Η εκτίναξη του πληθωρισμού, ο οποίος τον Αύγουστο έφτασε το 11,1% σε συνδυασμό με την τιμή της ενέργειας, η οποία μολονότι αποκλιμακώθηκε σήμερα παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο, δημιουργούν ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ».
Ουσιαστικά, επιχειρήσεις και νοικοκυριά βρίσκονται «μεταξύ σφύρας και άκμονος», βιώνοντας πρωτοφανή αύξηση του κόστους λειτουργείας και μείωσης του πραγματικού τους εισοδήματος αντίστοιχα.
Μάλιστα, οι περισσότεροι αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι η δεινή συγκυρία θα συνεχιστεί, κάνοντας λόγο για έναν ιδιαίτερα βαρύ χειμώνα σε όλη την Ευρώπη, με πρωτοφανή αύξηση του κόστους της ενέργειας και ενδεχόμενους περιορισμούς στη χρήση.
Υπό αυτό το πρίσμα, κάθε ημέρα που περνάει εντείνονται οι πιέσεις για λήψη επιπλέον μέτρων, τόσο σε εθνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την ανάσχεση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης.
Εντούτοις, σε Βρυξέλλες αλλά και Αθήνα επικρατεί προβληματισμός, καθώς τα όποια μέτρα είναι βέβαιο ότι θα έχουν σοβαρό δημοσιονομικό κόστος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον προϋπολογισμό του 2022 αλλά κυρίως του 2023.
«Καυτός» Σεπτέμβριος
Υπό αυτό το πρίσμα, τα χρονικά περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα και ο Σεπτέμβριος θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμος για το πώς θα διαμορφωθεί η ενεργειακή πολιτική σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Από τη μία, αναμένεται να ξεκαθαρίσει κάπως το τοπίο για το αν -και σε ποιο βαθμό- θα υπάρξει ροή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και αν ο αγωγός Nord Stream 1 θα παραμείνει ανοικτός ή θα κλείσει η «στρόφιγγα».
Και ταυτόχρονα, αναμένεται να υπάρξει κάποιας μορφής «οδικός χάρτης» λήψης μέτρων, τόσο σε πανευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Συγκεκριμένα, στις 9 Σεπτεμβρίου είναι προγραμματισμένη η σύνοδος των Ευρωπαίων Υπουργών Ενέργειας, η οποία εκτιμάται πως θα ξεκαθαρίσει, έστω και σε κάποιο βαθμό, τις προθέσεις σε διεθνές επίπεδο.
Όσο για τη χώρα μας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να δώσει το στίγμα των κυβερνητικών προθέσεων από το βήμα της ΔΕΘ ενώ η ενεργειακή πολιτική αναμένεται να αποκρυσταλλωθεί κατά την κατάθεση του προϋπολογισμού.
«Κόφτης» ο δημοσιονομικός χώρος
Εντούτοις, και με δεδομένη την τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση της χώρας αλλά και της Ευρωζώνης, τα περιθώρια λήψης νέων μέτρων περιορίζονται αντικειμενικά λόγω του δημοσιονομικού χώρου.
Στην πράξη, η κυβέρνηση καλείται να λύσει μια εξαιρετικά περίπλοκη άσκησης ισορροπίας, εξασφαλίζοντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ελαφρύνσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, δίχως όμως ταυτόχρονα να εκτροχιάσει την οικονομία.
«Σύμμαχός» της κυβέρνησης στην προσπάθεια αυτή αποτελούν τα έσοδα από τον τουρισμό, τα οποία φέτος -σύμφωνα με σχετική έρευνα της Alpha Bank– θα φτάσουν ακόμη και τα 20 δισ. ευρώ, καταγράφοντας ιστορικό ρεκόρ, πάνω από το επίπεδο του 2019.
Όμως, εφόσον ζητούμενο είναι να καλυφθεί το μεγαλύτερο ποσοστό των αυξήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος, το κόστος για τον προϋπολογισμό σε μηνιαία βάση φτάνει ακόμη και τα 800 εκατ. ευρώ, με βάση τα δεδομένα του Σεπτεμβρίου.
Και κανείς δεν γνωρίζει που θα ανέλθει τους επόμενους μήνες, αν οι τιμές συνεχίσουν την ξέφρενη κούρσα τους.
Αν στο ποσό αυτό προστεθούν οι κυβερνητικές παρεμβάσεις για τα καύσιμα, για το πετρέλαιο θέρμανσης αλλά και για το φυσικό αέριο των νοικοκυριών, είναι ξεκάθαρο πως ο δημοσιονομικός χώρος για οποιοδήποτε άλλο μέτρο περιορίζεται ασφυκτικά.
Έτσι, όπως αναφέρουν αναλυτές, μοναδικός «από μηχανής θεός» θα μπορούσε να είναι μια ενιαία ευρωπαϊκή παρέμβαση που θα αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού, απελευθερώνοντας κονδύλια και διευρύνοντας τις επιλογές και τα μέτρα στήριξης.
