Η νίκη του Εμανουέλ Μακρόν και η ανακούφιση που προσέφερε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους εταίρους της Γαλλίας, επισκιάζεται ωστόσο από την ιστορική άνοδο της Άκρας Δεξιάς, που τη χρεώνεται ως προσωπική επιτυχία η Μαρίν Λεπέν, με πρωτόγνωρα για την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία ποσοστά που ξεπέρασαν το 40%.
Ήταν δε μία εκλογική αναμέτρηση κατά την οποία η αποχή «κλειδώνει» κοντά στο 28%, «υψηλό» 50ετίας.
Καίριο παράγοντα στην εκλογική έκβαση αποτέλεσε ακριβώς η αποχή, καθώς και η «ετυμηγορία» κυρίως των ψηφοφόρων της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Το 42% των ψηφοφόρων που ψήφισαν υπέρ του Ζαν-Λυκ Μελανσόν στον πρώτο γύρο της 10ης Απριλίου έδωσαν την ψήφο τους στον Εμανουέλ Μακρόν ως ανάχωμα στην Άκρα Δεξιά.
Όπως και η Λεπέν, ο Μελανσόν «ρίχνεται» στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, καλώντας τους Γάλλους να δώσουν σε εκείνον την πρωθυπουργία. Αυτός θα είναι, κατά τον ίδιο ο «τρίτος γύρος» των προεδρικών εκλογών.
«Νίκη» μέσα στην ήττα
Κατεστημένο πλέον για τη Γαλλία, και όχι ενσαρκωτής μιας νέας κεντρώας-ανεξάρτητης «πρότασης» με την οποία «ρίχτηκε» στις κάλπες του 2017, ο Μακρόν επανεκλέγεται στην προεδρία της δεύτερης μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά με διαφορά αρκετά πιο ισχνή έναντι της Μαρίν Λεπέν συγκριτικά με πέντε χρόνια πριν -όταν είχε εξασφαλίσει ποσοστό 66%.
Η Γαλλία βγαίνει από μία αναμέτρηση που ήλθε να αποτυπώσει, πέραν της «εξαϋλωσης» των παραδοσιακών κομμάτων της Γαλλίας, τη σταθερή εδραίωση και διογκούμενη απειλή της εξωραϊσμένης εκδοχής της Ακροδεξιάς. Το πολιτικό τοπίο έχει πλέον ριζικά μεταβληθεί· κυρίαρχες δυνάμεις στη Γαλλία του 2022 είναι η Άκρα Δεξιά, το φιλελεύθερο Κέντρο, που ολισθαίνει προς τη Δεξιά, του Εμανουέλ Μακρόν, και η ριζοσπαστική Αριστερά υπό τον Ζαλ-Λυκ Μελανσόν, η οποία και καθίσταται τρίτος πόλος.
Αντιλαμβανόμενη την «τεκτονική» αυτή αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας η Μαριν Λεπέν «είδε» νίκη μέσα από την ήττα της, διαμηνύοντας πως τίποτα δεν έχει τελειώσει ενόσω στρέφει το βλέμμα στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Το ποσοστό άνω του 40% που ανέδειξε η κάλπη, συνιστά από μόνο του «μεγάλη νίκη», τόνισε η Λεπέν, προειδοποιώντας για τον «τεράστιο κίνδυνο» να εξασφαλίσει ο Μακρόν πλειοψηφία και στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση. Εκεί θα δώσει σε δύο μήνες την επόμενη μεγάλη της μάχη.
«Δεν θα χαλάσουμε τη νίκη […] αλλά ο Εθνικός Συναγερμός πέτυχε το μεγαλύτερο ποσοστό που είχε ποτέ. Θα υπάρχει συνέχεια στην κυβερνητική πολιτική, επειδή ο πρόεδρος επανεξελέγη. Αλλά πρέπει επίσης να ακούσουμε το μήνυμα του γαλλικού λαού» ήταν η δήλωση του Γάλλου υπουργού Υγείας, Ολιβιέ Βεράν, τη νύχτα των εκλογών που αποτυπώνει καθαρά όσα διακυβεύονται.
Ο ίδιος ο Εμανουέλ Μακρόν αναγνώρισε στην ομιλία του από το Πεδίο του Άρεως, υπό τη σκιά του Πύργου του Άιφελ, ότι ο θυμός όσων ψήφισαν την Μαρίν Λεπέν πρέπει να βρει απάντηση.
«Γνωρίζω ότι αρκετοί με ψήφισαν σήμερα, όχι γιατί πείστηκαν από τα επιχειρήματά μας, αλλά για να θέσουν έναν φραγμό στην Άκρα Δεξιά και θέλω να τους πω, ότι αυτή η ψήφος με καθιστά υπεύθυνο απέναντί τους για τα επόμενα χρόνια, γιατί σεβάστηκαν τον θεσμό της δημοκρατίας και τον ενίσχυσαν» δήλωσε.
«Και ξέρω, ότι για πολλούς συμπατριώτες μας, που επέλεξαν την Άκρα Δεξιά, ο θυμός θα πρέπει να βρει μία απάντηση και είναι επίσης δική μου ευθύνη. Γιατί η σημερινή ψήφος μας επιβάλλει να σκεφτούμε όλες τις δυσχέρειες και να απαντήσουμε σε κάθε έκφραση θυμού, όπως αυτή σήμερα» συνέχισε.
Ανάχωμα στην Άκρα Δεξιά ξανά
Ήταν η τρίτη φορά, έπειτα από τις κάλπες του 2002 και του 2017, που οι εκλογείς του πρώτου γύρου γαλλικών προεδρικών εκλογών κλήθηκαν να ανεγείρουν δημοκρατικό φραγμό απέναντι στην Άκρα Δεξιά. Και στην αναμέτρηση αυτή ο κίνδυνος επικράτησής της ήταν μεγαλύτερος από κάθε άλλη.
Ο επανεκλεγείς πρόεδρος και επικεφαλής του κινήματος La République En Marche! τερματίζει με ποσοστό που προσεγγίζει το 58,2%, έναντι 41,8% για την ηγέτιδα του Εθνικού Συναγερμού, Μαρίν Λεπέν. Ο Εμανουέλ Μακρόν γίνεται ο δεύτερος πρόεδρος της Γαλλίας που επανεκλέγεται στο Μέγαρο των Ηλυσίων εδώ και 20 χρόνια.
Ήταν το 2002 όταν ο Ζακ Σιράκ κατήγαγε την «πύρρειο νίκη» του 82%, με τη Γαλλία να συσπειρώνεται απέναντι στην απειλή του Εθνικού Μετώπου υπό τον Ζαν-Μαρί Λεπέν. Δεκαπέντε χρόνια μετά, το 2017, ο Εμανουέλ Μακρόν πέρασε με «φόρα» τις πύλες του Ελιζέ, επικρατώντας με ποσοστό 66% έναντι 34% της Μαρίν Λεπέν, κόρης του ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου, στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση που ενεργοποίησε το «δημοκρατικό τόξο» της Γαλλίας. Στα 39 του χρόνια ήταν ο νεότερος πρόεδρος στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.
Προβάλλοντας μεταρρυθμιστική πλατφόρμα, ο Μακρόν -ο οποίος ουδέποτε υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των Γάλλων- είχε αποσπάσει το 24% στον πρώτο γύρο του 2017. Η Αριστερά «έβλεπε» στο πρόσωπο του φιλελεύθερου Μακρόν τον «φίλο των τραπεζιτών» και τον «υποψήφιο των πλουσίων», ενώ για τη Δεξιά η προγενέστερη συμμετοχή του στην κυβέρνηση Ολάντ, τον καθιστούσε σοσιαλιστή. Όμως, οι εκλογείς του πρώτου γύρου ήταν ξανά αντιμέτωποι με την Άκρα Δεξιά. Και η εκλογή του ήταν πανηγυρική.
Είναι όμως «πολιτική κανονικότητα»
Η αποψινή επικράτηση απέχει από εκείνη τη νίκη, μολόντι οι ψηφοφόροι βρέθηκαν για τρίτη φορά αιχμαλωτισμένοι στην ίδια παγίδα.
Ο Μακρόν δεν ήλθε σε αυτή την κάλπη να σπάσει το κατεστημένο· είναι ο ίδιος πλέον το κατεστημένο, γεγονός το οποίο και «χρεώθηκε». Για την Μαρίν Λεπέν αντίθετα συνιστά κατάκτηση το γεγονός ότι έχει φθάσει πια να θεωρείται για ένα μεγάλο μέρος των Γάλλων πολιτών μέρος του πολιτικού συστήματος, κάτι που δεν ίσχυε πριν από λίγα χρόνια.
Η μείωση της «ψαλίδας» και η «άνεση» με την οποία οι Γάλλοι εκλογείς ξεπέρασαν τις όποιες αναστολές και ψήφισαν με ένα ισχυρό παρ’ όλο μειοψηφικό 41,8% την ακροδεξιά υποψήφια επιβεβαιώνει την πραγματικότητα πλέον ότι η Μαρίν Λεπέν και η Εθνική Συσπείρωση αποτελούν πλέον τμήμα της γαλλικής «πολιτικής κανονικότητας».
«Χτίζοντας» πάνω στην ευρέως διαδομένη αντίληψη του Μακρόν ως αλαζόνα προέδρου, αποστασιοποιημένου και αποσυνδεδεμένου από την πραγματικότητα που βιώνουν οι Γάλλοι, η 53χρονη Λεπέν εστίασε ακριβώς στο φάσμα των οικονομικών και κοινωνικών ζητημάτων που γέννησαν το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, καλώντας σε συσπείρωση για «νίκη επί του ελιτισμού».
Νίκη που επεδίωξε με «όχημα» τον αναβαπτισμένο Εθνικό Συναγερμό -την «εξευμενισμένη» εκδοχή της ακροδεξιάς που μεθοδικά καλλιέργησε μετά την ήττα του 2017, κάνοντας… αυτολογοκρισία στη ρατσιστική, ξενοφοβική και ακραία αντιευρωπαϊκή ρητορική. Η συμμετοχή του Ερίκ Ζεμούρ στην προεδρική αναμέτρηση, ο οποίος σαφώς την στήριξε στον δεύτερο γύρο, έκανε δε την Λεπέν να φαντάζει έως και μετριοπαθής μπροστά στον δικό του ωμό ρατσιστικό λόγο.
Είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων στη Γαλλία οι ψήφοι που έλαβε στον πρώτο γύρο η Άκρα Δεξιά, αθροιστικά δηλαδή οι ψηφοφόροι της Μαρίν Λεπέν (23,1%) και του Ερίκ Ζεμούρ (7,1%), ξεπέρασαν στον πρώτο γύρο της 10ης Απριλίου σε ποσοστό τις ψήφους της Αριστεράς συγκεντρωτικά, συμπεριλαμβανομένου και του Σοσιαλιστικού Κόμματος (που καταβαραθρώθηκε), το οποίο στη Γαλλία τοποθετείται παραδοσιακά στον ευρύτερο αριστερό χώρο. Η ίδια πάντως η Λεπέν τερμάτισε καλύτερα, αλλά δεν έκανε άλμα συγκριτικά με το 2017, όταν είχε λάβει 21,30%.
Μελανσόν, ο τρίτος πόλος
Στον πρώτο γύρο της 10ης Απριλίου η ριζοσπαστική Αριστερά αναδείχθηκε σε τρίτο πόλο της γαλλικής πολιτικής σκηνής.
Υπό αυτο το πρίσμα, και καθ’ οδόν προς την τελική μονομαχία, αμφότεροι Μακρόν και Λεπέν «κυνήγησαν» τους 7,7 εκατομμύρια ψηφοφόρους που υποστήριξαν τον ηγέτη της Ανυπότακτης Γαλλίας (FI), Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ο οποίος βρέθηκε μια ανάσα πριν περάσει για πρώτη φορά στην τελική αναμέτρηση -αποσπώντας ποσοστό 22% έναντι 21,30% της Λεπέν, που μεταφράζεται σε μόλις 421.308 ψήφους διαφορά.
Οικολόγοι, Κουμμουνιστικό Κόμμα και Σοσιαλιστικό Κόμμα συγκέντρωσαν αθροιστικά τρία εκατομμύρια ψήφους. Σε περίπτωση που είχαν στηρίξει την υποψηφιότητα Μελανσόν, θα βρισκόταν εκείνος στο δεύτερο γύρο.
Ο απρόσμενος ρυθμιστής του εκλογικού αποτελέσματος ζήτησε μεν να μην πάει «καμία ψήφος» στην Λεπέν, απέφυγε όμως να καλέσει σε ψήφο υπέρ του απερχόμενου προέδρου. Το 42% των ψηφοφόρων του έδωσαν τελικά την ψήφο τους στον Εμανουέλ Μακρόν ως ανάχωμα στην Άκρα Δεξιά, όπως προκύπτει από στοιχεία του Ινστιτούτου Ipsos. Πρόκειται για ποσοστό 10% υψηλότερο συγκριτικά με το 2017. Την Μαρίν Λεπέν ψήφισε το 17% των εκλογέων της ριζοσπαστικής Αριστεράς, δέκα ποσοστιαίες μονάδες κάτω συγκριτικά με προ πενταετίας.
Για τον Μακρόν ο Μελανσόν τονίζει ότι έχει καταστεί ο πιο αδύναμα εκλεγμένος πρόεδρος της Πέμπτης Δημοκρατίας. «Η νίκη του αιωρείται σε έναν ωκεανό αποχής και άκυρων ψηφοδελτίων» αναφέρε μετά το κλείσιμο της κάλπης της 24ης Απριλίου.
