Με την ενίσχυση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η οποία απειλείται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, να βρίσκεται στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής, οι «27» καλούν για μία ακόμα φορά την Αγκυρα να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και να προχωρήσει σε κινήσεις αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς όμως να θέτουν θέμα κυρώσεων.
Σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων, αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύει το EURACTIV, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να καταδικάσουν εκ νέου τη νέα κλιμάκωση της Τουρκίας κατά της Ελλάδας.
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για τις επαναλαμβανόμενες πρόσφατες ενέργειες και δηλώσεις της Τουρκίας. Η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ», αναφέρεται στο προσχέδιο συμπερασμάτων.
Υπενθυμίζοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά του και τη δήλωση της 25ης Μαρτίου 2021, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «αναμένει από την Τουρκία να σεβαστεί πλήρως το διεθνές δίκαιο, να αποκλιμακώσει τις εντάσεις προς το συμφέρον της περιφερειακής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και να προωθήσει τις σχέσεις καλής γειτονίας σε μια βιώσιμη τρόπος».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να θέσει το ζήτημα των πρόσφατων τουρκικών προκλήσεων, όπως είχε κάνει και στην έκτακτη Σύνοδο στις 30-31 Μαΐου, μετά τη λήξη της οποίας είχε δηλώσει πως οι προκλήσεις της Τουρκίας δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές και εφόσον συνεχιστούν, θα τεθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου προκειμένου να υπάρξει ξεκάθαρη καταδίκη τους.
Συγκεκριμένα είχε δηλώσει μετά τη λήξη της Συνόδου του περασμένου Μαΐου: «Τέτοιες προκλήσεις, τέτοιοι λεονταρισμοί δεν μπορούν να γίνουν ανεχτοί, ούτε από την Ελλάδα αλλά ούτε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ζήτησα το ζήτημα αυτό, εφόσον η Τουρκία επιμείνει σε αυτήν την παράλογη και αδιέξοδη στρατηγική, να συζητηθεί ξανά στο ευρωπαϊκό στο τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου και εκεί να υπάρχει και σαφή αναφορά στα συμπεράσματα με μία αληθινή και ξεκάθαρη καταδίκη αυτής της νέας παντελώς περιττής και αχρείαστης προκλητικότητας. Το τελευταίο το οποίο χρειάζεται η ευαίσθητη περιοχή μας σε καιρούς που δοκιμάζεται είναι μια ακόμη εστία έντασης. Η χώρα μας απάντα στις προκλήσεις των γείτονος με την ψυχραιμία της ισχύος αλλά και με την αυτοπεποίθηση του δικαίου».
Σε ανάλογο μήκος κύματος και ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ο οποίος ενημέρωσε του ομολόγους του στο προχθεσινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ για το συνολικό φάσμα της τουρκικής προκλητικότητας, σε ρητορικό επίπεδο και επί του πεδίου. Έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τον συνεχιζόμενο αναθεωρητισμό της Άγκυρας που εκφράζεται τόσο με διαρκείς απειλές, όσο και με ευθεία αμφισβήτηση της κυριαρχίας ελληνικών νησιών.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών ευχαρίστησε όσους ήδη έχουν καταδικάσει τις εν λόγω ενέργειες, επισημαίνοντας ότι είναι σκόπιμο όλα τα κράτη-μέλη να τονίζουν την προσήλωση στην διατήρηση του απαραβίαστου των συνόρων και τον σεβασμό στις διεθνείς συνθήκες, ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία.
Αναφέρθηκε επίσης διεξοδικά στις πρόσφατες τουρκικές προκλητικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των υπερπτήσεων και των παραβιάσεων πλησίον στρατηγικών σημείων, όπως το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, καθώς και την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ιδιαίτερα στον Έβρο, όπου παρατηρείται αύξηση των προσπαθειών παράνομης εισόδου στην χώρα μας.
Στις Βρυξέλλες για τη Σύνοδο Κορυφής μεταβαίνει και ο Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος ετοιμάζεται να στείλει νέες επιστολές και να αναλάβει διεθνείς πρωτοβουλίες για την στάση της Τουρκίας.
Όπως εξήγησε ο κ. Αναστασιάδης, παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, οι κυρώσεις αν και είχαν δρομολογηθεί οι κυρώσει τελικά δεν επιβλήθηκαν. Σύμφωνα με τον Βηματοδότη, ο λόγος είναι επειδή «ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν τα συμφέροντα που έχουν στην τουρκική οικονομία, την εξάρτηση των βιομηχανιών τους και τα συμφέροντα τραπεζών στην Τουρκία». Στο ίδιο δημοσίευμα σημειώνεται μάλιστα ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αποκάλυψε ότι σε συνάντηση που είχε με τον Ζοζέπ Μπορέλ του ξεκαθάρισε πως η Κύπρος δεν έχει να περιμένει κάτι στο θέμα των κυρώσεων.
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Η Τουρκία βρίσκεται μακριά από την ΕΕ
Mιλώντας σε δημοσιογράφους, εν όψει της Συνόδου Κορυφής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπενθύμισε ότι η Σλοβακία και η Τουρκία έλαβαν μια «προοπτική» ένταξης το 1999, αλλά ενώ η Σλοβακία αγωνίστηκε για γίνει μέλος, η Τουρκία βρίσκεται σήμερα πιο μακριά από την Ευρωπαϊκή Ένωση από ό,τι πριν από 23 χρόνια.
«Η Σλοβακία ήθελε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση», είπε η Φον ντερ Λάιεν, σημειώνοντας πως υπήρχε «τεράστια ενότητα» στη χώρα για την επίτευξη του στόχου. Και έπειτα από πέντε χρόνια ήταν μέλος της Ένωσης.
«Η Τουρκία είναι σήμερα πιο μακριά από την Ευρωπαϊκή Ένωση από ό,τι ήταν το 1999. Επομένως, αυτό είναι μια απόδειξη ότι δεν υπάρχει αυτοματισμός. Δεν υπάρχει άκαμπτο μοτίβο. Αλλά εξαρτάται από τη χώρα -υποστηρίζουμε αν χρειαστεί- αλλά εναπόκειται στη χώρα να αποδείξει ότι είναι κατάλληλη για ένταξη», παρατήρησε.
Η πρόεδρος της Κομισιόν επισήμανε ότι η διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ είναι αρκετά ευέλικτη ώστε οι υποψήφιες χώρες να έχουν ουσιαστική επιρροή σχετικά με το πόσο γρήγορα θα προχωρήσουν οι προσπάθειές τους.
Η ατζέντα της Συνόδου
H ενίσχυση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο θα βρίσκεται στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα πραγματοποιηθεί στις 23 και 24 Ιουνίου στις Βρυξέλλες.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα καλωσορίσουν επίσης ως υποψήφιες προς ένταξη χώρες την Ουκρανία και τη Μολδαβία, ενώ της επίσημης έναρξης της συνόδου θα προηγηθεί συνάντηση με τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.
«Με τον πόλεμο πίσω στην Ευρώπη, έχουμε λάβει πρωτοφανή δράση, προβάλλοντας τη γεωπολιτική επιρροή της ΕΕ. Τώρα πρέπει να λάβουμε περαιτέρω μέτρα για να ενισχύσουμε την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ηπείρου μας. Αυτό θα είναι το επίκεντρο της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μας στις 23-24 Ιουνίου» αναφέρει ο Σαρλ Μισέλ στην επιστολή πρόσκλησης προς τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Παράλληλα, έχει ήδη ξεκινήσει η συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για κατάργηση της ομοφωνίας στη λήψη αποφάσεων σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται ταχύτερα στις γεωπολιτικές εξελίξεις
«Στις εξωτερικές υποθέσεις, πρέπει πραγματικά να περάσουμε στην ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία», είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εν όψει της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η πρόεδρος της Κομισιόν αναγνώρισε ότι μια τόσο μεγάλη αλλαγή στη λήψη αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και μόνο στην εξωτερική πολιτική, θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί. Τόνισε ωστόσο ότι η ίδια ότι έχει καταλήξει σε ένα σταθερό προσωπικό συμπέρασμα ότι η απαίτηση ομοφωνίας «δεν είναι βιώσιμη».
«Στις εξωτερικές υποθέσεις, είμαι βαθιά πεπεισμένη ότι δεν είναι βιώσιμη [σ.σ. η απαίτηση ομοφωνίας]» επισήμανε, σημειώνοντας πως η ταχύτητα των εξελίξεων επιτάσσει να είναι εξίσου ταχεία η αντίδραση της ΕΕ, γεγονός που συχνά δεν συμβαίνει ακριβώς εξαιτίας ενστάσεων που μπορεί να προβάλει ένα και μόνο κράτος-μέλος.
