Οι «καυτές» αποφάσεις για τους νέους επικεφαλής ελήφθησαν στη διάρκεια του δείπνου που ακολούθησε (ξεκίνησε στις 21:00 ώρα Ελλάδας και ολοκληρώθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα), εκεί όπου ουσιαστικά ανανέωσε τη θητεία της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Κομισιόν, ανέλαβε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο Αντόνιο Κόστα και η Κάγια Κάλας επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής.
Το παρασκήνιο στη Σύνοδο πήρε και έδωσε τις τελευταίες ώρες, καθώς τρεις ημέρες πριν από τις γαλλικές εκλογές που όλοι γνωρίζουν τη σημασία τους, υπό την παρουσία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και της… εξαγριωμένης Τζόρτζια Μελόνι που επέκρινε την προ ημερών συμφωνία, οι διαβουλεύσεις για τα κορυφαία αξιώματα απέκτησαν χαρακτήρα «παζαριού».
Οι ηγέτες της ΕΕ έδειξαν εξ αρχής διάθεση… κατευνασμού της Μελόνι, προκειμένου η Ιταλίδα πρωθυπουργός να διευκολύνει τις συζητήσεις, καθώς κανείς δεν επιθυμούσε να τη στείλει στην «αγκαλιά» του Ούγγρου Βίκτορ Όρμπαν.
Το «όχι» του Όρμπαν στη Φον ντερ Λάιεν
Μετά και από αυτή την εξέλιξη, πλέον μένει μόνο η τυπική διαδικασία της ψηφοφορίας στο Στρασβούργο για να επισημοποιηθούν οι θέσεις της Ευρωπαϊκής ηγεσίας, εντός του Ιουλίου. Η Φον ντερ Λάιεν θα χρειαστεί πλειοψηφία 361 ψήφων, μία παραπάνω από τις μισές από το σύνολο των 720 ευρωβουλευτών του σώματος, αλλά η υποστήριξη αυτή πρέπει να προέλθει από μυστική ψηφοφορία.
Νωρίτερα, πάντως, η Ουγγαρία τάχθηκε κατά της δεύτερης θητείας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Κομισιόν διότι, κατά την Βουδαπέστη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ευθύνεται για τις αποφάσεις της τελευταίας πενταετίας.
Τέλος, οι Ούγγροι διπλωμάτες ανέφεραν πως η συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και του Renew, είναι αντίθετη στην απόφαση των Ευρωπαίων ψηφοφόρων.
Ο εκνευρισμός από τη στάση Γαλλίας – Γερμανίας
Θα πρέπει να σημειωθεί πως την ώρα που ξεκινούσε η συζήτηση για τη στρατηγική ατζέντα, Γαλλία και Γερμανία ζήτησαν από κοινού ένα ευρύ φάσμα τροπολογιών για την επόμενη πενταετία. Όλαφ Σολτς και Εμανουέλ Μακρόν… αιφνιδίασαν τους ηγέτες των άλλων κρατών και σύμφωνα με το Politico, παρουσίασαν ένα έγγραφο που δουλευόταν εδώ και μήνες υπό τον συντονισμό του νυν προέδρου του Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Η κίνηση αυτή εξόργισε τους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ, καθώς ήταν μια πρωτοβουλία που έλαβαν τα δύο κράτη κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή χωρίς να έχουν ενημερώσει το υπόλοιπο Σώμα.
Τα κύρια σημεία που έθιξαν οι δύο χώρες ήταν τα εξής:
Πολιτική για το κλίμα: «Να συνεχίσουμε την εφαρμογή και την περαιτέρω ανάπτυξη της Πράσινης Συμφωνίας».
Άμυνα: «Μια ισχυρότερη και πιο ικανή Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας θα συμβάλλει θετικά στην παγκόσμια και διατλαντική ασφάλεια και είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ, το οποίο παραμένει το θεμέλιο της συλλογικής άμυνας για τα μέλη του».
Την ίδια στιγμή, οι δύο χώρες θέλησαν να διαγραφεί μία παράγραφος σχετική με την άμυνα: «εμβληματικά έργα και αμυντικές πρωτοβουλίες κοινού ενδιαφέροντος σε ολόκληρη την ΕΕ». Μάλιστα, το μέρος των συμπερασμάτων που ήταν αφιερωμένο στην ευρωπαϊκή άμυνα έκλεισε μετά την υποβολή προτάσεων από τη Γαλλία, οι οποίες, παραδόξως, ήταν σύμφωνες με τις απαιτήσεις της Γερμανίας και της Ολλανδίας, όπως μετέδωσε το Euronews.
Παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των ηγετών της ΕΕ επιθυμούσε το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ και ο επικεφαλής των εξωτερικών υποθέσεων να προτείνουν επιλογές χρηματοδότησης για την «κάλυψη κρίσιμων κενών», τα συμπεράσματα αντικατοπτρίζουν μόνο την ανάγκη «αντιμετώπισής» τους.
Πολιτική ανταγωνισμού: «Πρέπει να αναθεωρήσουμε τους ευρωπαϊκούς κανόνες και πρακτικές ανταγωνισμού και να επιτρέψουμε τη σύσταση κοινοπραξιών και ενοποίησης σε βασικούς τομείς, προκειμένου να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ανθεκτικότητα».
Διεύρυνση: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπογραμμίζει την ανάγκη να τεθούν οι απαραίτητες εσωτερικές βάσεις και μεταρρυθμίσεις για την εκπλήρωση των μακροπρόθεσμων φιλοδοξιών της Ένωσης και την αντιμετώπιση βασικών ερωτημάτων που σχετίζονται με τις προτεραιότητες και τις πολιτικές της, καθώς και την ικανότητά της να ενεργεί έναντι μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα και όλο και πιο περίπλοκες προκλήσεις».
Γεωπολιτικές εξελίξεις και αναφορά στην Κύπρο
Παρότι τα πρόσωπα για τις θέσεις – κλειδιά της ΕΕ μονοπώλησαν το ενδιαφέρον, στην ατζέντα της Συνόδου βρίσκονταν και οι προτεραιότητες της πενταετίας, με φόντο τη γεωπολιτική ρευστότητα και τις οικονομικές προκλήσεις.
Στα συμπεράσματα της συνόδου των ηγετών υπήρξε αναφορά στην Κύπρο, με αφορμή τις απειλές που δέχθηκε από την Χεζμπολάχ και τα μηνύματα που εξαπέλυσε ο ηγέτης της Χασάν Νασράλα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε τη στήριξή του στη Λευκωσία και πήρε σαφή θέση απέναντι στις απειλές που μπορεί να δεχθούν κράτη-μέλη της ΕΕ. Ειδικότερα, επισημαίνεται: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο κάθε απειλή κατά των κρατών μελών της ΕΕ που συμβάλλουν στην κλιμάκωση και επιβεβαιώνει την αλληλεγγύη της με τα κράτη μέλη της ΕΕ».
Εξάλλου, στην ημερήσια διάταξη περιλαμβάνονταν θέματα γύρω από τους τομείς Ασφάλειας και Άμυνας, με αναφορές σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.
Η επαναφορά του «Iron Dome» από Μητσοτάκη
Την ανάγκη δημιουργίας ενός κοινού ευρωπαϊκού αμυντικού προγράμματος, με έμφαση στην αεράμυνα, τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Όπως σχολίασαν κυβερνητικά στελέχη, ο Έλληνας πρωθυπουργός επανέφερε εντός του Συμβουλίου την κοινή πρόταση την οποία έχει διατυπώσει με τον Πολωνό πρωθυπουργό για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας.
Παράλληλα, ο Έλληνας πρωθυπουργός στάθηκε στις ταχύτητες που πρέπει να αναπτύξουν οι Βρυξέλλες, σε μία εποχή κρίσιμων γεωπολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων. Μεταξύ άλλων ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε πως η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει περισσότερα στον τομέα της άμυνας και ότι θα πρέπει να ενισχύσει και να αναβαθμίσει την προστασία της ΕΕ.
«Βρισκόμαστε σε μία συγκυρία που οτιδήποτε λιγότερο στέλνει το λάθος μήνυμα», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Νωρίτερα, ο ίδιος προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής ανέφερε ότι οι τρεις πολιτικές οικογένειες έχουν συμφωνήσει να προτείνουν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον Αντόνιο Κόστα για 2,5 χρόνια ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την Κάγια Κάλας για τη θέση του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής.
Ευελπιστώ, είπε ο πρωθυπουργός ότι «οι επιλογές θα γίνουν αποδεκτές από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για να ακολουθήσει η ψηφοφορία στο ευρωκοινοβούλιο. Είναι σημαντικό η διαδικασία να ολοκληρωθεί εντός Ιουλίου», σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.
Η ευρωπαϊκή ατζέντα περιλαμβάνει, όπως έσπευσε να τονίσει ο πρωθυπουργός όλες τις ελληνικές προτεραιότητες, καθώς είναι εστιασμένη:
- Στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας
- Στη στήριξη του αγροτικού τομέα
- Στη διεύρυνση
- Στο μεταναστευτικό
- Στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης
Τα συμπεράσματα για Μέση Ανατολή
Τα συμπεράσματα για τη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με πληροφορίες, θα αναφέρονται σε «αξιόπιστες οδούς προς ένα Παλαιστινιακό Κράτος», όπως δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ. Η Ιρλανδία και η Ισπανία προχώρησαν πρόσφατα στην επίσημη αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης, σε μια προσπάθεια να αναβιώσει η λύση των δύο κρατών, ωστόσο, άλλοι ηγέτες υιοθετούν πιο συντηρητική στάση. Διπλωμάτης βόρειας χώρας της ΕΕ, ανέφερε στο Euronews ότι οι ηγέτες της ΕΕ διστάζουν να συμπεριλάβουν μια «πρόωρη» αναφορά στην αναγνώριση της Παλαιστίνης.
Μια αναφορά στην απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔΔ), που διατάσσει το Ισραήλ να σταματήσει τη στρατιωτική του επίθεση στη Ράφα, συζητήθηκε επίσης, καθώς υπήρξαν έντονες πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Το σύμφωνο ασφαλείας ΕΕ – Ουκρανίας
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε σήμερα συμφωνία ασφαλείας με την Ουκρανία, με στόχο να συνεχίσει να παρέχει στην εμπόλεμη χώρα στρατιωτική, οικονομική, διπλωματική και ανθρωπιστική στήριξη τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με το σύμφωνο ΕΕ-Ουκρανίας, το μπλοκ θα «επιταχύνει και θα εντείνει την παροχή όλης της απαραίτητης στρατιωτικής βοήθειας» – αν και το 12σέλιδο έγγραφο δεν αναφέρει περαιτέρω δεσμεύσεις για τα επόμενα χρόνια.
Το μπλοκ θα συνεχίσει επίσης να εκπαιδεύει τις ουκρανικές δυνάμεις ασφαλείας και τις στρατιωτικές δυνάμεις και θα ενισχύσει τη συνεργασία για την αντιμετώπιση των υβριδικών επιθέσεων και των κυβερνοαπειλών, καθώς και της ξένης χειραγώγησης και παρέμβασης στην πληροφόρηση.
