Ευλογιά των πιθήκων – ΠΟΥ: Πάνω από 6.000 κρούσματα σε 58 χώρες – Προς κήρυξη παγκόσμιου συναγερμού
Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου από την Γενεύη, ανέφερε ότι η υπηρεσία του ΟΗΕ θα συγκαλέσει εκ νέου συνεδρίαση της επιτροπής που θα συστήσει να κηρυχθεί η επιδημία παγκόσμια υγειονομική έκτακτη ανάγκη, το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού του ΠΟΥ, την εβδομάδα που αρχίζει στις 18 Ιουλίου ή νωρίτερα.
Στην προηγούμενη συνεδρίασή της στις 27 Ιουνίου, η επιτροπή αποφάσισε ότι η έξαρση, με τα κρούσματα να αυξάνονται τόσο σε αφρικανικές χώρες όπου συνήθως εξαπλώνεται όσο και παγκοσμίως, δεν συνιστούσε ακόμη μια κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης.
«Συνεχίζω να ανησυχώ για την κλίμακα και την εξάπλωση του ιού σε όλο τον κόσμο», είπε ο Τέντρος, προσθέτοντας ότι η έλλειψη τεστ σημαίνει ότι πιθανότατα υπάρχουν πολλά περισσότερα κρούσματα που δεν έχουν αναφερθεί.
Περίπου το 80% των κρουσμάτων καταγράφεται στην Ευρώπη, είπε.
Πριν από λίγες ημέρες, ο ΠΟΥ είχε σημάνει συναγερμό για την Ευρώπη, ζητώντας την ανάληψη «επείγουσας δράσης» απέναντι στον τριπλασιασμό των κρουσμάτων.
Σε ανακοίνωση, την 1η Ιουλίου, ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να «αυξήσουν τις προσπάθειές τους τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες προκειμένου να αποτραπεί η ευλογιά των πιθήκων να εξαπλωθεί σε μεγαλύτερη γεωγραφική περιοχή».
«Μια επείγουσα και συντονισμένη δράση είναι επιτακτική εάν θέλουμε να αλλάξουμε κατεύθυνση στον αγώνα κατά της μετάδοσης της νόσου», εκτιμά ο διευθυντής του ΠΟΥ Ευρώπης, Χανς Κλούγκε.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του οργανισμού υγείας, την 1η Ιουλίου, η Ευρώπη έχει στο εξής περισσότερα από 4.500 επιβεβαιωμένα κρούσματα στο εργαστήριο, δηλαδή τριπλάσια σε σχέση με τα μέσα Ιουνίου.
Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει το 90% των καταγεγραμμένων κρουσμάτων ανά τον κόσμο από τα μέσα Μαΐου, όταν η ασθένεια αυτή που ήταν μέχρι τότε ενδημική μόνο σε δέκα χώρες της Αφρικής, άρχισε να εξαπλώνεται στην Ευρώπη.
Επίκεντρο της νέας αυτής μεταδοτικής ασθένειας, η Ευρώπη μετρά ήδη 31 χώρες ή εδάφη που έχουν αναφέρει κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων.
Οι ειδικοί του ΟΗΕ είχαν θεωρήσει το Σάββατο τη μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων ως υγειονομική απειλή, της οποίας η εξέλιξη είναι πολύ ανησυχητική, χωρίς όμως να έχει φθάσει επί του παρόντος στη φάση της παγκόσμιας υγειονομικής ανάγκης.
Παρά την απόφαση αυτή, «η ταχεία εξέλιξη και ο επείγων χαρακτήρας αυτού του γεγονότος σημαίνει ότι η επιτροπή (των ειδικών) θα επανεξετάσει τη θέση της εντός ολίγου», αναφέρει ο ΠΟΥ Ευρώπης.
Τι γνωρίζουμε για την ευλογιά των πιθήκων
Μετάδοση της νόσου
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μια ζωονόσος με τυχαίες ανθρώπινες λοιμώξεις που εμφανίζονται συνήθως σε δασικές περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Αφρικής. Προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων που ανήκει στην οικογένεια των ορθοποξικών ιών (Orthopoxvirus). Τα βασικά υπόδοχα (reservoirs) παραμένουν άγνωστα, αν και είναι πιθανό να βρίσκoνται στα τρωκτικά. Η επαφή με ζωντανά και νεκρά ζώα μέσω του κυνηγιού και της κατανάλωσης κρέατος άγριων θηραμάτων είναι γνωστοί παράγοντες κινδύνου.
Η μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο (ζωονοσογόνος) μπορεί να συμβεί από την άμεση επαφή με το αίμα, τα σωματικά υγρά, τις δερματικές πληγές ή τους βλεννογόνους μολυσμένων ζώων. Η δευτερογενής -ή από άνθρωπο σε άνθρωπο- μετάδοση είναι σχετικά περιορισμένη. Η μόλυνση μπορεί να προκύψει από στενή επαφή με αναπνευστικές εκκρίσεις, δερματικές βλάβες ενός μολυσμένου ατόμου ή από πρόσφατα μολυσμένα αντικείμενα.
Η μετάδοση μέσω σταγονιδίων και αναπνευστικών σωματιδίων συνήθως απαιτεί παρατεταμένη πρόσωπο με πρόσωπο επαφή, η οποία θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και τα μέλη των νοικοκυριών των ενεργών περιπτώσεων λοίμωξης. Η μεγαλύτερη τεκμηριωμένη αλυσίδα μετάδοσης σε μια κοινότητα ήταν έξι διαδοχικές λοιμώξεις από άτομο σε άτομο. Η κάθετη -από τη μητέρα στο έμβρυο- μετάδοση μπορεί επίσης να συμβεί μέσω του πλακούντα (συγγενής ευλογιά των πιθήκων).
Συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων – Τα δύο στάδια μόλυνσης
Η περίοδος επώασης – διάστημα από τη μόλυνση έως την έναρξη των συμπτωμάτων – της ευλογιάς των πιθήκων είναι συνήθως από 6 έως 13 ημέρες αλλά, μπορεί να κυμαίνεται και από 5 έως 21 ημέρες.
Η μόλυνση μπορεί να χωριστεί σε δύο στάδια:
- Το πρώτο στάδιο (διαρκεί 0-5 ημέρες) χαρακτηρίζεται από πυρετό, έντονο πονοκέφαλο, λεμφαδενοπάθεια (πρήξιμο των λεμφαδένων), πόνο στην πλάτη, μυαλγία (μυϊκοί πόνοι) και έντονη εξάντληση (έλλειψη ενέργειας). Η λεμφαδενοπάθεια είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της ευλογιάς των πιθήκων σε σύγκριση με άλλες ασθένειες που μπορεί αρχικά να εμφανίζονται με παρόμοια συμπτώματα (ανεμοβλογιά, ιλαρά, ευλογιά).
- Στο δεύτερο στάδιο, το εξάνθημα του δέρματος συνήθως εμφανίζεται μέσα σε 1-3 ημέρες από την εμφάνιση πυρετού. Το εξάνθημα τείνει να συγκεντρώνεται περισσότερο στο πρόσωπο και τα άκρα. Προσβάλλει δε, το πρόσωπο (στο 95% των περιπτώσεων) και τις παλάμες των χεριών και τα πέλματα των ποδιών (στο 75% των περιπτώσεων). Επίσης, επηρεάζονται οι στοματικοί βλεννογόνοι (στο 70% των περιπτώσεων), τα γεννητικά όργανα (30%), οι επιπεφυκότες (20%), καθώς και ο κερατοειδής. Το εξάνθημα εξελίσσεται διαδοχικά από κηλίδες (βλάβες με επίπεδη βάση) σε βλατίδες (ελαφρώς ανυψωμένες σταθερές βλάβες), κυστίδια (βλάβες γεμάτες με διαυγές υγρό), φλύκταινες (βλάβες γεμάτες με κιτρινωπό υγρό) και κρούστες που στεγνώνουν και πέφτουν. Το πλήθος των βλαβών κυμαίνεται από μερικές έως αρκετές χιλιάδες. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι βλάβες μπορεί να συνενωθούν μέχρι να απομακρυνθούν μεγάλα τμήματα του δέρματος.
Η ευλογιά των πιθήκων είναι -συνήθως- μια αυτοϊούμενη ασθένεια με τα συμπτώματα να διαρκούν από 2 έως 4 εβδομάδες. Τα σοβαρά περιστατικά εμφανίζονται συχνότερα μεταξύ των παιδιών και σχετίζονται με την έκταση της έκθεσης στον ιό, την κατάσταση της υγείας του ασθενούς και τη φύση των επιπλοκών. Οι επιπλοκές της ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να περιλαμβάνουν δευτερογενείς λοιμώξεις, βρογχοπνευμονία, σήψη, εγκεφαλίτιδα και μόλυνση του κερατοειδούς με επακόλουθη απώλεια όρασης. Το ποσοστό θνησιμότητας της ευλογιάς των πιθήκων έχει κυμανθεί μεταξύ 0 και 11% στο γενικό πληθυσμό και ήταν υψηλότερο μεταξύ των παιδιών μικρότερης ηλικίας.
