«Καταδικάζουμε τον πόλεμο στην Ουκρανία και αποφασίσαμε να τερματίσουμε, με οργανωμένες διαδικασίες, τις βιομηχανικές μας δραστηριότητες στη Ρωσία». Με αυτά τα λόγια ο επικεφαλής της Siemens, Ρόλαντ Μπους, ανακοίνωσε το τέλος μιας εποχής, με την ευκαιρία της παρουσίασης των οικονομικών αποτελεσμάτων για το πρώτο τρίμηνο του 2022. Όπως ο ίδιος ανέφερε, έχουν ήδη δρομολογηθεί τα πρώτα βήματα, για να τερματιστούν όλες οι συναλλαγές του ομίλου με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, λίγο αφότου άρχισε η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία ο γερμανικός όμιλος είχε ξεκαθαρίσει ότι τερματίζει όλες τις «νέες συναλλαγές» και τις προμήθειες προς τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Τώρα ανακοινώνεται η πλήρης αποχώρηση από τη ρωσική αγορά. «Δεν ήταν μία εύκολη απόφαση για μας», ανέφερε ο Μπους, επισημαίνοντας την ευθύνη της εταιρείας απέναντι στους πελάτες και τους εργαζόμενους. Ο ίδιος δηλώνει ότι εξετάζονται οι συνέπειες για το προσωπικό της εταιρείας στη Ρωσία, το οποίο θα τύχει «της καλύτερης δυνατής υποστήριξης».
Από νωρίς στη ρωσική αγορά
Η περίφημη γερμανική εταιρεία ιδρύθηκε το 1847 από τον ανθυπολοχαγό του πυροβολικού Βέρνερ Ζίμενς και τον μηχανικό Γιόχαν Γκέοργκ Χάλσκε στο Βερολίνο. Αρχικά κατασκεύαζε κυρίως τηλέγραφους, εξαρτήματα για σιδηροδρομικά βαγόνια και όργανα μέτρησης. Πολύ γρήγορα η «Siemens & Halske» εξελίχθηκε σε έναν από τους πρώτους πολυεθνικούς ομίλους στην Ευρώπη. Η βιομηχανική παραγωγή στο εξωτερικό άρχισε από το 1863 με τα εγκαίνια εργοστασίου στο Γούλγουιτς της Αγγλίας. Δεκαεννέα χρόνια αργότερα εγκαινιάστηκε το πρώτο εργοστάσιο του ομίλου στη Ρωσία. Την εποχή του Τσάρου η Siemens ανέλαβε να κατασκευάσει το τηλεγραφικό δίκτυο ανάμεσα στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα.
Σύμφωνα με τη DW, σήμερα η Siemens είναι ένας πολυεθνικός όμιλος με δραστηριότητες σε όλον τον κόσμο. Πυρήνας του ομίλου είναι η εισηγμένη στο χρηματιστήριο Siemens AG (ανώνυμη εταιρεία), στην οποία υπάγονται πολυάριθμες επιχειρήσεις με έδρα στη Γερμανία και άλλες χώρες. Συνολικά 300.000 άνθρωποι εργάζονται σήμερα για τον όμιλο που έχει έδρα στο Βερολίνο και το Μόναχο, ενώ διατηρεί 125 υποκαταστήματα στη Γερμανία και έχει παρουσία σε 190 χώρες. Το 2021 ο συνολικός τζίρος του ομίλου ξεπέρασε τα 62,3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Προβλήματα στην εποχή Πούτιν
Για τη Siemens η συνεργασία με τη Ρωσία του Τσάρου, αλλά και με τη Σοβιετική Ένωση κυλούσε κατά κανόνα ομαλά, με εξαίρεση βέβαια τις περιόδους των δύο παγκοσμίων πολέμων. Ωστόσο, όλα άλλαξαν όταν η Ρωσική Ομοσπονδία με τον Βλάντιμιρ Πούτιν στην ηγεσία της άρχισε να έρχεται σε σύγκρουση με διεθνείς οργανισμούς, με αποτέλεσμα αργότερα να της επιβάλλονται κάθε τόσο κυρώσεις και μποϊκοτάζ.
Το 2010 τελωνειακοί στο αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης εντόπισαν και σταμάτησαν ένα φορτίο της Siemens με εξαρτήματα που προορίζονταν αρχικά για μία ρωσική θυγατρική του ρωσικού ομίλου πυρηνικής ενέργειας Rosatom αλλά, σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχαν, στη συνέχεια θα στέλνονταν στον υπό κατασκευή ιρανικό πυρηνικό σταθμό του Μπουσέρ. Αυτή η δεύτερη μεταφορά θα αποτελούσε παραβίαση των κυρώσεων που είχε επιβάλει η ΕΕ στο Ιράν. Η Siemens υποστήριζε ότι δεν είχε ιδέα για το δεύτερο αυτό δρομολόγιο.
«Εντελώς απαράδεκτο γεγονός»
Η ηγεσία του ομίλου Siemens δεν τηρούσε πάντοτε ξεκάθαρη στάση, ενώ κάποια στιγμή είχε αποπειραθεί να παρακάμψει το εμπάργκο προς τη Ρωσία. Μόλις δύο εβδομάδες μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, ο επικεφαλής του ομίλου Τζο Κέζερ ταξίδεψε στη Μόσχα, συναντήθηκε με τον πρόεδρο Πούτιν και τον γενικό διευθυντή των Ρωσικών Σιδηροδρόμων Βλαντίμιρ Γιακούνιν και εξήρε τις «σχέσεις εμπιστοσύνης» με τη Ρωσία. Παράλληλα υποσχέθηκε να μην παρασυρθεί από «προσωρινές αναταράξεις». Στη συγκεκριμένη συγκυρία η επίσκεψη αυτή είχε προκαλέσει υποψίες ότι η Siemens υποβαθμίζει τη σημασία της προσάρτησης και βάζει τα κέρδη της πάνω από το διεθνές δίκαιο και πάνω από τα συμφέροντα των Ευρωπαίων.
Επιπλέον υπάρχουν υποψίες ότι η Siemens είχε παραβιάσει το καθεστώς των κυρώσεων, αποστέλλοντας αεριοστρόβιλους, οι οποίοι επισήμως προορίζονταν για εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στη Ρωσία. Ωστόσο η ρωσική εκπομπή Wedomosti είχε αποκαλύψει ότι στην πραγματικότητα τελικός προορισμός του φορτίου θα ήταν οι πόλεις Σεβαστούπολη και Συμφερούπολη στη χερσόνησο της Κριμαίας. Η υπόθεση είχε προκαλέσει την παρέμβαση της γερμανικής κυβέρνησης, που ξεκαθάρισε ότι «η τήρηση της εξαγωγικής νομοθεσίας και των κυρώσεων αποτελεί ευθύνη της επιχείρησης». Για «εντελώς απαράδεκτη υπόθεση» έκανε λόγο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ.
Ελάχιστες απώλειες για τη Siemens
Επί του παρόντος οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία έχουν επιπτώσεις και για τη Siemens. Ο όμιλος εκτιμά τις απώλειες σε περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ για το δεύτερο τρίμηνο της περιόδου 2021/22. Ιδιαίτερα υψηλές ήταν οι απώλειες στον κλάδο των σιδηροδρόμων. Ωστόσο, η ρωσική αγορά δεν υπερβαίνει το 1% στον συνολικό τζίρο του ομίλου Siemens. Κατά τα άλλα, η ζήτηση για προϊόντα Siemens παραμένει υψηλή σε όλον τον κόσμο. Όπως ανέφερε στο Μόναχο ο Ρόλαντ Μπους, οι βιομηχανικές παραγγελίες αυξήθηκαν κατά το 1/3, ενώ ο συνολικός τζίρος εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 16%. Όλα αυτά όμως, προειδοποίησε, συμβαίνουν σε ένα εξαιρετικά ασταθές διεθνές περιβάλλον.
