«Η Ευρώπη ξεμένει από γιατρούς» γράφει η επιθεώρηση Politico σε ρεπορτάζ από τη μικρή γαλλική πόλη Λε Βιγκάν, η οποία αδυνατεί να βρει έστω και έναν γενικό γιατρό για να στελεχώσει το τοπικό Κέντρο Υγείας.
Σε μία προσπάθεια να προσελκύσουν νέους γιατρούς προς αντικατάσταση των τριών συναδέλφων τους που επρόκειτο να συνταξιοδοτηθούν, οι τοπικές αρχές έχτισαν στην κυριολεξία από την αρχή ένα σύγχρονο διεπιστημονικό ιατρικό κέντρο.
Όμως η προσπάθεια δεν απέδωσε· σε πέντε ολόκληρα χρόνια αναζήτησης ουδείς γιατρός εκδήλωσε ενδιαφέρον για την πλήρωση της θέσης, και η πόλη της νότιας Γαλλίας κινδυνεύει να γίνει πιθανότατα άλλη μία από τις λεγόμενες «ιατρικές ερήμους» της χώρας.
Η Λε Βιγκάν, με πληθυσμό 4.000 κατοίκων που φωλιάζει στο νότιο άκρο του ορεινού όγκου Μασίφ Σεντράλ, δεν είναι η μόνη γαλλική πόλη που αγωνίζεται να προσελκύσει γιατρούς. Όμως η κλίμακα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει είναι άκρως χαρακτηριστική μίας πανευρωπαϊκής κρίσης που συνοψίζεται στο ότι οι γιατροί είναι πολύ μακριά, πολύ λίγοι και πολύ μεγάλοι σε ηλικία.
Σχεδόν επτά εκατομμύρια Γάλλοι δεν έχουν γιατρό αναφοράς. Γεωγραφικά, το 30% του πληθυσμού κατοικεί σε περιοχή με ελάχιστη πρόσβαση σε γενικούς γιατρούς.
Υπάρχουν πλέον περισσότεροι γενικοί ιατροί στη Γαλλία που συνταξιοδοτούνται παρά νέοι που ανοίγουν ιατρείο. Ο αριθμός των γενικών ιατρών μειώθηκε ήδη κατά 5,6% μεταξύ 2012 και 2021. Και η επόμενη δεκαετία δεν προμηνύεται εύκολη: Αν και ο αριθμός των ειδικευμένων γιατρών έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και η κυβέρνηση πρόσφατα απέρριψε τα ανώτατα όρια στις θέσεις ιατρικής σχολής, αυτοί οι αριθμοί δεν θα «ανοικοδομήσουν» το εργατικό δυναμικό αρκετά γρήγορα.
Η Γαλλία είχε λιγότερους κατά κεφαλήν γιατρούς το 2021 συγκριτικά με το 2012 -318 από 325 γιατρούς ανά 100.000 άτομα. Και η μείωση είναι ακόμη πιο ανησυχητική μπροστά στην πραγματικότητα ότι η χώρα, και συνολικά η Ευρώπη, γερνάει, και ως αποτέλεσμα αυξάνονται οι ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης.
Ούτε και οι ίδιοι οι γιατροί έχουν… ανοσία στο πέρασμα του χρόνου. Πάνω από το 44% των γιατρών όλων των ειδικοτήτων στη Γαλλία είναι ηλικίας 55 ετών και άνω. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, πάνω από το ένα τρίτο των γιατρών ανήκουν στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, σύμφωνα με στοιχεία του 2020.
To πρόβλημα είναι τόσο οξύ που ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, εισηγήθηκε τον περασμένο μήνα ένα σχέδιο για να ενθαρρύνει τους γιατρούς που βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση να παραμείνουν ενεργοί.
Μία ήπειρος σε κρίση
Οι ελλείψεις σε υγειονομικό προσωπικό δεν περιορίζονται στους γιατρούς, ούτε και σαφώς στη Γαλλία.
Η έλλειψη εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην Ευρώπη -περίπου 2 εκατομμύρια- γίνεται αισθητή σε όλη την ήπειρο, επισημαίνει το Politico.
Κάνοντας αναφορά στην Ελλάδα, η επιθεώρηση αναφέρει ότι οι διασώστες κέντρων άμεσης βοήθειας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για πιο αργούς χρόνους απόκρισης λόγω έλλειψης προσωπικού.
Στη Βρετανία λείπουν δεκάδες χιλιάδες νοσηλευτές, με τον αριθμό κενών θέσεων να καταγράφει ρεκόρ. Οι νοσηλευτές βρίσκονται στην κορυφή της λίστας όλων των επαγγελμάτων που αντιμετωπίζουν ελλείψεις στη Φινλανδία. Τα μαιευτήρια στην Πορτογαλία αγωνίζονται να παραμείνουν ανοιχτά λόγω έλλειψης γιατρών.
«[Η έλλειψη γιατρών] είναι πραγματικά ένα πρόβλημα που επηρεάζει όλα τα μέλη μας», δηλώνει η Σαράντα Ντας, γενική γραμματέας της Μόνιμης Επιτροπής των Ευρωπαίων Γιατρών (CPME), που εκπροσωπεί τους γιατρούς σε όλη την Ευρώπη.
«Στον πυρήνα [της κρίσης] βρίσκεται στην πραγματικότητα το γεγονός ότι υπάρχει η αντίληψη ότι δυνητικά η ιατρική δεν είναι πλέον μία ελκυστική επιλογή σταδιοδρομίας, μια επιλογή για να ακολουθήσουν οι άνθρωποι καθ’ όλη την καριέρα τους. Και αυτό θα θέσει πραγματικά σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης στο μέλλον», επισημαίνει.
Ζητήματα, όπως η επαγγελματική εξουθένωση που κορυφώθηκε λόγω της πανδημίας, καθώς και θέματα ψυχικής υγείας, αλλά και οι συνθήκες εργασίας, επηρεάζουν όλο και περισσότερους νέους γιατρούς που εξετάζουν να απομακρυνθούν από το επάγγελμα.
«Εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, θα δημιουργηθούν ακόμη μεγαλύτερες ελλείψεις γιατρών», υπογραμμίζει ο Άλβαρο Σεράμ, ψυχίατρος και πρόεδρος της επιτροπής ιατρικού εργατικού δυναμικού στην Ένωση Ευρωπαίων Νέων Ιατρών (EJD).
Η κατάσταση είναι κρίσιμη, με τους Ευρωπαίους Νέους Ιατρούς να προειδοποιούν πως η υγειονομική περίθαλψη βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης.
H τραγωδία της Ευρώπης είναι ότι η κρίση αυτή μπορούσε να προληφθεί, αναφέρει το Politico.
«Αυτή η έλλειψη ήταν αναμενόμενη και έχει επιδεινωθεί εξαιτίας της πανδημίας», επισημαίνει ο Μάρτιν ΜακΚι, καθηγητής ευρωπαϊκής δημόσιας υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Στο χώρο της Υγείας, η Ευρώπη βασίζεται ως «επίθεμα» εδώ και πολύ καιρό σε ξένους εργαζόμενους από χώρες με χαμηλότερο εισόδημα.
«Σαφώς, υπάρχει τεράστιο πρόβλημα. Και πρέπει να αυξήσουμε το εργατικό δυναμικό στον τομέα της Υγείας, αλλά νομίζω ότι η δυσκολία είναι ότι άλλα πράγματα το έχουν υπερκεράσει, όπως οι τιμές του φυσικού αερίου, ο πόλεμος στην Ουκρανία», αναφέρει ο Μάρτιν ΜακΚι, προσθέτοντας ότι δεν δίνεται στο ζήτημα η απαιτούμενη πολιτική προσοχή.
