Τα αινιγματικά δαχτυλίδια από ελεφαντόδοντο που βρέθηκαν σε δεκάδες αγγλοσαξονικές ταφές στην Αγγλία έχουν μπερδέψει εδώ και καιρό τους αρχαιολόγους, οι οποίοι δεν ήταν σίγουροι για την προέλευση τους και από ποιο ζώο προέρχονταν – ελέφαντες, θαλάσσιους ίππους ή μαμούθ. Αλλά τώρα, οι επιστημονικές τεχνικές έχουν αποκαλύψει ότι αυτοί οι δακτύλιοι πιθανότατα προήλθαν από αφρικανικούς ελέφαντες που ζούσαν περίπου 4.000 μίλια (6.400 χιλιόμετρα) μακριά, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Το εύρημα δείχνει ότι ένα εμπορικό δίκτυο μετέφερε τα αντικείμενα από την ανατολική Αφρική και τη μεταρωμαϊκή Ευρώπη στην Αγγλία – ίσως μια από τις μεγαλύτερες αποστάσεις εμπορικών οδών που ήταν γνωστές από εκείνη την εποχή.
«Είναι πραγματικά πολύς ο δρόμος», δήλωσε στο Live Science ο Χιου Γουίλμοτ, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Διασχίζει τον κόσμο της Μεσογείου, και μετά τις Άλπεις, και μετά πιθανώς περνάει μέσω της Ρηνανίας… άρα διασχίζει πολλούς πολιτισμούς».
Οι ερευνητές ανέλυσαν ένα από τα επτά λεγόμενα δαχτυλίδια που βρέθηκαν σε τάφους σε ένα πρώιμο αγγλοσαξονικό νεκροταφείο, που χρονολογείται μεταξύ του τέλους του πέμπτου και των αρχών του 6ου αιώνα μ.Χ., κοντά στο χωριό Scremby, περίπου 65 μίλια (110 χλμ.) ανατολικά του Σέφιλντ.
Μετά την ανάλυση της πρωτεΐνης κολλαγόνου του ελεφαντόδοντου, η ομάδα διαπίστωσε ότι το δαχτυλίδι κατασκευάστηκε από τον χαυλιόδοντα ενός αφρικανικού ελέφαντα (γένος Loxodonta) και η ανάλυση ραδιοανθράκων αποκάλυψε ότι το παχύδερμο ζούσε γύρω στον πέμπτο αιώνα μ.Χ. Οι ερευνητές δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο τεύχος Ιουνίου του περιοδικού Αρχαιολογικής Επιστήμης.
Τα δαχτυλίδια προβληματίζουν τους αρχαιολόγους για περισσότερα από 200 χρόνια. Εκατοντάδες έχουν βρεθεί σε αγγλοσαξονικές τοποθεσίες ταφής στην Αγγλία, ενώ μερικές έχουν βρεθεί σε άλλα μέρη της βορειοδυτικής Ευρώπης.
Τα δαχτυλίδια έχουν διάμετρο μεταξύ 4 και 6 ίντσες (10 και 15 εκατοστά) και έχουν βρεθεί μόνο σε τάφους πλούσιων Αγγλοσάξωνων γυναικών. Πολύ μεγάλα για να χωρέσουν ένα δάχτυλο, κάποτε πίστευαν ότι ήταν στολίδια για το άνω μέρος του βραχίονα. Αλλά οι αρχαιολόγοι πιστεύουν τώρα ότι τα δαχτυλίδια ήταν δεμένα γύρω από τη μέση και κρατούσαν τσάντες που λειτουργούσαν ως τσέπες, κρατώντας ό,τι μικροαντικείμενα έπρεπε να δώσουν οι γυναίκες.
Οι ερευνητές μέτρησαν επίσης την αναλογία του ελεφαντόδοντου των ισοτόπων του στροντίου (μορφές του στοιχείου με διαφορετικούς αριθμούς νετρονίων). Αυτές οι αναλογίες δείχνουν τη γεωλογία μιας περιοχής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο ελέφαντας μεγάλωσε σε μια περιοχή με γεωλογικά νεαρά ηφαιστειακά πετρώματα – πιθανώς στην περιοχή Rift Valley της Ανατολικής Αφρικής, είπε ο Γουίλμοτ.
Η έλλειψη ευρημάτων έργων ελεφαντόδοντου στην Αγγλοσαξονική Αγγλία υποδηλώνει ότι τα δαχτυλίδια κατασκευάστηκαν στην Αφρική – πιθανώς στο Aksum, ένα κέντρο για την επεξεργασία ελεφαντοστού εκείνη την εποχή – και στη συνέχεια ανταλλάσσονταν μέχρι να φτάσουν στην Αγγλία, είπε. Είναι πιθανό ότι τα λίγα δαχτυλίδια που βρέθηκαν στην ηπειρωτική Ευρώπη μπορεί να αποτελούν απόδειξη αυτού του εμπορίου.
«Αυτή η μελέτη μπορεί να προσθέσει στον αυξανόμενο όγκο στοιχείων που υποδηλώνουν ότι τα δίκτυα εμπορικών συναλλαγών του πέμπτου έως του έβδομου αιώνα ήταν πολύ πιο εκτεταμένα και πολύπλοκα από ό,τι νομίζαμε», είπε στο Live Science o Γουίλμοτ.
Ο Ρόουαν Ίνγκλις, αρχαιολόγος στο Κέντρο Εξέλιξης Αστικών Δικτύων στο Πανεπιστήμιο του Aarhus στη Δανία, ο οποίος επίσης δεν εμπλέκεται, είπε ότι οι ειδικοί υποψιάζονταν από καιρό ότι οι δακτύλιοι ήταν κατασκευασμένοι από εισαγόμενο ελεφαντόδοντο και η νέα μελέτη ήταν η τελική επιβεβαίωση.
