε περίπου δύο χρόνια μετά την προσεδάφισή της τον Νοέμβριο του 2018. Όμως η NASA παρέτεινε την αποστολή για άλλα δύο χρόνια.
Το InSight συνέχισε να συλλέγει δεδομένα για τον Άρη μέχρι το τέλος, σιωπώντας τον Δεκέμβριο του 2022, αφού η σκόνη από τον πλανήτη κάλυψε εντελώς τους ηλιακούς συλλέκτες του εμποδίζοντάς τους να λάβουν ενέργεια.
Χάρη στις εξελίξεις στη ραδιοτεχνολογία το InSight ήταν πολύ πιο προχωρημένο από το Viking της δεκαετίας του 1970 και το Pathfinder της δεκαετίας του 1990. Οι αναβαθμίσεις στο Δίκτυο Βαθέος Διαστήματος (Deep Space Network), τις τεράστιες κεραίες που είναι τοποθετημένες σε τρία στρατηγικά σημεία της Γης και αναμεταδίδουν πληροφορίες από τις διαστημικές αποστολές, βελτίωσαν επίσης την ακρίβεια των δεδομένων που συνέλαβε το InSight και έστειλε πίσω στη Γη.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Δίκτυο Βαθέος Διαστήματος για να μεταδώσουν σήματα στο RISE του InSight, το οποίο στη συνέχεια αντανακλούσε το σήμα πίσω στη Γη. Αυτά τα αναμεταδιδόμενα σήματα βοήθησαν τους ερευνητές να εντοπίσουν τις μικρές αλλαγές συχνότητας που προκαλούνται από το φαινόμενο Ντόπλερ (χαρακτηριστικό παράδειγμα τα οχήματα με σειρήνες, όπου η συχνότητα του ήχου αυξάνεται όταν το όχημα μας πλησιάζει και μειώνεται όταν αυτό απομακρύνεται). Οι αλλαγές συχνότητας συσχετίστηκαν με την περιστροφή του πλανήτη.
Μετρώντας την ταλάντωση του Άρη
Χάρη στις ανιχνεύσεις του εσωτερικού του πλανήτη από το InSight, επιβεβαιώθηκε ότι ο Άρης έχει έναν πυρήνα από λιωμένο μέταλλο. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το RISE για να μετρήσουν την ταλάντωση του Άρη καθώς ο πυρήνας μετακινείται στο εσωτερικό του.
Η παρακολούθηση της ταλάντωσης του Άρη επέτρεψε στους ερευνητές να μετρήσουν το μέγεθος του πυρήνα, ο οποίος σύμφωνα με το RISE έχει ακτίνα περίπου 1.835 χιλιομέτρων.
Παρόλο που το InSight δεν είναι πλέον λειτουργικό, ο θησαυρός των δεδομένων που συνέλεξε κατά τη διάρκεια τεσσάρων ετών στην επιφάνεια του Άρη έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες κατανοούν τον κόκκινο πλανήτη. Θα χρειαστούν δεκαετίες για να αναλυθεί όλος αυτός ο όγκος πληροφοριών.
Με πληροφορίες από: Mars is rotating more quickly, NASA mission finds by Ashley Strickland, CNN
