Η κατάθεση του 19χρονου στους αστυνομικούς της Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων και οι καταγγελίες του σχετικά με την «Κιβωτό του Κόσμου» θα μπορούσαν να αποτελέσουν την αφορμή για να ανοίξουν αμέσως και άλλα στόματα.
Ο χειρισμός της υπόθεσης, όμως, στα πρώτα της στάδια και η αδυναμία των αρχών να εγγυηθούν τη μυστικότητα της προδικασίας φαίνεται να αντιστρέφουν το κλίμα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες στην εφημερίδα «Καθημερινή», η διαρροή της κατάθεσης έχει ήδη οδηγήσει σε ταυτοποίηση καταγγελλόντων, υπάρχουν αναφορές για απόπειρες εκφοβισμού των ίδιων και άλλων πιθανών μαρτύρων, ενώ μέχρι στιγμής η δημοσιότητα που δόθηκε φαίνεται να λειτουργεί αποτρεπτικά και για άλλους νυν ή πρώην τροφίμους οι οποίοι αναζητούνται για να εισφέρουν τις δικές τους εμπειρίες. Για τις αρμόδιες αρχές δεν χάθηκε μόνο το στοιχείο του αιφνιδιασμού, αλλά μοιάζει να κλονίστηκε και η εμπιστοσύνη απέναντί τους.
Μετά τη δημοσίευση της κατάθεσης του 19χρονου ακολούθησε η αποκάλυψη της ταυτότητάς του σε φίλους και γνωστούς του με τους οποίους δεν είχε μοιραστεί όσα είχε καταγγείλει. Ο ίδιος αιφνιδιάστηκε, καθώς του είχαν δοθεί τα εχέγγυα ότι δεν πρόκειται να εκτεθεί δημοσίως η μαρτυρία του. Εύκολα έγινε η ταυτοποίησή του και από άλλους τροφίμους ή στελέχη της «Κιβωτού», μέσω των λεπτομερειών που είχαν γνωστοποιηθεί στα ΜΜΕ, καθώς δημοσιεύθηκαν στοιχεία για την οικογένειά του, αλλά και όλες τις δομές στις οποίες είχε βρεθεί. Όπως αναφέρεται στην «Καθημερινή» από το περιβάλλον του 19χρονου, δημοσιογράφοι επικοινώνησαν με φίλους ή γνωστούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ζητώντας τη βοήθειά τους για να τον προσεγγίσουν, αποκαλύπτοντας όμως με αυτή την κίνηση την ταυτότητά του σε όλο τον κοινωνικό του περίγυρο, ακόμη και σε άτομα που αγνοούσαν τι είχε συμβεί.
Σύμφωνα με το περιβάλλον του 19χρονου, το γεγονός ότι δεν έγινε σεβαστή η αρχή της μυστικότητας της προδικασίας και η έμμεση γνωστοποίηση της ταυτότητάς του έχουν ήδη οδηγήσει σε απόπειρες αποδόμησής του, «ώστε να παρουσιαστεί ως αναξιόπιστος ή αλήτης».
Ο καταγγέλλων καθώς και άλλα πρόσωπα τα οποία έχουν μιλήσει φέρεται να έχουν λάβει απειλητικά μηνύματα. Ένα εξ αυτών, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», τους αποκαλεί «ψευδομάρτυρες». «Κοιτάξτε τον ουρανό, θα του κάνετε παρέα», φέρεται να αναγράφεται σε ένα από τα μηνύματα. «Αυτή τη φορά δεν θα είναι κανένας να σε σώσει, γιατί το χέρι που ευεργετεί δεν το δαγκώνεις», αναφέρει άλλο.
Οι απόπειρες και το κλίμα εκφοβισμού που έχουν αναφερθεί στην «Κ» δεν στοχεύουν μόνο σε νυν ή πρώην τροφίμους που έχουν ήδη καταθέσει ή μιλήσει σε δημοσιογράφους, αλλά φέρεται να στρέφονται και προς παιδιά τα οποία θεωρούνται «υψηλού κινδύνου» και για τα οποία υπάρχει η υποψία ότι θα μπορούσαν κάποια στιγμή να προβούν σε καταγγελίες. Παράλληλα, τουλάχιστον δύο νέοι οι οποίοι είχαν εντοπιστεί ως πιθανοί μάρτυρες διστάζουν αυτή τη στιγμή να καταθέσουν για να μη βρεθούν στην ίδια θέση με τον 19χρονο και δουν αποσπάσματα ή αυτούσιες τις καταθέσεις τους να κυκλοφορούν στα ΜΜΕ.
Ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, Αντώνης Ελευθεριάνος, έχει ήδη παρέμβει για το ζήτημα και έχει διατάξει έρευνα για να διαπιστωθεί πώς και από ποιους διέρρευσε η κατάθεση του 19χρονου. Η «Καθημερινή» είχε δημοσιεύσει ότι, σύμφωνα με εισαγγελικές πηγές, άλλος μάρτυρας φέρεται να έχει καταθέσει ότι δέχθηκε προτάσεις και ότι του προσφέρθηκαν ανταλλάγματα για να μην προχωρήσει σε καταγγελίες.
Όπως στον Κολωνό
Οι αδυναμίες στον χειρισμό της υπόθεσης της «Κιβωτού» δεν είναι μοναδικό φαινόμενο. Μόλις τον περασμένο μήνα, σε άλλη υπόθεση σχετική με κακοποίηση ανηλίκου, είχε παρατηρηθεί ακριβώς η ίδια προσέγγιση. Η κατάθεση του 12χρονου θύματος στην υπόθεση του Κολωνού δημοσιεύθηκε αυτούσια, σε κάποιες περιπτώσεις αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο φωτογραφίες ολόκληρων σελίδων από όλα όσα είχε πει στους αστυνομικούς.
Τότε, η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών διέταξε τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης. Αντικείμενο της έρευνας ήταν να διαπιστωθεί εάν και από ποια πρόσωπα είχε τελεστεί το αδίκημα της παραβίασης δικαστικού απορρήτου.
Τα 137 παιδιά και η απροθυμία για αναδοχές
Στην ιστοσελίδα της η «Κιβωτός του Κόσμου» αναφέρει ότι «εφαρμόζει πρόγραμμα οικογενειακής φιλοξενίας – αναδοχής για τα ανήλικα τέκνα που προστατεύει, προκειμένου να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά αυτά να αναπτυχθούν ψυχοκινητικά και συναισθηματικά στο πλαίσιο ενός ασφαλούς οικογενειακού περιβάλλοντος, ικανού να τους προσφέρει τη στοργή, τη φροντίδα και αγάπη και τα ερεθίσματα που έχουν ανάγκη». Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία αρμόδιων υπηρεσιών τα οποία παρουσιάζει η «Κ», παρατηρείται σημαντική απόκλιση μεταξύ του αριθμού των ανηλίκων που φιλοξενεί η οργάνωση και των αναδοχών τις οποίες πραγματοποιεί.
Βάσει της τελευταίας καταγραφής που έγινε στις 3 Οκτωβρίου 2022, φιλοξενούνται πανελλαδικά σε 95 δομές παιδικής προστασίας 1.396 ανήλικοι. Η «Κιβωτός του Κόσμου», σύμφωνα με τα στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών, φιλοξενεί σήμερα 137 παιδιά στις επτά δομές της σε Πειραιά, Κόνιτσα, Πωγωνιανή, Χίο, Βόλο, Καλαμάτα και Άνοιξη, δηλαδή περίπου το 10% των ανηλίκων που ζουν σε δομές όλης της χώρας. Ωστόσο, το 2021 η «Κιβωτός» φέρεται να έχει προβεί μόνο σε έξι από τις 210 νέες αναδοχές. Η δομή της Χίου φέρεται να μην έχει προβεί σε καμία αναδοχή από το 2020 έως σήμερα, ενώ η πιο πολυπληθής δομή της οργάνωσης, στην Πωγωνιανή, στην οποία φιλοξενούνται 45 παιδιά, έχει πραγματοποιήσει τρεις αναδοχές τα τελευταία δύο χρόνια. Συνολικά, από τις 24 αναδοχές της οργάνωσης οι 21 έχουν πραγματοποιηθεί από δομές της Αθήνας.
Από το σύνολο των 137 παιδιών τα οποία διαμένουν εντός των δομών της, τα 84 είναι αγόρια και τα 53 κορίτσια. Ακόμη, από το σύνολο των παιδιών τα 38 είναι ηλικίας κάτω των 10 ετών.
Οπως είχε δημοσιεύσει η «Κ», η οργάνωση φέρεται, παρά τις συμβουλές των ψυχολόγων, να χώριζε τα βιολογικά αδέλφια στέλνοντάς τα σε διαφορετικές δομές και να τηρούσε ελλιπή αρχεία σχετικά με τα παιδιά. Τα νέα μέλη του διοικητικού συμβουλίου που έχουν οριστεί στην «Κιβωτό» πρόκειται να εξετάσουν τους φακέλους των παιδιών, ώστε να διαπιστωθεί πόσα εξ αυτών πρόκειται να ενταχθούν στα προγράμματα υιοθεσίας ή αναδοχής ή πρέπει να επανασυνδεθούν με τις οικογένειές τους.
Οι αριθμοί
10% των ανηλίκων που ζουν σε δομές όλης της χώρας φιλοξενούνται από την «Κιβωτό».
6 από τις 210 νέες αναδοχές του 2021 πραγματοποιήθηκαν από την «Κιβωτό».
24 αναδοχές παιδιών έχει πραγματοποιήσει η οργάνωση από το 2020.
1/6 του κόστους της ιδρυματικής φροντίδας ενός παιδιού απαιτείται για τη στήριξη μιας μόνης μητέρας.
