Με τις ημέρες να περνούν χωρίς εξελίξεις από την τελευταία σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις 25 Οκτωβρίου και εν όψει του Συμβουλίου των υπουργών που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 24 Νοεμβρίου, οι 15 χώρες-μέλη της ΕΕ που στηρίζουν την πρόταση του πλαφόν στο φυσικό αέριο -με πρωταγωνίστρια την Ελλάδα- αναλαμβάνουν αποφασιστική δράση.
Τα 15 κράτη-μέλη απέστειλαν στην Κομισιόν επιστολή – τελεσίγραφο για το πλαφόν στο φυσικό αέριο. Η Ελλάδα, η Πολωνία, το Βέλγιο, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και άλλες χώρες προειδοποιούν ότι θα μπλοκάρουν τον κανονισμό αλληλεγγύης σε περίπτωση που η Κομισιόν δεν παρουσιάσει νομοθετική πρωτοβουλία για το πλαφόν, πριν από το Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου.
Οι 15 χώρες τονίζουν ότι αυτό που θέλουν συγκεκριμένα από την Επιτροπή είναι να καταθέσει νομοθετική πρωτοβουλία και όχι κάποια άλλη μορφή πρότασης πριν από το Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου, αλλιώς εμμένουν στο να μπλοκάρουν τον κανονισμό αλληλεγγύης.
Το μέτωπο της ομάδας των 15 χωρών ήταν αρραγές στη συνεδρίαση των μόνιμων αντιπροσώπων το πρωί της Παρασκευής συνεχίζοντας την άσκηση πιέσεων προς την εφαρμογή ενός ανώτατου ορίου τιμής στο φυσικό αέριο.
Η αντίδραση της Κομισιόν
Μεσοβέζικη ήταν η απάντηση που έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς δεν διαφαίνεται να ικανοποιείται το αίτημα για νομοθετική πρωτοβουλία, ωστόσο σε μια προσπάθεια να «χρυσωθεί το χάπι» γίνεται λόγος για «λεπτομερή πρόταση». Παράλληλα, γίνεται εκ νέου επίκληση στην ανάγκη περισσότερου χρόνου, ωστόσο δεν λείπουν και οι «βολές» κατά της Ελλάδας και άλλων χωρών που εξαπολύονται από ορισμένους ευρωπαίους αξιωματούχους.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει κοινή επιστολή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του πρωθυπουργού της προεδρεύουσας στο Συμβούλιο Τσεχίας, Πετρ Φιάλα προς τα 27 κράτη-μέλη, «η Επιτροπή θα υποβάλει λεπτομερή περιγραφή της πρότασης για διορθωτικό μηχανισμό της αγοράς (προσωρινό ανώτατο όριο τιμών) που θα λαμβάνει υπόψη τις προϋποθέσεις και τις διασφαλίσεις που ζητούν τα κράτη μέλη εγκαίρως για να συζητήσουν οι υπουργοί στο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας στις 24 Νοεμβρίου».
Στην επιστολή επίσης επισημαίνεται ότι «το επόμενο έτος οι αγορές είναι πιθανό να παραμείνουν σφιχτές. H Κομισιόν θα είναι έτοιμη να παρουσιάσει στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την αξιολόγηση πιθανού κενού στον εφοδιασμό φυσικού αερίου. Ως εκ τούτου, η βασική μας πρόκληση είναι να διασφαλίσουμε ότι έχουμε αρκετό αέριο διαθέσιμο πριν από τον χειμώνα 2023/24 για πλήρωση της αποθήκευσης. Αυτό απαιτεί να έχουμε πρόσβαση στις αγορές με πιο συντονισμένο τρόπο στο πλαίσιο της κοινής μας ενεργειακής πλατφόρμας για τη συγκέντρωση της ζήτησης και τις από κοινού αγορές, ενώ συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας για μείωση της ζήτησης και επιδιώκουμε τη σταθεροποίηση των αγορών και των τιμών».
«Θα παρουσιάσουμε την επόμενη εβδομάδα το περίγραμμα ενός διορθωτικού μηχανισμού της αγοράς φυσικού αερίου και μια νομοθετική πρόταση αμέσως μετά» αναφέρει με ανάρτησή της στο twitter, και η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Κάντρι Σίμσον.
Σημειώνει, παράλληλα, ότι «η Επιτροπή δεσμεύεται να παράσχει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό για τον περιορισμό των υπερβολικών τιμών φυσικού αερίου, σύμφωνα με την πρότασή μας της 18ης Οκτωβρίου και τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής».
Υπενθυμίζεται ότι κατά του πλαφόν τάσσονται λίγες αλλά ισχυρές χώρες-μέλη της ΕΕ, με επικεφαλής τη Γερμανία, που θεωρούν ότι το πλαφόν θα έθετε σε κίνδυνο τις προμήθειες και θα μείωνε τα κίνητρα για τη μείωση της κατανάλωσης αερίου.
Αιχμές από Τζεντιλόνι
Από την άλλη, δεν έλειψαν και οι αιχμές κατά της χώρας μας και άλλων που διαμαρτύρονται για την καθυστέρηση στη λήψη μέτρων εκ μέρους της ΕΕ.
Τα έκτακτα μέτρα για την ενέργεια που έλαβε η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες της ΕΕ, «δεν είναι αρκετά στοχευμένα», ανέφερε ο Επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε σήμερα στις Βρυξέλλες για τις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο κ. Τζεντιλόνι ανέφερε ότι αυτό που βλέπουμε στα σχέδια της Ελλάδας είναι ότι πρώτον, «η ποιότητα των μέτρων δεν είναι όσο στοχευμένη θα θέλαμε» και αυτό δυστυχώς είναι ένα πρόβλημα που το συναντάμε και σε άλλες χώρες.
Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι είναι θετικό ότι αυτά τα μέτρα για την ενέργεια που ήταν αρκετά υψηλά στην Ελλάδα το 2022 (περί το 2% του εθνικού ΑΕΠ) και μεταξύ των υψηλότερων στην ΕΕ, προβλέπεται ότι το 2023 θα μετριαστούν. «Αυτό είναι μια πρόκληση που ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη, εάν τελικά οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα», δήλωσε ο Π. Τζεντιλόνι. Μέχρι στιγμής, πάντως, παρατήρησε ότι το 2022 η Ελλάδα δαπανά σημαντικό τμήμα του ΑΕΠ της για ενεργειακά μέτρα και προβλέπει μείωση των δαπανών αυτών για το 2023. «Η πραγματικότητα είναι μπροστά μας», πρόσθεσε ο Επίτροπος.
Τι είχε ζητήσει το Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας
Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στο Λουξεμβούργο επιβεβαιώθηκαν μεν σημαντικά σημεία σύγκλισης επί των βασικών κατευθύνσεων των μέτρων που συμφωνήθηκαν κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Πράγας, ωστόσο οι διαφωνίες δεν γεφυρώθηκαν ως προς τον μηχανισμό παρέμβασης για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου, ούτε και κατέστη σαφές πώς θα κινηθεί επ’ αυτού η Κομισιόν.
Ο προεδρεύων του Συμβουλίου και υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας της Τσεχίας, Γιόζεφ Σικέλα, έκανε λόγο για ευρεία στήριξη στην πρόταση για την επιβολή «δυναμικού πλαφόν» στο φυσικό αέριο, που δεν συνοδεύεται όμως από αντίστοιχη συναίνεση ως προς τον διορθωτικό μηχανισμό για τον έλεγχο της τιμής στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ.
Όσον αφορά το «δυναμικό πλαφόν» στην τιμή του φυσικού αερίου στο ΤTF, η επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, είχε υποσχεθεί ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει λεπτομερείς προτάσεις εγκαίρως για το επόμενο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας.
Η κοινοτική επίτροπος είχε επισημάνει ότι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός και να αποτραπεί η αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου -φόβοι ακριβώς που προβάλλουν η Γερμανία και η Ολλανδία.
Ο Ολλανδός υπουργός Ενέργειας Ρομπ Γιέτεν είχε αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Είμαστε ανοιχτοί σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της αγοράς, υπό τον όρο ότι δεν θα επιβραδυνθεί η ενεργειακή μετάβαση και δεν θα μπει σε κίνδυνο ο ενεργειακός εφοδιασμός», υπογράμμισε δίνοντας το στίγμα των θέσεων Χάγης-Βερολίνου.
Από ελληνικής πλευράς, ο υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, είχε ζητήσει κατά την παρέμβασή του στο Συμβούλιο την άμεση εξειδίκευση των μέτρων για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών φυσικού αερίου, επισημαίνοντας ότι με ενότητα και αποφασιστικότητα η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση.
Ο υπουργός Ενέργειας της Τσεχίας, Γιόζεφ Σικέλα είχε δηλώσει ότι οι υπουργοί Ενέργειας στηρίζουν ευρέως την εισαγωγή ενός δυναμικού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που θα περιορίσει την υπερβολική αστάθεια των τιμών. Σημείωσε, ωστόσο, ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά στον μηχανισμό διόρθωσης των τιμών στο Χρηματιστήριο TTF.
«Το ζητούμενο είναι να διασφαλιστεί ότι με το πλαφόν αυτό, θα συνεχίσουμε να μπορούμε να λαμβάνουμε από τις αγορές το αέριο που έχουμε ανάγκη», τόνισε ο Γιόζέφ Σικέλα.
Ως προς τα σημεία σύγκλισης των κρατών-μελών, ο Γιόζεφ Σικέλα είχε επισημάνει ότι «οι υπουργοί συμφώνησαν ότι πρέπει να εστιάσουμε στις κοινές προμήθειες φυσικού αερίου -είναι κάτι το οποίο συζητούμε εδώ και αρκετούς μήνες και πρέπει να αρχίσουμε να αγοράζουμε φυσικό αέριο από αξιόπιστους προμηθευτές», αμέσως μετά την περίοδο του καλοκαιριού».
Ο ίδιος ανέφερε, επίσης, ότι οι υπουργοί Ενέργειας καλωσόρισαν τα μέτρα αλληλεγγύης, τα οποία θα διασφαλίζουν ότι τα κράτη-μέλη θα μπορούν να λαμβάνουν φυσικό αέριο, ακόμα και χωρίς τη σύναψη διμερών συμφωνιών μεταξύ τους.
Όλα αυτά μένει να οριστικοποιηθούν εν όψει του νέας συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις 24 Νοεμβρίου. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, ο δρόμος είναι σπαρμένος με αγκάθια…
