Η αντιμετώπιση της εκτίναξης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι εύκολη υπόθεση, δεδομένων των διαφορετικών δεδομένων που υπάρχουν ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφέροντας πως υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε κάθε χώρα αναφορικά με το ενεργειακό μείγμα, το σχεδιασμό της αγοράς αλλά και τα δεδομένα διασυνδεσιμότητας. Με άλλα λόγια, μια πολιτική που θα μπορούσε να έχει νόημα για χώρες της Κεντρικής Ευρώπης δεν θα ήταν εύκολα εφαρμόσιμη στο Νότο και αντίστροφα. Αντίστοιχα, χώρες με μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο καλούνται να λάβουν άλλου τύπου μέτρα σε σχέση με κράτη-μέλη που είτε έχουν ενεργειακή επάρκεια είτε αξιοποιούν άλλες ενεργειακές πηγές.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει η Κομισιόν, η ουσιαστική απάντηση στη πρόβλημα των υψηλών τιμών θα πρέπει να δοθεί συνολικά, αντιμετωπίζοντας την ουσία του προβλήματος και όχι τα συμπτώματά του, αναλαμβάνοντας συντεταγμένη δράση αναφορικά με την αγορά του φυσικού αερίου.
Συγκεκριμένα, η Κομισιόν υπογραμμίζει την ανάγκη δημιουργίας μιας Ομάδας Έργου (Task Force) για την εξασφάλιση φυσικού αερίου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία και θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική ικανότητα της ΕΕ ως προς τις αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα στο τραπέζι μπαίνουν μηχανισμοί περιορισμού των εκτάκτων κερδών των παραγωγών, όπως εξάλλου ανέφερε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Τα προτεινόμενα μέτρα
Πέραν των παραπάνω, η προτεινόμενη αλλαγή στο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει την εξασφάλιση ελάχιστων αποθεμάτων φυσικού αερίου, ένα σύστημα πιστοποίησης των εταιρειών καθώς και ένα σύστημα που θα προστατεύει όσους κάνουν χρήση των αποθηκών ενέργειας.
Ταυτόχρονα, και σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, τα κράτη-μέλη έχουν προτείνει μια σειρά από μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών. Με τη διαφορά πως, σύμφωνα με την Κομισιόν όλες οι διαθέσιμες επιλογές έχουν υψηλό κόστος και σοβαρά μειονεκτήματα.
Αναλυτικά, τα προτεινόμενα μέτρα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Αυτά που αφορούν την οικονομική ενίσχυση των πληγέντων και εκείνα που περιλαμβάνουν ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνεται η ενίσχυση του εισοδήματος των καταναλωτών λιανικής, ένα προσωρινό πλαίσιο κρατικής ενίσχυσης, η μείωση της φορολογίας καθώς και ένα μοντέλο ενιαίου αγοραστή ενέργειας. Εντούτοις, σύμφωνα με την Κομισιόν, τα εν λόγω μέτρα έχουν υψηλό δημοσιονομικό κόστος καθώς και κίνδυνο διατάραξης της ισονομίας στην αγορά.
Αντίστοιχα, σε επίπεδο χονδρικής τα μέτρα περιλαμβάνουν τη θέσπιση ανώτατης τιμής στο κόστος των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και θέσπιση ανώτατης τιμής στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Και σε αυτή την περίπτωση όμως, όπως αναφέρει η Κομισιόν, τίθεται θέμα δημοσιονομικού κόστους καθώς και στρέβλωσης του ανταγωνισμού και διατάραξης των ισορροπιών της αγοράς.
Τέλος, αναφορικά με το ρυθμιστικό επίπεδο, προτείνεται η εφαρμογή σταθερής ταρίφας για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι όμως που είναι αρκετά περίπλοκο και θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις επενδύσεις.
