Τι είναι τα κρουστικά κύματα;
Τα κρουστικά κύματα είναι ισχυροί ακουστικοί παλμοί που χαρακτηρίζονται από απότομη αύξηση της πίεσης μέσα στο χώρο. Στην Ιατρική έχουν χρησιμοποιηθεί σε υψηλή και μέση ένταση για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων εδώ και 40 περίπου χρόνια. Η χρήση των χαμηλής έντασης κρουστικών κυμάτων ως θεραπεία στην Ανδρολογία μετράει λίγο παραπάνω από 10 χρόνια. Πρόκειται για μία καινοτόμο θεραπευτική μέθοδο με αξιόλογα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας. Η μέθοδος έχει επίσης εφαρμοστεί με επιτυχία στην αντιμετώπιση και άλλων ανδρολογικών προβλημάτων, όπως η κάμψη του πέους (νόσος Peyronie) και η χρόνια προστατίτιδα.
Τα κρουστικά κύματα χαμηλής έντασης βελτιώνουν την αιμάτωση του πέους μέσω άμεσης αγγειοδιαστολής αλλά και δημιουργίας παράπλευρων αγγειακών κλάδων (νεοαγγειογένεση). Επίσης διασπούν το κολλαγόνο και αυξάνουν την ελαστικότητα του στυτικού ιστού, προάγοντας και τη χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών. Το εσωτερικό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων (ενδοθήλιο) του πέους υφίσταται ένα ηπιότατο τραύμα, λόγω δημιουργίας μικροφυσαλίδων, ενεργοποιώντας επανορθωτικούς μηχανισμούς με κυριότερο τα βλαστοκύτταρα (stem cells). Το ενεργοποιημένα βλαστοκύτταρα του πέους, αλλά και βλαστοκύτταρα που προσελκύονται από τη συστηματική κυκλοφορία, επανορθώνουν και αναγεννούν το αγγειακό τοίχωμα. Δηλαδή αντιμετωπίζουν την κυριότερη αιτία στυτικής δυσλειτουργίας, που είναι η αθηροσκλήρυνση και η θρόμβωση των αγγείων του πέους. Πρόκειται ουσιαστικά για τη μοναδική αιτιολογική θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας.
Μηχανισμός δράσης των κρουστικών κυμάτων
Η ενέργεια που μεταφέρουν τα κρουστικά κύματα χαμηλής έντασης, εστιάζεται και διεισδύει μέσα στους ιστούς όπου αλληλεπιδρά με τα ανθρώπινα κύτταρα. Το αποτέλεσμα αυτής της αλληλεπίδρασης είναι πολλές και σημαντικές μεταβολές σε όλα τα δομικά στοιχεία του στυτικού ιστού του πέους: Αγγεία, μυϊκές ίνες, διάμεσος ιστός, νεύρα.
Οι κυριότερες βιολογικές δράσεις που εκδηλώνονται στο πέος συνοπτικά είναι:
- Δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων υπό μορφή παράπλευρης κυκλοφορίας. Η διαδικασία αυτή ευοδώνεται από αγγειογενετικούς παράγοντες (κυρίως τον VEGF) και καλείται νεοαγγειογένεση.
- Διαστολή και χαλάρωση του τοιχώματος των αγγείων μέσω παραγωγής μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ).
- Ενεργοποίηση των τοπικών βλαστοκυττάρων και προσέλκυση βλαστοκυττάρων από τη συστηματική κυκλοφορία (μέσω του παράγοντα SDF-1) με αποτέλεσμα επανόρθωση αγγειακών βλαβών.
- Διάσπαση και απελευθέρωση (unpacking) του κολλαγόνου.
- Αύξηση των ελαστικών ινών στο διάμεσο ιστό.
- Ενεργοποίηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και της αναγεννητικής δραστηριότητας.
- Ενεργοποίηση των κυττάρων Schwann και επανορθωτικών μηχανισμών του ελύτρου των νευρικών ινών.
- Μείωση δεικτών φλεγμονής και οξειδωτικού στρες (RAGE, TGF-b1, NOX 1/2).
Πώς γίνεται η θεραπεία με τα κρουστικά κύματα;
Η θεραπεία των κρουστικών κυμάτων είναι απολύτως ανώδυνη, ασφαλής και εξαιρετικά απλή. Ο ανδρολόγος αρχικά θα εφαρμόσει gel υπερήχων στο πέος. Έπειτα θα τοποθετήσει την κεφαλή του μηχανήματος πάνω στο πέος. Ο τρόπος θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο της συσκευής που χρησιμοποιείται και τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Οι πλέον σύγχρονες κεφαλές έχουν μεγάλη εστιακή ζώνη (wide focus ή linear coverage) ώστε να καλύπτεται το 100% του στυτικού ιστού. Τα βαλλιστικά συστήματα θεραπείας (radial ή defocused), που είναι μικρές συσκευές χειρός για φυσικοθεραπευτική χρήση, δεν είναι κατάλληλα για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας και μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς.
Από την κεφαλή ακούγεται ένας χαμηλός ήχος. Η συνεδρία είναι μικρής διάρκειας, γύρω στα 15-20 λεπτά. Ο ασθενής μπορεί να νιώθει ελαφριά τσιμπήματα και αίσθημα θερμότητας στο σημείο που ακουμπά η κεφαλή. Για τη θεραπεία δε χρειάζεται αναισθησία, ενώ δεν αναφέρονται ανεπιθύμητες ενέργειες ή αντενδείξεις. Μετά το πέρας της συνεδρίας ο ασθενής μπορεί να συνεχίσει απρόσκοπτα τις καθημερινές του δραστηριότητες.
Οι συνεδρίες θα πρέπει να επαναλαμβάνονται 2 με 3 φορές την εβδομάδα. Συνήθως εκτελούνται 6-18 συνεδρίες. Το θεραπευτικό αποτέλεσμα αξιολογείται με την παρέλευση τριών μηνών από την έναρξη της θεραπείας. Ο ασθενής θα πρέπει πάντοτε να ακολουθεί τις οδηγίες του ανδρολόγου και να έχει υπόψη του πως, όπως σε κάθε αναγεννητική θεραπεία, το αποτέλεσμα μπορεί να διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.
Για ποιους ενδείκνυται η θεραπεία κρουστικών κυμάτων;
Η θεραπεία κρουστικών κυμάτων ενδείκνυται για άνδρες:
- Με στυτική δυσλειτουργία αγγειακής αιτιολογίας (π.χ. υπερτασικοί, καρδιοπαθείς, σακχαροδιαβητικοί), συνήθως ήπια ή μέτριου βαθμού.
- Με στυτική δυσλειτουργία που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στα φάρμακα από το στόμα (αναστολείς φωσφοδιεστεράσης).
- Που εμφανίζουν έντονες παρενέργειες στα φάρμακα από το στόμα (π.χ. κεφαλαλγία, ζάλη, διαταραχές όρασης ή ακοής, κοκκίνισμα προσώπου, ρινική συμφόρηση, επιγαστραλγία, μυϊκοί πόνοι).
- Που έχουν απόλυτη αντένδειξη λήψης φαρμάκων από το στόμα για τη στυτική δυσλειτουργία π.χ. λαμβάνουν νιτρώδη σκευάσματα.
- Που δεν επιθυμούν να λαμβάνουν φάρμακα για την ενίσχυση της στύσης και επιδιώκουν μια πιο αυθόρμητη και συχνή σεξουαλική δραστηριότητα.
Θα πρέπει να τονιστεί πως άνδρες με στυτική δυσλειτουργία που λαμβάνουν φάρμακα από το στόμα με καλά αποτελέσματα, συνήθως εμφανίζουν καλή ανταπόκριση στη θεραπεία κρουστικών κυμάτων και περίπου οι μισοί μπορεί να μη χρειάζονται πλέον φαρμακευτική υποστήριξη. Οι άνδρες που δεν ανταποκρίνονται καλά στη φαρμακευτική αγωγή, με τη βοήθεια των κρουστικών κυμάτων θα αρχίζουν ξανά να ανταποκρίνονται σε ποσοστό 50%-60%.
Στην πληθυσμιακή ομάδα ανδρών με κακή πρόγνωση για τη θεραπεία ανήκουν άνδρες:
- μεγάλης ηλικίας.
- με βαριά στυτική δυσλειτουργία.
- με πλήρη έλλειψη οποιασδήποτε διόγκωσης του πέους.
- με στυτική δυσλειτουργία νευρολογικής αιτιολογίας (π.χ. παραπληγικοί, παρκινσονικοί, ψυχασθενείς).
- που λόγω καρκίνου προστάτη έχουν υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή ή ακτινοθεραπεία.
Πόσο ασφαλής είναι η μέθοδος των κρουστικών κυμάτων χαμηλής έντασης;
Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για μία μέθοδο απολύτως ασφαλή. Τα κρουστικά κύματα έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMEA) και περιλαμβάνονται στις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας (EAU).
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη θεραπεία των κρουστικών κυμάτων επικοινωνήστε με τον Χειρουργό Ουρολόγο – Ανδρολόγο, Δρ. Ιωάννη Ζούμπο. Ο ιατρός, μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Σεξουαλικής Ιατρικής (ESSM), έχει πολυετή κλινική εμπειρία σε εκατοντάδες περιστατικά και έχει συμμετάσχει σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα για τη θεραπεία με κρουστικά κύματα χαμηλής έντασης.
