Ανυπόφορο το κυκλοφοριακό στην Αθήνα – Πού οφείλεται και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
«Κυκλοφοριακό χάος», «έμφραγμα στους δρόμους», «στο κόκκινο η κίνηση»: καθημερινά χιλιάδες πολίτες που κινούνται στους δρόμους της πρωτεύουσας, βιώνουν μια ταλαιπωρία, καθώς ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής, η κατάσταση είναι ανυπόφορη. Πριν από μερικές μέρες, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών παρουσίασε το σχέδιό του για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού στο Λεκανοπέδιο της Αττικής. Σχολιάζοντας το εν λόγω σχέδιο, o πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων Παναγιώτης Παπαντωνίου σε συνέντευξή του στο CNN Greece σημειώνει πως είναι μεν προς τη σωστή κατεύθυνση, επισημαίνει, ωστόσο, ότι χρειάζεται να γίνουν και άλλες ενέργειες.
«Όλα τα μέτρα τα οποία παίρνουμε για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού είναι σημαντικά. Περιλαμβάνουν μάλιστα και ζητήματα υποδομών και ζητήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας, που είναι σημαντικό», αναφέρει χαρακτηριστικά και εξηγεί: «Είναι δύο διαφορετικά πράγματα οι υποδομές με το πώς διαχειριζόμαστε την κυκλοφορία και για να λυθεί το κυκλοφοριακό χρειάζονται και τα δύο. Χρειάζεται να βελτιωθούν οι υποδομές, αλλά εξίσου σημαντικό και ακόμα πιο σημαντικό για μένα, είναι να βελτιωθεί το πως διαχειριζόμαστε την κυκλοφορία. Επομένως, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά από μόνα τους, αφενός δεν είναι βραχυπρόθεσμα, αφετέρου δεν θα το λύσουν ως διά μαγείας. Χρειάζεται να γίνουν και άλλες ενέργειες».
Ερωτηθείς για το ποιες άλλες ενέργειες μπορούν να συμπεριληφθούν, ο κ. Παπαντωνίου αναφέρει πως αυτές περιλαμβάνουν και βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προτάσεις και έχουν να κάνουν με διάφορους πυλώνες. Μερικές από αυτές που μας λέει είναι οι εξής: «Η αστυνόμευση είναι σημαντική για τη βελτίωση της κυκλοφορίας, η ψηφιακή επιτήρηση, η επιτήρηση δηλαδή με σύγχρονα μέσα, το να υπάρχει ένα παρατηρητήριο και ένας μηχανισμός παρακολούθησης και αξιολόγησης των δράσεων, επίσης σημαντικό, να βλέπουμε δηλαδή οι παρεμβάσεις οι οποίες κάνουμε τι επιρροή έχουν. Για μένα επίσης σημαντικό είναι να πάμε σε κάποιες διαφορετικές επιλογές, όπως είναι τα κλιμακωτά ή ευέλικτα ωράρια στην εργασία και το carpooling, διαμοιρασμός του οχήματος, το οποίο έχει διάφορες εκδοχές πώς μπορεί να υλοποιηθεί».
Ο κ. Παπαντωνίου συνεχίζει λέγοντας πως χρειάζονται συνεχείς προσπάθειες και η τεχνολογία πρέπει να είναι σύμμαχος: «Γενικά να δοθούν και οικονομικά κίνητρα στους εργαζόμενους για να πάνε σε τέτοια μέσα ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς είτε σε συστήματα της υπηρεσίας οχημάτων. Πρέπει να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία σίγουρα σε μεγάλο βαθμό. Η τεχνολογία πρέπει να είναι σύμμαχος στα πάντα και στη συμπεριφορά την οδηγική, αλλά και στην κυκλοφοριακή μας πλευρά. Οπότε πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ό,τι μέτρο υπάρχει».
Σε ό,τι αφορά στις υποδομές, ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων διασαφηνίζει πως προφανώς και χρειάζονται, αλλά δεν είναι αυτές η λύση για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Ο ίδιος εντοπίζει ως πιο κρίσιμο σημείο, το πώς θα γίνει η διαχείριση της κυκλοφορίας. «Προφανώς οι υποδομές είναι σύμμαχος, δηλαδή όταν γίνουν όπως αναφέρθηκε από τον υπουργό, οι νέες στάσεις του μετρό, και όταν γίνουν οι επεκτάσεις στους οδικούς άξονες, όπως είναι η Κύμης και η σήραγγα στην Ηλιούπολη. Οι υποδομές προφανώς σημειακά θα βελτιώσουν την κατάσταση τοπικά. Η δική μου όμως εκτίμηση είναι ότι οι υποδομές από μόνες τους δεν λύνουν το πρόβλημα, γιατί είναι τόσο μεγάλος ο αριθμός των οχημάτων στο λεκανοπέδιο της Αττικής, τα οποία θα καλύψουν και τις νέες υποδομές κυκλοφοριακά. Μπορεί δηλαδή σε κάποια σημεία να βελτιωθούν οι υποδομές, να λυθεί λίγο το πρόβλημα, θα μετατοπιστεί κάπου αλλού».
«Δεν είναι η λύση οι νέες υποδομές για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Προφανώς χρειαζόμαστε νέες υποδομές, προφανώς πρέπει να γίνουν, αλλά είναι πιο κρίσιμο το πώς θα γίνει η διαχείριση της κυκλοφορίας, παρά οι αλλαγές τις οποίες θα φέρουν οι υποδομές», υπογραμμίζει.
Ο επιστημονικός σύλλογος, όπως εξηγεί ο κ. Παπαντωνίου, έχει καταθέσει τις θέσεις του στο υπουργείο και είναι στη διάθεσή του, «για τις συνδιαμορφώνουμε και όσο μπορούμε να ενισχύουμε ότι χρειάζεται».
Η Σύσταση Μητροπολιτικού Φορέα
Το σχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το οποίο παρουσίασε ο αρμόδιος υπουργός Κώστας Καραμανλής, στην ομιλία του στο 5ο Autoforum, αναπτύσσεται σε 4+4 κινήσεις: 4 κινήσεις που έχουν ήδη γίνει, για άμεσα αποτελέσματα, και 4 κινήσεις για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα του αύριο, ώστε να μη γίνει η Αθήνα πόλη απροσπέλαστη.
Όπως εξήγησε, το σχέδιο αυτό απαντάει στα προβλήματα του σήμερα, αλλά αντιμετωπίζει και τις ανάγκες του αύριο. Βάζει τα θεμέλια για μια Αττική πιο εύκολη, πιο προσβάσιμη, πιο ανθρώπινη.
Σε αυτές τις κινήσεις περιλαμβάνεται και η Σύσταση Μητροπολιτικού Φορέα, μια πρόταση του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων την οποία υιοθέτησε το υπουργείο και η οποία έρχεται να αντιμετωπίσει την πολυδιάσπαση των εμπλεκόμενων φορέων που λαμβάνουν αποφάσεις, κάτι που συμβαίνει ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Όπως λέει σχετικά ο κ. Παπαντωνίου, «είναι μία πρόταση η οποία υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, δεκαετίες από το Σύλλογο Συγκοινωνιολόγων και θεωρώ ότι θα είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη αν καταφέρει να υλοποιηθεί. Το ανέφερε και ο ίδιος ο υπουργός ότι ένα από τα σημαντικά προβλήματα αυτή τη στιγμή που υπάρχουν, είναι αυτή η πολιαρχεία στους εμπλεκόμενους φορείς, στο συγκοινωνιακό σύστημα, με αρμοδιότητες να είναι διαφορετικές σε δήμους, στην περιφέρεια, στην αποκεντρωμένη διοίκηση, στις δημοτικές αστυνομίες, στην τροχαία, στο υπουργείο. Είναι πάρα πολλοί εμπλεκόμενοι φορείς, οι οποίοι λαμβάνουν μέρος σε αποφάσεις, τόσο σε κανονικές συνθήκες, για μελέτες συγκοινωνιακές ή οτιδήποτε άλλο, όσο και σε περιπτώσεις κρίσεων, γιατί έχουμε πρόσφατα περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως είναι τα χιόνια ή ό,τι άλλο. Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν πάρα πολύ σημαντικά προβλήματα, όταν υπάρχει αυτή η πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων».
«Και η πρόταση του Συλλόγου, την οποία με χαρά βλέπουμε ότι αποδέχτηκε και προχωρά προς υλοποίηση ο υπουργός, έχει να κάνει με το γεγονός ότι ακολουθώντας και το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών, να υπάρχει ένας φορέας ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τις μεταφορές στην Αττική. Και στο να χαράσει την πολιτική, αλλά και στο να υλοποιεί τις παρεμβάσεις. Νομίζουμε ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα δώσει πάρα πολύ μεγάλα αποτελέσματα στην πράξη αν υλοποιηθεί».
Αναφορικά με το τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, ο Παναγιώτης Παπαντωνίου απαντά πως κάθε πόλη έχει δικά της χαρακτηριστικά. «Πάντως στις περισσότερες πόλεις υπάρχει ένας φορέας μεταφορών ο οποίος είναι υπεύθυνος για να παίρνει όλες τις αποφάσεις που αφορούν τις μεταφορές. Οπότε αυτή την πρακτική νομίζω ότι είναι καλό να την ακολουθήσουμε και στην Ελλάδα. Τώρα σε επιμέρους παρεμβάσεις, κάθε πόλη έχει δικές της προτεραιότητες και δικούς της στόχους τους οποίους προσπαθεί να πετύχει», λέει.
«Εδώ στην Αθήνα ένα από τα πράγματα το οποίο μας λείπει είναι το όραμα, τι θέλουμε να κάνουμε με τις μεταφορές».
«Αφέθηκε εντελώς η διαχείριση της κυκλοφορίας στο λεκανοπέδιο»
Ερωτηθείς πού οφείλεται το κυκλοφοριακό, ο κ. Παπαντωνίου εξηγεί πως επί της ουσίας, από το 2004 και μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων, η διαχείριση της κυκλοφορίας στο λεκανοπέδιο αφέθηκε εντελώς, ενώ μεγάλωσε ο στόλος των οχημάτων, κάτι που χαρακτήρισε αναμενόμενο.
«Το κυκλοφοριακό θα είχε εμφανιστεί πολύ νωρίτερα αν δεν είχαμε την οικονομική κρίση. Δηλαδή από τις αρχές του 2010 αν δεν είχαμε την οικονομική κρίση θα είχαμε το ίδιο έντονα προβλήματα. Απλά η οικονομική κρίση φρέναρε την κατάσταση και είχαμε μείωση της κυκλοφορίας λόγω της κρίσης και μείωση των οχημάτων και φτάσαμε τώρα, λίγο πριν την πανδημία, και αμέσως μετά την πανδημία που έχουμε τα κυκλοφοριακά αυτά φαινόμενα κορεσμού», εξηγεί.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι λόγοι για τους οποίους οδηγηθήκαμε σε αυτό το φαινόμενο είναι ότι μετά το 2004 που είχαμε του Ολυμπιακούς Αγώνες και είχαμε μια ολυμπιακή κληρονομιά, αν θέλετε, υποδομών και διάφορες μελέτες που είχαν γίνει και για τη βελτίωση της κυκλοφορίας και για τη στάθμευση, από το σημείο εκείνο και μετά στην πραγματικότητα αφέθηκε εντελώς η διαχείριση της κυκλοφορίας στο λεκανοπέδιο και αυτό οδήγησε στο να μεγαλώνει ο στόλος των οχημάτων, κάτι το οποίο είναι αναμενόμενο, οι υποδομές να είναι πεπερασμένες και να πηγαίνουμε τώρα σε τέτοια φαινόμενα κυκλοφοριακού κορεσμού».
«Επομένως είναι κάτι το οποίο οι συγκοινωνιολόγοι και το έλεγαν και το είχαν προβλέψει και είναι ένα φαινόμενο το οποίο θα εντείνεται όσο δεν λαμβάνουμε σημαντικά μέτρα. Δεν είναι ένα φαινόμενο το οποίο θα εξαφανιστεί. Σχεδόν όλες οι πόλεις αντιμετωπίζουν τέτοια φαινόμενα».
«Η εκπαίδευση είναι θέμα οδηγικής παιδείας»
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων αναφέρεται και στο θέμα της εκπαίδευσης, τονίζοντας ότι είναι θέμα οδηγικής παιδείας.
«Η εκπαίδευση είναι θέμα παιδείας, οδηγικής παιδείας, πάνω στο οποίο γίνονται προσπάθειες να βελτιωθεί και βελτιώνεται και στο κομμάτι της οδικής ασφάλειας. Αυτό όμως έχει και άμεση επιρροή και στην κυκλοφορία, γιατί η συμπεριφορά που έχουμε που οδηγεί σε αρκετές συμπλοκές και συγκρούσεις στις πόλεις, κάθε σύγκρουση, φέρνει μεγάλα προβλήματα και στην κυκλοφορία, δηλαδή συμφόρηση. Οπότε όσο πιο ήπια είναι η οδηγική μας συμπεριφορά και έχουμε λιγότερες συγκρούσεις, τόσο καλύτερη θα είναι η κυκλοφορία», καταλήγει ο κ. Παπαντωνίου.
