Εφάπαξ εντός τριών μηνών πληρώνουν πλέον τα περισσότερα Ταμεία Πρόνοιας στους συνταξιούχους τους με τη λίστα αναμονής να έχει μειωθεί δραστικά σε σχέση με το παρελθόν και σε ορισμένους φορείς Πρόνοιας, όπως των ΝΠΔΔ και των Σωμάτων Ασφαλείας, να έχει μηδενιστεί.
Τα δε ποσά παραμένουν υψηλά σε πολλά Ταμεία, καθώς φτάνουν και τις 60.000 ευρώ, ενώ για το Δημόσιο που έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό ασφαλισμένων σε τομείς πρόνοιας, το μέσο εφάπαξ για το 2021 διαμορφώνεται στα 22.979 ευρώ, από 23.520 ευρώ που ήταν το 2020, όπως σημειώνει ο «Ελεύθερος Τύπος».
Παρ’ ότι δεν έχει αποφασιστεί καμία νέα περικοπή στο εφάπαξ, εντούτοις με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού που έγινε στο νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), κάθε χρόνο το ποσό που παίρνουν οι νέοι συνταξιούχοι βαίνει μειούμενο με ρυθμό της τάξης του 2,5%.
Τα ποσά
Σύμφωνα με τα στοιχεία των πληρωμών και των αιτήσεων για το 2021 που αποκαλύπτει ο «Ελεύθερος Τύπος», για 33 Ταμεία πρόνοιας του Δημοσίου, ΔΕΚΟ και ιδιωτικού τομέα που έχουν ενσωματωθεί στον ΕΦΚΑ-ΕΤΕΑΕΠ, το μέσο εφάπαξ ανά κατηγορία ασφαλισμένων διαμορφώνεται ως εξής:
* Στα 22.979 ευρώ για υπαλλήλους στο Δημόσιο.
* Στα 18.380 ευρώ για αστυνομικούς και πυροσβέστες.
* Στα 24.337 ευρώ για τους εκπαιδευτικούς.
* Στα 46.073 ευρώ για τα ειδικά μισθολόγια του Δημοσίου.
* Στα 60.164 ευρώ για τους λιμενεργάτες.
* Στα 48.411 ευρώ για τους υπαλλήλους του ΟΛΠ.
* Στα 44.033 ευρώ για τους υπαλλήλους της ΔΕΗ.
* Στα 28.983 ευρώ για τους εργαζομένους στα δημόσια νοσοκομεία.
* Στα 34.476 ευρώ για τους υπαλλήλους της ΟΤΕ.
* Στα 59.338 ευρώ για τους υπαλλήλους του ΟΣΕ.
* Στα 15.927 ευρώ για τους τραπεζικούς της πρώην Εμπορικής.
* Στα 27.800 ευρώ για τραπεζικούς της πρώην Ιονικής.
Πληρωμές
Αυτό που «αποζημιώνει» ωστόσο τους ασφαλισμένους από την όποια μείωση καταγράφει το εφάπαξ χρόνο με το χρόνο είναι ότι παίρνουν τα λεφτά τους πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι στο παρελθόν, που περίμεναν να πληρωθούν το εφάπαξ ως και 3 χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή τους.
Η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά τα δύο τελευταία χρόνια και κυρίως μέσα στο 2021, που η αναμονή έχει πέσει κάτω από τους τρεις μήνες για τις περισσότερες αιτήσεις, ενώ στο Δημόσιο το εφάπαξ φτάνει να πληρώνεται σε λιγότερο από 2 μήνες μετά την απονομή της κύριας σύνταξης.
Το κρίσιμο στοιχείο που δείχνει τις καθυστερήσεις είναι οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις για τις οποίες έχει περάσει το τρίμηνο της αναμονής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2021, στα Ταμεία Πρόνοιας του Δημοσίου 2.413 αιτήσεις ήταν σε αναμονή κάτω από 3 μήνες και 3.101 αιτήσεις ήταν σε αναμονή πάνω από 3 μήνες (ληξιπρόθεσμες).
Αντίστοιχα, για τα Ταμεία Πρόνοιας των ΔΕΚΟ, τραπεζών και ιδ. τομέα, 3.304 αιτήσεις ήταν σε αναμονή κάτω από 3 μήνες και 2.829 πάνω από 3 μήνες (ληξιπρόθεσμες).
Η μείωση της λίστας αναμονής φαίνεται στις πληρωμές που έγιναν το 2021, καθώς τα Ταμεία Πρόνοιας των ΔΕΚΟ και ιδιωτικού τομέα πλήρωσαν εφάπαξ σε 18.353 συνταξιούχους, ενώ το Δημόσιο πλήρωσε εφάπαξ σε 11.375 συνταξιούχους.
Επόμενο βήμα
Το επόμενο βήμα είναι να βγαίνει το εφάπαξ ταυτόχρονα με τη συνταξιοδοτική απόφαση. Το σχέδιο έχει ξεκινήσει στο Δημόσιο όπου τα στοιχεία υπολογισμού της σύνταξης (χρόνος ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές) είναι κοινά και για τον υπολογισμό του εφάπαξ. Ηδη για το 60% με 70% των αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στο Δημόσιο με χρόνο ασφάλισης σε ένα Ταμείο οι συνταξιούχοι πληρώνονται το εφάπαξ πριν κλείσουν δύο μήνες από την πληρωμή της οριστικής τους σύνταξης.
Σε ορισμένους τομείς Πρόνοιας του Δημοσίου, μάλιστα, η λίστα των δικαιούχων που περιμένουν εφάπαξ έχει φτάσει στο μηδέν. Στη Διεύθυνση εφάπαξ παροχών των ΝΠΔΔ, όπου ανήκουν λειτουργοί του Δημοσίου και άλλες ειδικές κατηγορίες, τον Δεκέμβριο του 2021 δεν υπήρχε κανένα εφάπαξ σε καθυστέρηση, ενώ στη Δ’ Διεύθυνση Παροχών του ΕΤΕΑΕΠ, όπου ανήκουν τα Σώματα Ασφαλείας και το Πυροσβεστικό Σώμα, στο τέλος Δεκεμβρίου ήταν σε καθυστέρηση άνω του τριμήνου μόνον 9 αιτήσεις εφάπαξ.
Η μείωση του χρόνου αναμονής για την πληρωμή των εφάπαξ καθιστά και άνευ ουσίας τη διάταξη που έχει ψηφιστεί για να δίδεται προκαταβολή του βοηθήματος.
Κρυφό «ψαλίδι» με το νόμο Κατρούγκαλου
Με το νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) όσοι βγαίνουν στη σύνταξη από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά παίρνουν κάθε χρόνο μικρότερο ποσό από το εφάπαξ τόσο σε σύγκριση με όσους συνταξιοδοτήθηκαν νωρίτερα όσο και με τους συνταξιούχους κάθε προηγούμενου έτους. Για παράδειγμα, συνταξιούχος του 2021 θα πάρει μικρότερο εφάπαξ από συνταξιούχο του 2020 με τα ίδια χρόνια, ενώ και οι δύο έχουν μικρότερο εφάπαξ σε σύγκριση με τα ποσά που πήραν οι συνταξιούχοι ως το 2013.
Η διαφορά οφείλεται στο ότι για το χρόνο ασφάλισης στον κλάδο Πρόνοιας από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά, αντί εφάπαξ, οι ασφαλισμένοι παίρνουν πίσω τις εισφορές τους, και μάλιστα άτοκα, χωρίς ανταποδοτικότητα, ενώ για τα έτη ασφάλισης ως τον Σεπτέμβριο του 2013 παίρνουν εφάπαξ που υπολογίζεται με το 60% του μέσου όρου των συντάξιμων αποδοχών της περιόδου 2009-2013 επί τα χρόνια ασφάλισης που είχαν μέχρι τότε. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος που θα αποχωρήσει το 2022 με 40ετία θα πάρει ένα τμήμα εφάπαξ (με ανταποδοτικότητα) για τα 31 χρόνια ως το 2013 και άτοκη επιστροφή εισφορών για τα 9 χρόνια από το 2014 ως και το 2022. Συνταξιούχος που αποχώρησε το 2018 με 40ετία πήρε άτοκα τις εισφορές από το εφάπαξ μόνο για 5 χρόνια, ενώ το «καλό» κομμάτι υπολογίστηκε για τα 35 χρόνια που είχε ως το 2013.
