ΣΦΕΕ: Χρειαζόμαστε νέα αντιβιοτικά – 10 εκατ. άνθρωποι θα πεθάνουν μέχρι το 2050
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι μέχρι το 2050, θα πεθάνουν εξαιτίας της μικροβιακής αντοχής 10 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως, εάν δεν βρεθούν νέα αντιμικροβιακά φάρμακα. Στην ΕΕ επίσης, το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης από λοιμώξεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά, ανέρχεται σε 1,5 δις ευρώ, με απώλειες και στην παραγωγικότητα. Στην Ελλάδα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, τα θύματα των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, ξεπερνούν τις 3.000.
Με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (18-24 Νοεμβρίου), ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, επισημαίνει ότι «η εξεύρεση μιας λύσης στον αυξανόμενο κίνδυνο μικροβιακής αντοχής θα πρέπει να είναι προτεραιότητα όλων μας».
«Η μικροβιακή αντοχή (ΜΑ) είναι μια σιωπηλή πανδημία και η επόμενη μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία», συνεχίζει στην ανακοίνωσή του ο ΣΦΕΕ.
Σύμφωνα με το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO, η συχνότητα των ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων ανέρχεται στην Ελλάδα, και σε συνθήκες προ πανδημίας, στο 10%, ενώ τα θύματα των ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων εκτιμώνται σε πάνω από 3.000 ετησίως μόνο στο ΕΣΥ. Επίσης, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ), η χώρα μας έχει πτωτική τάση στη χρήση αντιβιοτικών, παραμένοντας, ωστόσο, στην 4η υψηλότερη θέση μεταξύ των 29 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).
Η κατανάλωση αντιιικών στην Ελλάδα ανά 1.000 κατοίκους τόσο σε κοινοτικό όσο και σε νοσοκομειακό τομέα, πάντως, είναι σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (23,5 έναντι 16,4).
Η Ελλάδα αναφέρει σταθερά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ ποσοστά αντοχής σε νοσοκομειακά παθογόνα, όπως το μικρόβιο Klebsiella (Klebsiella pneumoniae). Η αντίστασή του στα αντιβιοτικά τρίτης γενιάς, όπως οι φθοριοκινολόνες, ήταν υψηλότερη στην Ελλάδα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (66,9%, έναντι 31,5%).
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ), το 66,5% των περιπτώσεων πνευμονίας λόγω Klebsiella στην Ελλάδα είναι ανθεκτικά σε κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, αντιμικροβιακά που χρησιμοποιούνται συνήθως στα νοσοκομεία, ενώ ο μέσος σταθμισμένος πληθυσμός ΕΕ/ΕΟΧ ήταν 31,3%. Η αντοχή του μικροβίου Klebsiella στην καρβαπενέμη στην Ελλάδα είναι 58,3%, επτά φορές υψηλότερη από τον σταθμισμένο μέσο πληθυσμό ΕΕ/ΕΟΧ (7,9%).
Tα νέα στοιχεία του ΕΚΠΕΝ δείχνουν ότι σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ισλανδία και τη Νορβηγία περισσότερα από 35.000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο από λοιμώξεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά. Στην EE οι λοιμώξεις αυτές επιφέρουν πρόσθετο κόστος υγειονομικής περίθαλψης ύψους 1,5 δισ. ευρώ και απώλειες στην παραγωγικότητα. Μολονότι τα νοσοκομεία και οι πάροχοι πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ευρώπη μείωσαν τη χρήση αντιμικροβιακών κατά 23% την τελευταία δεκαετία, η χρήση «εφεδρικών» αντιβιοτικών, τα οποία προορίζονται για την καταπολέμηση των πολυανθεκτικών λοιμώξεων, έχει υπερδιπλασιαστεί.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι μέχρι το 2050, θα πεθάνουν εξαιτίας της μικροβιακής αντοχής 10 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως, εάν δεν βρεθούν νέα αντιμικροβιακά φάρμακα. Χωρίς αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης και θεραπείας των ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων, ιατρικές πράξεις, όπως η μεταμόσχευση οργάνων, η χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση όγκων και οι μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, θα είναι πολύ επικίνδυνες να εκτελεστούν.
Η πανδημία της COVID-19 έχει δείξει τον τεράστιο αντίκτυπο στη δημόσια υγεία και την οικονομία από μια παγκόσμια απειλή. Σε αντίθεση, όμως, με την COVID-19 που αιφνιδίασε τον πλανήτη, η μικροβιακή αντοχή είναι μια κρίση που μπορεί να προβλεφθεί.
Σύμφωνα με νέα μελέτη για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων (EFPIA) που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη ΜΑ που απειλεί τη Δημόσια Υγεία, χρειάζονται κατεπειγόντως νέα αντιβιοτικά. Η μελέτη υποστηρίζει την εφαρμογή ενός μοντέλου μεταφερόμενης επέκτασης αποκλειστικότητας (ΤΕΕ), καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αποτελεί την πιο αξιόπιστη εφαρμόσιμη λύση για την ώθηση της έρευνας σε νέα αντιβιοτικά στην Ευρώπη. Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να προσφέρει ετησίως στους ασθενείς μέσα στην επόμενη δεκαετία δύο νέα αντιβιοτικά, προλαμβάνοντας έτσι θανάτους που συνδέονται με την ΜΑ.
Η ΤΕΕ δίνει στον παραγωγό φαρμάκων που αναπτύσσει ένα κατάλληλο, νέο αντιβιοτικό, ένα κουπόνι το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παράταση ισχύος αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ενός εκ των φαρμάκων του για μια χρονική περίοδο, ή να πουληθεί σε άλλη εταιρεία, αντισταθμίζοντας, με αυτόν τον τρόπο, τις δαπάνες μιας επιτυχούς έρευνας σε αντιβιοτικά.
Σύμφωνα με την ανάλυση κόστους/ωφελείας που έγινε για λογαριασμό της EFPIA για πρώτη φορά ποσοτικοποιούνται τα καθαρά θετικά οφέλη που μπορεί να παράσχει η ΤΕΕ. Αυτά συμπεριλαμβάνουν τις κλινικές ωφέλειες για ασθενείς που απειλούνται από θανατηφόρες ενδο-νοσοκομειακές λοιμώξεις, όπως η σήψη, και πολύπλοκες λοιμώξεις συμπεριλαμβανομένων σοβαρών ουρολοιμώξεων, καθώς και τα τεράστια οφέλη που προσφέρουν τα αντιβιοτικά στην υποστήριξη διεξαγωγής χειρουργικών και ιατρικών επεμβάσεων. Συμπεριλαμβάνει, επίσης, τα οφέλη της μείωσης μετάδοσης λοιμώξεων ανάμεσα στον πληθυσμό, την αξία εξασφάλισης του να υπάρχουν θεραπείες στην περίπτωση μείζονων συμβάντων και τα κέρδη παραγωγικότητας που επιτυγχάνονται με το να δίνεται η δυνατότητα στους ασθενείς να επιστρέφουν στην εργασία τους.
Η έκθεση αναπτύσσει το μοντέλο χρήσης του ΤΕΕ σε έξι χώρες – επιλεγείσες έτσι ώστε ν’ αποδίδουν μια ακριβή εικόνα των διαφορετικών αγορών φαρμάκου στις 27 χώρες τής ΕΕ. Ο πίνακας δείχνει την εξοικονόμηση κόστους που προκύπτει από την δημιουργία νέων αντιβιοτικών που μπορούν να δημιουργηθούν μέσα στην επόμενη δεκαετία σε ανταπόκριση των κινήτρων που θα προσφερθούν μέσω του μηχανισμού το ΤΕΕ.
Αναγνωρίζεται ότι δεν υπάρχει μία συνταγή που να ταιριάζει σε όλους για την καθολική εισαγωγή αυτής της πρότασης παροχής κινήτρων για την Ε&Α αντιβιοτικών, αλλά η έρευνα υποστηρίζει ότι η ΤΕΕ δεν αποτελεί μόνο την πιο βιώσιμη λύση για την ΕΕ, αλλά θα μπορούσε να εξασφαλίσει και πολύ σημαντικά καθαρά οφέλη σε όλα τα Κράτη Μέλη.
Τα αντιβιοτικά είναι ο θεμέλιος λίθος των ιατρικών και χειρουργικών παρεμβάσεων. Οι συντάκτες υποστηρίζουν ότι οι εξοικονομήσεις σε κόστος και οι ωφέλειες που θα προκύψουν από την παροχή κινήτρων για νέα αντιβιοτικά επαληθεύουν την χρήση της πρότασης σε όλα τα θεραπευτικά πεδία.
Αναφερόμενη στη μελέτη, η Γενική Διευθύντρια τής EFPIA, κυρία Νάταλι Μολ, είπε: «Η εξεύρεση μιας λύσης στον αυξανόμενο κίνδυνο μικροβιακής αντοχής [ΜΑ] θα πρέπει να είναι προτεραιότητα όλων μας, και η διασφάλιση ότι οι εταιρείες θα επενδύσουν σε Ε&Α σε αυτό το πεδίο είναι αποφασιστικής σημασίας στην επίτευξη αυτού τού στόχου.
Πολλές ιδέες για την τόνωση νεοπαγούς έρευνας στο πεδίο των αντιβιοτικών παρουσιάστηκαν και στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, και αυτή η έρευνα δεν αφήνει αμφιβολία ότι η μεταφερόμενη επέκταση της αποκλειστικότητας είναι η καλύτερη λύση για την Ευρώπη. Όχι μόνο μπορεί να παράξει νέα αντιβιοτικά αλλά και να προσφέρει σημαντικά οφέλη σε κάθε Κράτος Μέλος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να αναλάβει δράση στην αντιμετώπιση της ΜΑ και πιστεύουμε ότι η πρόταση αυτή θα δώσει στην Ευρώπη τα εργαλεία που χρειάζεται για να προστατέψει τους ασθενείς της».
