Οι ηγέτες της Σερβίας και του Κοσόβου ενέκριναν τη Δευτέρα (27/2) μια συμφωνία υποστηριζόμενη από τη Δύση για τον τερματισμό πολύμηνων πολιτικών κρίσεων και την εξομάλυνση των σχέσεών τους μακροπρόθεσμα. Χρειάζονται, ωστόσο, περισσότερες συνομιλίες για την εφαρμογή της, επεσήμανε ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ.
Και οι δύο χώρες θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ, η οποία τους είπε ότι πρέπει πρώτα να λύσουν τις διαφορές τους.
«Σήμερα σημειώθηκε πρόοδος και συγχαίρω τις δύο πλευρές για τη δέσμευσή τους. Ταυτόχρονα, όμως, χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να διασφαλιστεί ότι αυτό που έγινε αποδεκτό σήμερα θα εφαρμοστεί. Είναι σημαντικό να συμφωνήσουμε. Είναι ακόμη πιο σημαντικό να εφαρμοστούν όσα έχουν συμφωνηθεί και αυτό είναι πρέπει ακόμη να οριστικοποιηθεί», τόνισε ο ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ μετά το πέρας των συνομιλιών, έπειτα από μήνες διπλωματίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημοσίευσε το ειρηνευτικό της σχέδιο για τη Σερβία και το Κόσοβο τη Δευτέρα, εντείνοντας τις πιέσεις στους ηγέτες τους να καταλήξουν σε συμφωνία.
Το ειρηνευτικό σχέδιο της ΕΕ
Το έγγραφο των 11 σημείων αναφέρει συγκεκριμένα, χωρίς να προδικάζει την αναγνώριση του καθεστώτος του άλλου, ότι καμία πλευρά δεν θα καταφύγει στη βία για να επιλύσει μια διαφορά, ούτε θα επιδιώξει να αποτρέψει την ένταξη της άλλης στην ΕΕ ή σε άλλους διεθνείς οργανισμούς -κάτι που αποτελεί βασικό αίτημα του Κοσόβου.
«Τα μέρη αναπτύσσουν κανονικές σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ τους στη βάση ίσων δικαιωμάτων. Και τα δύο μέρη αναγνωρίζουν αμοιβαία τα αντίστοιχα έγγραφα και τα εθνικά τους σύμβολα, συμπεριλαμβανομένων διαβατηρίων, διπλωμάτων, πινακίδων κυκλοφορίας και τελωνειακών σφραγίδων», σύμφωνα με το άρθρο 1.
«Η Σερβία δεν θα αντιταχθεί στην ένταξη του Κοσσυφοπεδίου σε κανέναν διεθνή οργανισμό», αναφέρει το άρθρο 4.
Το σχέδιο, ωστόσο, καλεί επίσης και τα δύο μέρη «να διασφαλίσουν ένα κατάλληλο επίπεδο αυτοδιαχείρισης για τη σερβική κοινότητα στο Κοσσυφοπέδιο και ικανότητα παροχής υπηρεσιών σε συγκεκριμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας για οικονομική υποστήριξη από τη Σερβία».
Η Πρίστινα ήταν απρόθυμη να επιτρέψει στην πλειοψηφία των σερβικών δήμων του Κοσόβου να ενωθούν σε μια ένωση που υποστηρίζεται από το Βελιγράδι, φοβούμενη τη δημιουργία ενός αποσχισμένου θύλακα που θα υπονόμευε την κυριαρχία της.
Η ΕΕ προωθεί τώρα την ιδέα ως μέρος του σχεδίου της. Ωστόσο, οι λεπτομέρειες αυτής της συμφωνίας, και άλλα επίμαχα ζητήματα, αναμένεται να αποτελέσουν μέρος ενός παραρτήματος για την εφαρμογή της συμφωνίας και των προηγούμενων δεσμεύσεων. Ο Μπορέλ είπε ότι το παράρτημα ήταν «αναπόσπαστο μέρος» της νέας συμφωνίας, αλλά δεν είχε ακόμη συμφωνηθεί.
Είπε ότι θα συγκαλέσει άλλη μια συνάντηση ηγετών τον επόμενο μήνα με στόχο την οριστικοποίηση του παραρτήματος. Ο Μπορέλ είπε ότι οι επόμενες συνομιλίες θα γίνουν στα μέσα έως τα τέλη Μαρτίου και προέβλεψε επιτυχία πριν από την επόμενη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ. Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς πρότεινε να βρεθούν στις 18 Μαρτίου στη Βόρεια Μακεδονία.
Οι αντιδράσεις Βούτσιτς-Κούρτι
Στη συνέχεια, ο Βούτσιτς εμφανίστηκε επιφυλακτικός στις ελπίδες για γρήγορη εφαρμογή. Απευθυνόμενος στα μέσα ενημέρωσης της χώρας του, τόνισε ότι δεν κάνει παραχωρήσεις, παρά τις ισχυρές πιέσεις από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να καταλήξουν σε συμφωνία.
«Είναι καλό που μιλήσαμε και πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε μονομερείς κινήσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια των ανθρώπων στο έδαφος», είπε ο Βούτσιτς.
Απέρριψε τις συνομιλίες ως «τίποτα το ιδιαίτερο» και, ενώ συμφώνησε να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, επέμεινε: «Δεν έχουμε οδικό χάρτη. Πρέπει να καθίσουμε και να δουλέψουμε πάνω στον οδικό χάρτη».
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι ήταν πιο θετικός και είπε ότι θα ήταν έτοιμος να υπογράψει μια συμφωνία αν ήταν ο Βούτσιτς.
«Η συμφωνία καθιερώνει πλήρως την ισότητα μεταξύ των μερών, τη συμμετρία και την καλή γειτονία», είπε. «Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε σωστό δρόμο για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία και σε μονόδρομο για καλή ευρωπαϊκή γειτονία».
Ο Βούτσιτς είπε ότι είχε επιμείνει στην ανάγκη σύνδεσης των σερβικών δήμων στο Κόσοβο και δεν θα υποχωρήσει στην αναγνώριση των εγγράφων του Κοσόβου μέχρι να συμβεί αυτό.
