Στην έγκριση διατάγματος για τον περιορισμό επιχειρήσεων έρευνα και διάσωσης μεταναστών και προσφύγων, προχώρησε την Πέμπτη (29/12), η ιταλική κυβέρνηση ενέκρινε, με σκοπό μειώσει τις προσφυγικές ροές προς τις ακτές της.
Ειδικότερα, το διάταγμα προβλέπει ιδίως ότι έπειτα από κάθε επιχείρηση διάσωσης, τα σκάφη πρέπει να πλέουν αμέσως προς τα λιμάνια που θα τους υποδεικνύονται, όχι να προσφέρουν βοήθεια σε άλλους μετανάστες που κινδυνεύουν στη θάλασσα.
Συνήθως, τα πλοία εκτελούν αρκετές επιχειρήσεις προτού ζητήσουν να τους υποδειχθεί λιμάνι για να αποβιβάσουν τους διασωθέντες, που τα τελευταία χρόνια υποδέχεται πιο συχνά η Ιταλία.
Επιπλέον, ορίζεται ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες πρέπει να δηλώνουν όσο ακόμα βρίσκονται πάνω στο εκάστοτε πλοίο αν σκοπεύουν να καταθέσουν αιτήσεις για να τους χορηγηθεί άσυλο —και σε ποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης—, καθώς και να έχουν συμπληρώσει τα έγγραφα πριν από τον ελλιμενισμό.
Σε περίπτωση παραβιάσεων των νέων κανόνων, η κυβέρνηση στη Ρώμη απειλεί πως θα επιβάλλονται πρόστιμα ύψους ως και 50.000 ευρώ στους κυβερνήτες των πλοίων των ΜΚΟ, και ότι σε περίπτωση υποτροπής τα σκάφη των μη κυβερνητικών οργανώσεων θα κατάσχονται και θα κρατούνται ακινητοποιημένα στα ιταλικά λιμάνια.
Παράλληλα, την Πέμπτη (29/12), κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για το τέλος της χρονιάς, η ιταλίδα πρωθυπουργός Μελόνι δήλωσε πως η κυβέρνησή της ξανάφερε το μεταναστευτικό στη διεθνή ατζέντα.
Είπε επίσης ότι το νέο διάταγμα της κυβέρνησής της αναγκάζει τα πλοία των μη κυβερνητικών οργανώσεων να συμμορφώνονται προς το διεθνές δίκαιο κατά την εκτέλεση επιχειρήσεων διάσωσης.
Τα πλοία των ΜΚΟ βρίσκονται για πολύ καιρό στο στόχαστρο της ιταλικής δεξιάς.
Αντιδράσεις από τις ΜΚΟ
Το διάταγμα βασικό σκοπό έχει να «πνίγονται» πρόσφυγες και μετανάστες, αντέταξε από την πλευρά του ο Όλιβερ Κουλικόβσκι, της γερμανικής ΜΚΟ Sea-Watch, η οποία εκτελεί συχνά τέτοιες αποστολές στην κεντρική Μεσόγειο.
«Το να αναγκάζονται τα πλοία να πηγαίνουν στα λιμάνια παραβαίνει το καθήκον της διάσωσης αν υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι που διατρέχουν κίνδυνο στη θάλασσα. Θα εναντιωθούμε σε αυτή την προσπάθεια να ποινικοποιηθούν οι επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα από πολίτες και να στερηθούν οι πρόσφυγες τα δικαιώματά τους», είπε.
Διεθνείς οργανώσεις αρωγής δεν έκρυψαν την αγανάκτησή τους για τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση συμμαχίας άκρας δεξιάς-δεξιάς υπό την πρωθυπουργό Τζόρτζα Μελόνι.
Τον Νοέμβριο, η Ρώμη αποφάσισε να απαγορεύσει σε δυο πλοία να μεταφέρουν ανθρώπους που διέσωσαν στις ιταλικές ακτές.
Τελευταία δε, οι αρχές υποδεικνύουν ως ασφαλή λιμάνια μακρινές πόλεις, για να δυσκολέψουν τα πράγματα για τους πρόσφυγες και τα πληρώματα, επισημαίνουν εργαζόμενοι οργανώσεων αρωγής.
Η οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) επίσης επέκρινε έντονα τα νέα μέτρα.
Σκοπός είναι «να αναγκαζόμαστε να αφήνουμε αφύλακτη τη ζώνη διάσωσης στη Μεσόγειο, κάτι που θα οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των θανάτων», τόνισε ο Μάρκο Μπερτότο του ιταλικού παραρτήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην εφημερίδα La Stampa.
Το Ocean Viking, το πλοίο της SOS Méditerranée, διανύει αυτές τις ημέρες 900 ναυτικά χιλιόμετρα από τη νότια Ιταλία ως τη Ραβέννα (βόρεια), στην Αδριατική, για να αποβιβάσει 113 πρόσφυγες και μετανάστες που διέσωσε.
Η ιταλική κυβέρνηση καταγγέλλει ότι οι επιχειρήσεις των πλοίων αυτών «προσκαλούν» την παράνομη μετανάστευση, ότι οι οργανώσεις παίζουν το παιγνίδι των διακινητών αν δεν συνεργάζονται μαζί τους. Οι ΜΚΟ απορρίπτουν τις κατηγορίες της Ρώμης.
Το ζήτημα προκάλεσε διπλωματική ένταση ανάμεσα στην Ιταλία και στη Γαλλία τον Νοέμβριο, όταν το Ocean Viking αναγκάστηκε να μεταφέρει στην Τουλόν 230 πρόσφυγες και μετανάστες που διέσωσε στα χωρικά ύδατα μεταξύ Λιβύης και Ιταλίας, έπειτα από οδύσσεια τριών εβδομάδων σε αναζήτηση ασφαλούς λιμανιού.
Από την αρχή της χρονιάς, κάπου 2.000 μετανάστες και πρόσφυγες χάθηκαν στη Μεσόγειο, εκ των οποίων σχεδόν 1.400 στην κεντρική Μεσόγειο, την πιο επικίνδυνη θαλάσσια μεταναστευτική οδό στον κόσμο, σύμφωνα με δεδομένα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ).
Κάθε χρόνο, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που εγκαταλείπουν τις χώρες τους για να σωθούν από ένοπλες συρράξεις ή την ανέχεια αποπειρώνται να φθάσουν στην Ευρώπη διαπλέοντας τη Μεσόγειο από τη Λιβύη, οι ακτές της οποίας απέχουν κάπου 300 χιλιόμετρα από την Ιταλία.
