Την χαμηλότερη τιμή σε διάστημα δωδεκαμήνου άγγιξε το φυσικό αέριο αυτή την εβδομάδα, «θυμίζοντας» τις τιμές που καταγράφονταν στις αγορές πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την έναρξη της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη.
Η μειωμένη ζήτηση, κυρίως λόγω των ήπιων για την εποχή θερμοκρασιών, έχει ως αποτέλεσμα «γεμάτες αποθήκες», σε ποσοστό που ξεπερνάει το 80%. Μάλιστα, η επάρκεια που υπάρχει προκαλεί εντύπωση καθώς το ποσοστό είναι περίπου 30% υψηλότερο από το μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας.
Η πτώση της διεθνούς τιμής του φυσικού αερίου κατά 80% στις αρχές του 2023 σε σχέση με το υψηλό ρεκόρ που σημειώθηκε τον Αύγουστο του 2022 διαψεύδει τις εκτιμήσεις που διατυπώθηκαν ακόμη και από θεσμικούς φορείς της ΕΕ ότι η επιβολή πλαφόν στην τιμή του καυσίμου θα οδηγούσε σε άνοδο των τιμών, τουλάχιστον σε πρώτο στάδιο.
Ευνοϊκό περιβάλλον
Το ευνοϊκό περιβάλλον για τη συγκράτηση των τιμών δημιουργήθηκε από μια σειρά παραγόντων, όπως:
- Οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες στην Ευρώπη που οδήγησαν σε μείωση της ζήτησης για θέρμανση.
- Η εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας με φυσικό αέριο, κυρίως με την ταχεία ανάπτυξη νέων σταθμών Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου.
- Η μείωση της ζήτησης που προέκυψε από την εφαρμογή προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας στις χώρες της ΕΕ.
- Η ανάπτυξη των ΑΠΕ που υποκαθιστά ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο η οποία είναι η ακριβότερη πηγή παραγωγής ρεύματος.
- Τα αυξημένα αποθέματα φυσικού αερίου στις υπόγειες αποθήκες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, οι αποθήκες την 1η Ιανουαρίου ήταν γεμάτες σε ποσοστό 83,5 %, που είναι σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Πτώση τιμών στην πράξη
Όσον αφορά στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, η πτώση της τιμής του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά «μεταφράζεται» σε χαμηλότερες τιμές στην Ενέργεια.
Όπως φάνηκε και από τις χρεώσεις των προμηθευτών ρεύματος για τον Ιανουάριο, οι οποίες είναι αυξημένες έως και 29%, σε σχέση με τις τιμές του Δεκεμβρίου, η άνοδος στη μέση τιμή της χρηματιστηριακής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας κατά 25% στη χονδρεμπορική αγορά, το πρώτο εικοσαήμερο Δεκεμβρίου ανέβασε τις τιμές του επόμενου μήνα.
Ωστόσο οι κρατικές επιδοτήσειςπροκάλεσαν «ανακούφιση» στις τελικές τιμές που καλείται να πληρώσει ο καταναλωτής καθώς έριξαν τελικά τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2022, κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Υπενθυμίζεται πως το συνολικό ποσό της επιδότησης για το ηλεκτρικό ρεύμα τον Δεκέμβριο στα ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις ανήλθε στα 435 εκατ. ευρώ και το μεγαλύτερο μέρος του ποσού προήλθε από τον καινοτόμο μηχανισμό ανάκτησης των υπερεσόδων από τους ηλεκτροπαραγωγούς.
Η ανασφάλεια παραμένει
Ωστόσο, η ανασφάλεια σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις παραμένει και οι αναλυτές δεν αποκλείουν κανένα σενάριο, όπως απότομη αλλαγή του καιρού ή μια ενδεχόμενη πλήρη διακοπή των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου.
Όπως έχει επισημάνει σχετικά και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ΙΕΑ, για την Ευρώπη παραμένουν οι κίνδυνοι για την ασφάλεια της ενεργειακής τροφοδοσίας, με το χειρότερο σενάριο για την ασφάλεια τροφοδοσίας της ΕΕ είναι ο συνδυασμός μηδενισμού των ρωσικών εξαγωγών με ταυτόχρονη αύξηση της ζήτησης LNG από την Κίνα.
Σε μια τέτοια περίπτωση εκτιμάται ότι το έλλειμμα φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μπορούσε να φτάσει έως και τα 57 δισ. κυβικά μέτρα ή αλλιώς στο 15% της προβλεπόμενης ζήτησης.
Σύμφωνα με τους αναλυτές όλα τα σενάρια είναι «ανοιχτά» και μένει να φανεί αν θα φτάσουμε στην άνοιξη με net positive, κάτι που θα επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι η εφαρμογή του πλαφόν για την ανώτατη τιμή του φυσικού αερίου και το πώς θα αντιμετωπιστεί από την αγορά. Από την άλλη, τόσο το πλαφόν, όσο και οι γεωπολιτικές «συμμαχίες» θα κρίνουν την ύπαρξη προμηθευτών, ενώ τέλος ίσως ο βασικότερος παράγοντας όλων είναι η στάση της Ρωσίας και αν θα συνεχιστεί η πολεμική κατά της Ουκρανίας και κατά συνέπεια της ΕΕ.
