H οικονομική δραστηριότητα επιβραδύνεται συγχρόνως στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ένεκα της νέας «κρίσης του κόστους ζωής», όπως ονομάστηκε από το ΔΝΤ.
Στην πλέον πρόσφατη έκθεσή του (WEO, Οκτώβριος 2022), προβλέπεται παγκόσμιος ρυθμός ανάπτυξης κατά 3,2% το 2022 και 2,7% το 2023, ο χαμηλότερος μετά το 2001, με εξαίρεση το 2020. Ο ρυθμός πληθωρισμού παραμένει επίμονα υψηλός, αναμένεται περί το 8,8% το 2022 και 6,5% το 2023, προκαλώντας διαδοχικές παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών για περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων, σύμφωνα με το Attica Economic Review Οκτωβρίου 2022.
Στο μηνιαίο report της Attica Bank που συντάσσεται σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ με τίτλο «Επίμονος πληθωρισμός και αυξανόμενο κόστος χρήματος», επισημαίνεται ότι συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση εξακολουθούν να διατηρούν πολύ υψηλά την αβεβαιότητα και να επιδεινώνουν τις προσδοκίες νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Οι νομισματικές αρχές επιταχύνουν την αύξηση του κόστους χρήματος προκειμένου να καμφθούν οι επίμονες πληθωριστικές πιέσεις. Το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε περαιτέρω στην Ευρώπη τον Οκτώβριο, ενώ πτωτικά κινήθηκαν τον Σεπτέμβριο και οι παγκόσμιοι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης και επιχειρηματικών προσδοκιών. Οι διεθνείς τιμές ενεργειακών αγαθών συνέχισαν να κυμαίνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα τον Οκτώβριο, παρά την σημαντική κάμψη στις τιμές του φυσικού αερίου, σε χαμηλά δωδεκαμήνου. Το ευρώ σημείωσε περαιτέρω πτώση έναντι του δολαρίου τον Οκτώβριο, σε νέα χαμηλά επίπεδα εικοσαετίας.
Μεταξύ των προκλήσεων, ξεχωρίζουν ο υψηλός πληθωρισμός, το αυξανόμενο κόστος χρήματος και η «λεπτή» ισορροπία μεταξύ των στόχων νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής προκειμένου να είναι αμφότερες αποτελεσματικές. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ασκούντες πολιτική καλούνται να λάβουν συντονισμένα μέτρα που θα αμβλύνουν τις πληθωριστικές πιέσεις χωρίς ταυτόχρονα να πλήξουν τις προοπτικές ανάκαμψης της διεθνούς οικονομίας.
Ελληνική οικονομία: Σημαντική πληγή ο πληθωρισμός για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Για την ελληνική οικονομία, ο πληθωρισμός αποτελεί σημαντική πληγή, καθώς εξασθενεί η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και δοκιμάζεται η ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων. Η ενεργειακή κρίση οδηγεί σε σημαντική αύξηση στο κόστος παραγωγής, ειδικά των προϊόντων και υπηρεσιών εκείνων με υψηλή άμεση και έμμεση έκθεση στο ενεργειακό κόστος. Η αβεβαιότητα ενισχύεται από την κλιμάκωση γεωπολιτικών εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Ευρώπης και Μεσογείου, αποτελώντας ανασχετικό παράγοντα για μακροχρόνιες επενδύσεις. Επιπλέον, μια λιγότερη πιθανή, αλλά όχι αδύνατη, έξαρση στο υγειονομικό ζήτημα θα προκαλούσε νέες προκλήσεις στην οικονομία.
Στις θετικές εσωτερικές εξελίξεις:
- Οι βραχυχρόνιοι δείκτες δραστηριότητας παραμένουν σε θετική τροχιά το τρίτο τρίμηνο, με ισχυρές εξαγωγές, και καλή επίδοση τον Αύγουστο της Βιομηχανίας, του Λιανικού Εμπορίου και των Εξαγωγών.
- Το τραπεζικό σύστημα επιδεικνύει ανθεκτικότητα, με ενισχυμένες καταθέσεις, πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις και μειούμενο ποσοστό ΜΕΔ.
- Η αγορά εργασίας παρουσίασε περαιτέρω βελτίωση τον Σεπτέμβριο, με ταχύτερο ρυθμό μείωσης της ανεργίας.
Μεταξύ των προκλήσεων:
- Το οικονομικό κλίμα υποχώρησε τον Οκτώβριο, υπό την επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και των επιχειρηματικών προσδοκιών σε βιομηχανία και υπηρεσίες. Η τάση μερικώς αντισταθμίστηκε από βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών σε κατασκευές και λιανικό εμπόριο.
- Το κόστος νέου δημόσιου δανεισμού αυξάνεται, με τη διαφορά από τον πυρήνα της Ευρωζώνης να διευρύνεται.
- Ενισχύεται το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών υπό την πίεση της ισχυρής αύξησης των εισαγωγών.
Ειδικό θέμα: Η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή κατάταξη ψηφιακών επιδόσεων το 2021
Η Ελλάδα κατατάσσεται μόλις 25η στην ΕΕ-27 στο δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) το 2022, σημειώνοντας, όμως, πρόοδο τα τελευταία έτη. Η χώρα κατατάσσεται 22η στην ΕΕ ως προς την ενσωμάτωση της Ψηφιακής Τεχνολογίας στις επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Το 13% των Ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί μαζικά δεδομένα, κοντά στον μ.ό. της ΕΕ (14%), αλλά οι επιδόσεις τους είναι αρκετά μικρότερες ως προς τη χρήση του υπολογιστικού νέφους και της τεχνητής νοημοσύνης.
Στη διάσταση ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου κατατάσσεται 22η. Το 52% των ατόμων (ηλικίας 16-74 ετών) διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, πολύ κοντά στον ΜΟ της ΕΕ (54%)
Ως προς τη συνδεσιμότητα, η χώρα βρίσκεται στη θέση 22 στην ΕΕ, ενώ ως προς τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες βρίσκεται στην προ-τελευταία θέση (26η).
Οι τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, και τα σούπερ-μάρκετ είχαν θετικό ρυθμό ανάπτυξης ως προς την υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών μεταξύ 2021-2022, ενώ σε άλλους κλάδους καταγράφηκε αρνητικός ρυθμός μετά την εξασθένιση της πανδημίας.
