Ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom ανακοίνωσε ότι διέκοψε τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία λόγω της άρνησης των χωρών να πληρώσουν για τις προμήθειες σε ρούβλια.
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί τελούν υπ’ ατμόν για να διασφαλίσουν ότι οι κινήσεις της Gazprom θα έχουν τον ελάχιστο δυνατό αντίκτυπο στους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, για την κατάρτιση σχεδίου δράσης, την προσεχή Δευτέρα οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ προσέρχονται σε έκτακτη συνεδρίαση.
Στη χώρα μας, στη χθεσινή σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου εξετάστηκαν όλα τα σενάρια και οι κινήσεις που θα γίνουν σε κάθε περίπτωση για την ενεργειακή επάρκεια.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να κατεβάσουμε τον διακόπτη. Δεν υπάρχει περίπτωση να αιφνιδιαστούμε προς την κατεύθυνση αυτή», τόνισε από την πλευρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Οι επόμενες πληρωμές προς την Gazprom πρόκειται να καταβληθούν το τρίτο 10ήμερο του Μαΐου.
Πόσο μπλοφάρει ο Πούτιν με το φυσικό αέριο;
Εάν η Μόσχα, με τις απειλές της, ήθελε απλώς να εκτοξεύσει στα ύψη τις τιμές του φυσικού αερίου, ασφαλώς πέτυχε τον σκοπό της.
Το πρωί της Τετάρτης οι τιμές για συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στο φυσικό αέριο αυξήθηκαν κατά 20,2%.
«Οι επενδυτές φοβούνται ότι η Πολωνία και η Βουλγαρία ήταν μόνο η αρχή», επισημαίνει ο οικονομολόγος Μάρκους Ματίας Κόιπ στην ιστοσελίδα του πρώτου προγράμματος της γερμανικής τηλεόρασης (ARD), σύμφωνα με τη Deutsche Welle.
Ωστόσο, το μεσημέρι της Τετάρτης η αύξηση των τιμών περιορίστηκε γύρω στο 10%.
Ο Ρόμπερτ Ρέτφελντ, αναλυτής στην εταιρεία χαρτοφυλακίου Wellenreiter, λέει στην ARD ότι «μία αύξηση γύρω στο 10% ως αντίδραση για το κλείσιμο της στρόφιγγας σε Πολωνία και Βουλγαρία είναι μάλλον φυσιολογική», γιατί αν δούμε τη μεγάλη εικόνα «οι τιμές παραμένουν κάτω από τα ανώτατα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών».
Για φυσιολογική αντίδραση της αγοράς κάνει λόγο και ο αναλυτής της Commerzbank Κάρστεν Φριτς, υπενθυμίζοντας ότι ο αγωγός Γιαμάλ, που μετέφερε φυσικό αέριο προς την Πολωνία, είχε ούτως ή άλλως υποβαθμισμένο ρόλο τους τελευταίους μήνες.
«Από τον Ιανουάριο του 2022 οι ροές φυσικού αερίου μέσω Γιαμάλ δεν ξεπερνούν το 2% των συνολικών πωλήσεων της Ρωσίας προς την Ευρώπη», επισημαίνει.
Το ερώτημα δεν είναι μόνο αν η Γερμανία μπορεί να επιβιώσει χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά και αν η Ρωσία μπορεί να επιβιώσει χωρίς τις εξαγωγές της, εκτιμούν οι αναλυτές της ARD:
«Σήμερα το 18% των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου διοχετεύεται στη Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη αγορά για τη Ρωσία», υπενθυμίζουν.
Ο Ματίας Κόιπ, οικονομολόγος στην στρατιωτική ακαδημία του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης (ETH), υποστηρίζει ότι το μποϊκοτάζ της Ρωσίας απέναντι στην Πολωνία και τη Βουλγαρία, χώρες που ούτως ή άλλως «δεν είναι σημαντικές αγορές για το φυσικό αέριο» αποτελεί κατά κύριο λόγο «μία κίνηση εκφοβισμού για χώρες όπως η Γερμανία, η οποία όμως δεν είναι αξιόπιστη».
Μακροπρόθεσμα, υποστηρίζει ο Κόιπ, η Ρωσία «είναι σαν να πυροβολεί το γονατό της» με την τακτική αυτή, καθώς αποδεικνύει ότι είναι αναξιόπιστος πάροχος ενέργειας και συνομιλητής.
«Στο μέλλον, οποιοσδήποτε έχει μία εναλλακτική λύση, θα αποφεύγει τη Ρωσία», προειδοποιεί ο γερμανός αναλυτής.
«Ενεργειακός πόλεμος»
Ο «αποκλεισμός» Βουλγαρίας και Πολωνίας από το ρωσικό φυσικό αέριο συνιστά, κατά γενική ανάγνωση, τη σοβαρότερη μέχρι στιγμής απάντηση εκ μέρους της Μόσχας στη στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες -και δη πλέον με βαρέα όπλα- καθώς και σε πέντε «γύρους» κυρώσεων.
Προ των πυλών βρίσκεται και το έκτο ευρωπαϊκό «πακέτο» κυρώσεων, στο πλαίσιο του οποίου έχει τεθεί επί τάπητος και η επιβολή πετρελαϊκού εμπάργκο.
Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν υπό το φως των εξελίξεων, εντούτοις αναλυτές εκτιμούν, βάσει δημοσιεύματος των New York Times, ότι η επίπτωση -εφόσον περιοριστεί «εδώ» και δεν «αγγίξει» περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες- δεν θα είναι πολύ σοβαρή για το σύνολο της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου.
Αντιδρώντας στη ρωσική κίνηση, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μίλησε για «απόπειρα εκβιασμού» της Ευρώπης από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, διαμηνύοντας πως «η απάντηση της ΕΕ θα είναι άμεση, ενωμένη και συντονισμένη», και επισημαίνοντας πως η Βουλγαρία και η Πολωνία λαμβάνουν τώρα φυσικό αέριο από γειτονικές χώρες.
Η Πολωνία φέρεται άλλωστε να είχε προετοιμαστεί για ενδεχόμενη διακοπή των παραδόσεων· ο πρωθυπουργός της, Ματέους Μοραβιέτσκι, διαμήνυσε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τετάρτη ότι ουδεμία περίπτωση υπάρχει να πληρώσει η χώρα το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια, και κάλεσε τους εταίρους του να πράξουν το ίδιο.
Η Πολωνία, είπε ο Μοραβιέτσκι, θα κάνει τα πάντα ώστε να επιβληθούν στη Ρωσία πρόστιμα για τη διακοπή της μεταξύ τους σύμβασης, αφού σταμάτησε τις παραδόσεις φυσικού αερίου κατά παράβαση των συμβατικών υποχρεώσεών της. Η διακοπή των παραδόσεων «δεν είναι νόμιμη» και δεν είναι σύμφωνη με τη σύμβαση, υπογράμμισε.
«Η Πολωνία και η Βουλγαρία λαμβάνουν φυσικό αέριο από γειτονικές χώρες στην ΕΕ και αυτό δείχνει την αλληλεγγύη μεταξύ μας», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε από τις Βρυξέλλες, στη σκιά της διακοπής της ροής φυσικού αερίου σε Σόφια και Βαρσοβία και των ρωσικών απειλών για κλείσιμο της στρόφιγγας και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Αποδέκτης των απειλών έγινε και η Γερμανία, την επομένη της «στροφής» του Βερολίνου με την έγκριση της παράδοσης βαρέος οπλισμού προς ενίσχυση της ουκρανικής άμυνας στη μάχη του Ντονμπάς.
Η Gazprom συγκεκριμένα προειδοποίησε ότι θα διακοπεί το φυσικό αέριο και στη Γερμανία, την Ουγγαρία και τη Σερβία, το οποίο διέρχεται μέσω της Πολωνίας και της Βουλγαρίας, σε περίπτωση μη εγκεκριμένης παρακράτησής του από τη Βαρσοβία και τη Σόφια.
«Η Βουλγαρία και η Πολωνία είναι χώρες διέλευσης. Σε περίπτωση μη εγκεκριμένης παρακράτησης του ρωσικού φυσικού αερίου που διέρχεται προς τρίτες χώρες, οι διερχόμενες ποσότητες θα μειωθούν κατ’ αναλογία», τόνισε η Gazprom.
Εγκαλώντας τη Ρωσία ότι επιχειρεί να εκβιάσει την Ευρώπη με το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε την Τετάρτη πως η απάντηση της ΕΕ θα είναι «άμεση, ενωμένη και συντονισμένη».
