Αν και προς το παρόν τηρεί σιγή ασυρμάτου, η αντίδραση της Άγκυρας στην ανακήρυξη των δυτικών θαλάσσιων ορίων της Αιγύπτου, πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
Αναμένεται μάλιστα να έρθει από κοινού με την Τρίπολη, η οποία χάνει ένα σημαντικό τμήμα της ΑΟΖ που είχε υπογράψει με την Τουρκία με το παράνομο μνημόνιο του 2019.
Η Άγκυρα δεν είδε με καθόλου καλό μάτι την κίνηση του Καΐρου που ακυρώνει τα αναθεωρητικά της σχέδια στην περιοχή. Όμως, η Τουρκία, πολλώ δε μάλλον η Λιβύη, δεν θα επιχειρήσει να έρθει αντιμέτωπη με την πανίσχυρη στρατιωτικά Αίγυπτο. Αυτό σημαίνει ότι η όποια αντίδραση θα έχει στόχο την Ελλάδα.
Ένα από τα σενάρια που εξετάζει η ελληνική πλευρά, θέλει την άμεσα θιγόμενη Τρίπολη, με την υποστήριξη της Τουρκίας, να ανακηρύσσει, μονομερώς, τα δικά της όρια στον βορρά αγνοώντας τη μέση γραμμή με την Κρήτη. Άλλωστε, πριν από λίγες ημέρες, η “υπουργός¨ Εξωτερικών της Τρίπολης, Νάιλα Μάνγκους, είχε χαρακτηρίσει “αμφισβητούμενες” τις περιοχές όπου διεξάγονται οι έρευνες υδρογονανθράκων στα νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Δεν αποκλείεται μάλιστα, η Άγκυρα να δει την εξέλιξη αυτή ως “ευκαιρία” για να δημιουργήσει μια νέα εστία έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, υποστηρίζοντας στρατιωτικά τη Λιβύη αν η Ελλάδα αντιδράσει σε μία τέτοια μονομερή ενέργεια.
Διπλή ανάγνωση
Προς το παρόν, η Αθήνα κρατά χαμηλούς τόνους αναφορικά με την απόφαση του Καΐρου να οριοθετήσει το δυτικό τμήμα των θαλασσίων συνόρων του με τη Λιβύη, αγνοώντας πλήρως το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Επισήμως, η ελληνική πλευρά δεν έχει αντιδράσει και δεν θα το κάνει προτού έχει στα χέρια της το πλήρες κείμενο και τους χάρτες της οριοθέτησης. Ανεπίσημα ωστόσο, είναι σαφές ότι η απόφαση της Αιγύπτου να προχωρήσει στην ανακήρυξη θαλασσίων ζωνών μη λαμβάνοντας υπόψη το “σύμφωνο” που υπέγραψαν το 2019 η Άγκυρα και η Τρίπολη, προκαλεί ικανοποίηση.
Με το προεδρικό διάταγμα του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, η Αίγυπτος ανακηρύσσει τα όρια των θαλάσσιων ζωνών της στα δυτικά, χαράσσοντας μια ευθεία κατά μήκος του 25ου μεσημβρινού, η οποία σταματά λίγο πριν τη μέση γραμμή μεταξύ της Αιγύπτου και της Κρήτης, αφήνοντας έτσι ανοιχτό παράθυρο για συνεννόηση με την Αθήνα.
Ναι μεν, αλλά…
Η ανακήρυξη, αν και μονομερής, φαίνεται να ακολουθεί το πνεύμα της συμφωνίας οριοθέτησης Ελλάδας – Αιγύπτου του 2020 και σύμφωνα με αρμόδιες διπλωματικές πηγές, δείχνει σύμφωνη με τις διατάξεις της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας. Έτσι, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μονομερή ενέργεια, η Αθήνα βλέπει με καλό μάτι την κίνηση του Καΐρου, καθώς εκτός του ότι μπαίνει “σφήνα” στα σχέδια της Άγκυρας, δεν δημιουργεί και αρνητικό προηγούμενο.
Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για το αν η ελληνική πλευρά πρέπει να αισθάνεται απολύτως ικανοποιημένη για το γεγονός ότι η Αίγυπτος ανακήρυξε τα δυτικά της όρια μονομερώς, καθώς αν η οριοθέτηση δεν συμβαδίζει με τις προβλέψεις της Unclos, τότε θα μπορούσε να δώσει ένα πολύτιμο επιχείρημα στην Τουρκία για να νομιμοποιήσει τις δικές της μονομερείς αιτίασεις.
Επαφές με το Κάιρο
Η συμφωνία του 2020, με την οποία Αθήνα και Κάιρο προχώρησαν στην οριοθέτηση ΑΟΖ μέχρι τον 28ο μεσημβρινό, προβλέπει πως για οποιαδήποτε περαιτέρω οριοθέτηση οι δύο πλευρές θα πρέπει να έρθουν σε συνεννόηση. Πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών ωστόσο, επισημαίνουν ότι αυτή η πρόβλεψη εντάχθηκε στη συμφωνία για να εξασφαλιστεί πως σε μια μελλοντική οριοθέτηση μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου ανατολικά του 28ου, θα έχει λόγο και η Ελλάδα. Άρα, για το δυτικό τμήμα δεν ήταν απαραίτητη η συνεννόηση με την Αθήνα, από τη στιγμή μάλιστα που η χάραξη δεν επηρεάζει τις ελληνικές θαλάσσιες ζώνες. Αντιθέτως, στερεί από την Τρίπολη ένα τμήμα της υποτιθέμενης ΑΟΖ που είχε συμφωνήσει με την Άγκυρα, ακυρώνοντας για δεύτερη φορά το τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Πληροφορίες πάντως, αναφέρουν ότι μέσα στο επόμενο διάστημα Ελλάδα και Αίγυπτος θα έχουν επαφές σε ανώτατο επίπεδο προκειμένου να εκτιμήσουν την κατάσταση και να σχεδιάσουν τις επόμενες κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.
