Σε αστάθμητο παράγοντα, που απειλεί να «φρενάρει» την ανοδική πορεία της κτηματαγοράς αποδεικνύεται η ξέφρενη κούρσα του κόστους κατασκευής, καθώς οι τιμές των οικοδομικών υλικών έχουν έως και διπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα.
Όπως αναφέρουν στο CNN Greece παράγοντες της αγοράς καθώς και κτηματομεσίτες, ενώ το πρώτο δίμηνο του 2022 είχε ξεκινήσει με τις καλύτερες προοπτικές αναφορικά με την κτηματαγορά -αλλά και τις νέες κατασκευές- το τελευταίο 20ήμερο παρατηρείται «μούδιασμα» σε όλα τα μέτωπα.
Μια εξέλιξη που δεν τους προκαλεί εντύπωση, καθώς παραδοσιακά σε περιόδους διεθνών και εγχώριων αναταραχών είναι λογικό να «παγώνουν» οι αποφάσεις για αγορά ή κατασκευή κατοικίας, μέχρι τουλάχιστον να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Εντούτοις, ο παράγοντας που προκαλεί ανησυχία είναι η εκτίναξη του κόστους στο σύνολο των οικοδομικών υλικών, ξεκινώντας από το μπετό και το σίδερο και φτάνοντας μέχρι το αλουμίνιο. Παράλληλα, πολύμηνες καθυστερήσεις παρατηρούνται και στις παραδόσεις υλικών κατασκευής, ειδικά εισαγομένων, γεγονός που αλλάζει άρδην και τον χρονοπρογραμματισμό της ανέγερσης των νέων οικοδομών.
Έτσι, παρατηρείται το εξής παράδοξο: ενώ νομοτελειακά οι τιμές κατασκευής ανεβαίνουν λόγω των αυξήσεων και μετακυλίονται στο τελικό κόστος πώλησης του ακινήτου, σε αυτή τη φάση δεν φαίνεται να υπάρχει η δυνατότητα να απορροφηθούν από την αγορά, καθώς, αφενός το διαθέσιμο εισόδημα των αγοραστών δεν ανεβαίνει αντίστοιχα ενώ αφετέρου ακριβαίνει αντίστοιχα και το υπόλοιπο κόστος ζωής.
Όπως εξηγούσαν στελέχη του real estate, παραδοσιακά το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων στο κόστος κατασκευής περνούσε στην τελική τιμή των ακινήτων, κατά κανόνα με μια καθυστέρηση 6-8 μηνών, μέχρι τα νέα σπίτια να «βγουν στην αγορά».
Εντούτοις, με δεδομένη την τρέχουσα συγκυρία δεν είναι καθόλου βέβαιο αν θα μπορούν να γίνουν πράξεις στις νέες τιμές. Και αυτό γιατί, μολονότι οι τιμές των ακινήτων απέχουν πολύ από τα προ κρίσης υψηλά, έχουν ανέβει τουλάχιστον 30% (και σε κάποιες περιπτώσεις περισσότερο) σε σχέση με τα χαμηλά, μεσούσης της κρίσης.
Ταυτόχρονα, οι ίδιοι οι κατασκευαστές καλούνται να πληρώσουν αρκετά περισσότερα για να συνεχίσουν τις οικοδομές τους, ειδικά αν δεν έχουν «κλειδώσει» τιμές με τους προμηθευτές τους εδώ και αρκετούς μήνες. Έτσι, υπάρχουν περιπτώσεις που οι εργασίες «παγώνουν» μέχρι τουλάχιστον να ηρεμήσει το διεθνές σκηνικό και να εξορθολογιστούν οι τιμές, ή τουλάχιστον να γνωρίζουμε ποια είναι τα νέα επίπεδα.
Το πρόβλημα έγκειται στις περιπτώσεις όπου τα σπίτια έχουν ήδη προπληρωθεί σε μεγάλο βαθμό, γεγονός που σημαίνει ότι ο κατασκευαστής, αν δεν έχει προπληρώσει με τη σειρά του τα υλικά, αναγκάζεται είτε να μειώσει το περιθώριο κέρδους του είτε να καθυστερήσει τις εργασίες, αναμένοντας καλύτερες τιμές.
«Φρένο» και στα στεγαστικά δάνεια
Παράλληλα, το «μούδιασμα» που παρατηρείται στην κτηματαγορά γίνεται αισθητό και στο κομμάτι των στεγαστικών δανείων, καθώς οι νέες εκταμιεύσεις έχουν μειωθεί σημαντικά το Μάρτιο σε σχέση με το πρώτο δίμηνο του έτους. Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, το γεγονός αυτό δεν οφείλεται τόσο στην άνοδο των τιμών των υλικών, που ακόμα δεν έχουν επηρεάσει τις τιμές των ακινήτων. Ο πραγματικός λόγος έχει να κάνει με την αβεβαιότητα αλλά και την εκτίναξη του κόστους ζωής, καθώς πολλοί υποψήφιοι δανειολήπτες επανεξετάζουν τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζουν στελέχη της αγοράς, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εξάγουμε οριστικά συμπεράσματα για την πορεία του κλάδου για το 2022. Και αυτό γιατί αν υπάρξει μέσα στο προσεχές χρονικό διάστημα αποκλιμάκωση των τιμών των υλικών αλλά και του ενεργειακού κόστους, η δυναμική που υπήρχε αρχικά θα επανέλθει σε μεγάλο βαθμό. Αντίθετα, αν επιβεβαιωθεί ότι οι υψηλές τιμές «ήρθαν για να μείνουν» είναι αρκετά πιθανό να δούμε πίεση και στις τιμές των ακινήτων, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
