Ωστόσο, σε λίγα μόλις χρόνια η περιοχή αυτή μπορεί να μετατραπεί σε ένα πρότυπο για τον σχεδιασμό βιώσιμων πόλεων.
Σε απόσταση οχτώ χιλιομέτρων από την Ακρόπολη, ένα από τα αρχαιότερα οικοδομήματα του δυτικού κόσμου, μια ελληνική εταιρεία αξιοποίησης ακινήτων πρόκειται να μεταμορφώσει το πρώην αεροδρόμιο σε μια «έξυπνη πόλη» του μέλλοντος.
Η αχανής έκταση γης που είναι τριπλάσια σε μέγεθος από το Μονακό πρόκειται να γίνει το The Ellinikon, ένα έργο ανάπτυξης το οποίο η ελληνική κυβέρνηση και η ομάδα διαχείρισης του έργου ελπίζουν ότι θα αναδείξει το πόσο έχει προοδεύσει η χώρα από την εποχή της οικονομικής κρίσης.
Στο κέντρο του The Ellinikon θα βρίσκεται το μεγαλύτερο παράκτιο πάρκο στην Ευρώπη, το οποίο θα έχει έκταση 2.000 στρέμματα και θα καταλαμβάνει το ένα τρίτο του συνολικού οικοπέδου. Η έκταση που θα είναι διπλάσια από εκείνη του Hyde Park στο Λονδίνο θα αποτελέσει την καρδιά μιας νέας «πόλης των 15 λεπτών» στα νοτιοδυτικά της Αθήνας. Όλα όσα μπορεί να χρειαστεί ένας κάτοικος, από καταστήματα και γραφεία έως σχολεία και νοσοκομεία, δεν θα απέχουν πάνω από 15 λεπτά περπάτημα από το κέντρο του πάρκου, μειώνοντας την ανάγκη για αυτοκίνητα. Μονοπάτια για περπάτημα και ποδηλατόδρομοι μήκους περίπου 50 χιλιομέτρων θα κατασκευαστούν στην περιοχή μαζί με μια νέα γραμμή τραμ που θα τη συνδέει με δύο κοντινούς σταθμούς του μετρό.
Η δημιουργία μιας έξυπνης πόλης από το μηδέν
«Μετατρέπουμε ένα μέρος που αποτελείται κατά 70% από τσιμέντο σε ένα μέρος που θα είναι κατά 70% πράσινο», δηλώνει ο Οδυσσέας Αθανασίου, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Lamda Development που είναι υπεύθυνη για την ανάπλαση της έκτασης των έξι εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων.
Χιλιάδες αισθητήρες και οθόνες υψηλής τεχνολογίας θα εγκατασταθούν σε διάφορα σημεία για να βελτιώσουν τη ζωή κατοίκων και επισκεπτών, δημιουργώντας μια «έξυπνη» πόλη. Θα υπάρχουν ανιχνευτές τοποθετημένοι μέσα στους δημόσιους κάδους απορριμμάτων που θα ειδοποιούν τις ομάδες αποκομιδής όταν χρειάζονται άδειασμα. Ο φωτισμός στους δρόμους και στα μονοπάτια θα προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις καιρικές συνθήκες, ενώ τα ρυάκια που διατρέχουν το πάρκο με κατεύθυνση προς τη θάλασσα θα παρακολουθούνται αυτόνομα για να περιοριστεί ο κίνδυνος πλημμυρών. Παγκάκια από σκυρόδεμα που θα έχει ανακτηθεί από τους αεροδιαδρόμους θα διαθέτουν ενσωματωμένους ηλιακούς φορτιστές τηλεφώνων. Τα φυτά θα αρδεύονται με νερό από λύματα που έχουν συλλεγεί και καθαριστεί σε μια υπόγεια εγκατάσταση πριν διοχετευτούν πίσω στο πάρκο. Υπάρχουν σχέδια για τη χρήση μη επανδρωμένων αεροχημάτων (drones) με σκοπό την παρακολούθηση και τον καθαρισμό της ακτογραμμής.
«Είμαστε τυχεροί, διότι μπορούμε να δημιουργήσουμε αυτή την έξυπνη πόλη από το μηδέν», υποστηρίζει ο κ. Αθανασίου. «Στην περίπτωσή μας, μπορούμε να τοποθετήσουμε καλώδια και αισθητήρες οπτικών ινών παντού προτού καν προχωρήσουμε στην οδόστρωση».
Το The Ellinikon βρίσκεται στο μέσο της αποκαλούμενης «Αθηναϊκής Ριβιέρας», της ακτογραμμής που απλώνεται στη δυτική πλευρά της πόλης όπου η θάλασσα είναι αρκετά καθαρή και ήρεμη ώστε να επιτρέπει την κολύμβηση. Ωστόσο, μια σειρά από κυβερνητικές διαφωνίες, ζητήματα που είχαν να κάνουν με την οικονομία της χώρας και η αντίθεση μερίδας κατοίκων εμπόδιζαν την ανάπλαση του χώρου του αεροδρομίου από τότε που έκλεισε το 2001.
Μέρος της έκτασης χρησιμοποιήθηκε για να φιλοξενήσει στάδια για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις αυτές αφέθηκαν να παρακμάσουν μετά το τέλος των Αγώνων. Οι διαλυμένοι αεροδιάδρομοι έγιναν συνώνυμοι με τη φήμη της Ελλάδας ως το οικονομικό «καμένο χαρτί» της ΕΕ.
Η Lamda κέρδισε τον διαγωνισμό για την ανάπλαση της τοποθεσίας το 2014, αλλά δεν της επετράπη να ξεκινήσει τις κατασκευαστικές εργασίες μέχρι πέρυσι. Το πάρκο αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί κατά 40% έως το 2025 παράλληλα με μια νέα αμμώδη παραλία 1600 μέτρων ανοικτή για το κοινό, καθώς και έναν παραλιακό πεζόδρομο με εστιατόρια, καταστήματα και μια μαρίνα για 350 σκάφη – ως ένδειξη της λάμψης και της πολυτέλειας που ελπίζουν να προσελκύσουν οι φορείς αξιοποίησης του χώρου, μερικές θέσεις ελλιμενισμού μπορούν να εξυπηρετήσουν κότερα μήκους έως και 35 μέτρων.
Παρά το μέγεθός του, το πάρκο θα αποτελεί μόλις ένα μέρος αυτής της αχανούς νέας τοποθεσίας. Η Lamda χτίζει επίσης 9.000 κατοικίες, δύο πεντάστερα ξενοδοχεία, ένα καζίνο, έξι ουρανοξύστες (τα πρώτα κτίρια στην Ελλάδα που θα φτάσουν σε ύψος τα 200 μέτρα), καθώς και δύο σχολεία, ένα πανεπιστήμιο, ένα νοσοκομείο, μια επιχειρηματική συνοικία και το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της χώρας.
Η χρήση ενέργειας θα μειωθεί κατά περίπου 35%
Βασικός πόλος έλξης θα είναι ο Riviera Tower, ένα οικιστικό συγκρότημα 200 διαμερισμάτων με θέα στο πάρκο και την ακτή, το οποίο θα καλύπτεται από πράσινο. Ο σχεδιασμός του έγινε από το βρετανικό αρχιτεκτονικό γραφείο Foster + Partners.
Σε ύψος έως και 200 μέτρα, δέντρα και φυτά θα κοσμούν το εξωτερικό του Riviera Tower, συμβάλλοντας στη μείωση της ανάγκης για χρήση κλιματισμού κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών. Ο πύργος αποτελείται από δύο κτίρια που συνδέονται με μια σειρά από κάθετους κήπους, βεράντες και πισίνες.
Η Antoinette Nassopoulos-Erickson, senior partner στο γραφείο Foster + Partners, δηλώνει:
«Σχεδιάσαμε τον πύργο με μια πράσινη ραχοκοκκαλιά από πλούσιους σε βλάστηση κάθετους κήπους όχι μόνο για να ανταποκριθεί στις αρχές βιώσιμου σχεδιασμού αλλά και για να αποτελέσει έναν από τους πρώτους πύργους που θα ενσωματώνουν πράσινους εξωτερικούς χώρους σε 40 ορόφους».
Προσθέτει ότι θα εγκατασταθεί εξοπλισμός που θα μειώνει τη χρήση ενέργειας κατά περίπου 35%. Πλαίσια στις βεράντες των διαμερισμάτων θα συλλέγουν τα όμβρια ύδατα που θα χρησιμοποιούνται για την άρδευση των φυτών του κτιρίου.
Το μέγεθος του κατασκευαστικού έργου του Ελληνικού έχει ωθήσει τους υπεύθυνους ανάπτυξης να σκεφτούν πώς μπορούν να το κάνουν πιο βιώσιμο. Το έδαφος κάτω από τους διαδρόμους του πρώην αεροδρομίου καθαρίζεται από τις τοξικές χημικές ουσίες έτσι ώστε να μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί στο πάρκο και σε άλλα μέρη της τοποθεσίας. Κατά παρόμοιο τρόπο, το σκυρόδεμα από τα υπάρχοντα κτίρια και το οδικό δίκτυο χρησιμοποιείται εκ νέου για την κατασκευή τοίχων και σιντριβανιών, όπως επίσης και για παγκάκια, νέα μονοπάτια κλπ.
Το πάρκο θα έχει 31.287 δέντρα που θα εκπροσωπούν 86 ενδημικά είδη στην Ελλάδα, καθώς και εκατομμύρια φυτά σχεδιασμένα για να αντεπεξέρχονται σε θερμά και ξηρά κλίματα. Μια πρώην αθλητική εγκατάσταση κανόε καγιάκ που χρησιμοποιήθηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες μετατρέπεται σε λίμνη έκτασης 15 στρεμμάτων που θα συμβάλλει στην αποθήκευση των πλεοναζόντων ομβρίων υδάτων.
Είναι εξαιρετικά σπάνιο να βρεθεί μια τόσο μεγάλη έκταση γης σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και ακόμα πιο σπάνιο να δοθεί το ένα τρίτο αυτής της έκτασης σε χώρους πρασίνου. Ωστόσο, παρόλο που τα σχέδια για αυτό το γιγαντιαίο πάρκο καταστρώνονταν επί σειρά ετών, η κατασκευή του συμβαδίζει με τη στροφή που σημειώνεται σε σχέση με τις εκτάσεις γης σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η ευεγερτική επίδραση του «πράσινου»
Οι εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων επιλέγουν ολοένα και περισσότερο να μετατρέπουν σημαντικά τμήματα των εκτάσεων γης που εκμεταλλεύονται σε χώρους πρασίνου, συνειδητοποιώντας ότι τα μακροπρόθεσμα οφέλη αυτής της απόφασης υπερτερούν των γρήγορων αποδόσεων από την κατασκευή ακόμα ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων. Στο Λονδίνο, για παράδειγμα, η ανάπλαση έκτασης 215 στρεμμάτων του Canada Water από την British Land στα νοτιοδυτικά της πόλης περιλαμβάνει πάρκα και ανοικτούς χώρους 49 στρεμμάτων.
Οι έρευνες έδειξαν ότι τα πλεονεκτήματα της ύπαρξης περισσότερων χώρων πρασίνου εκτείνονται από τα χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης στους ενήλικες έως τον μειωμένο κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας. Παράλληλα, τα πάρκα συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, τη διατήρηση ηπιότερων θερμοκρασιών και τη μείωση του θορύβου.
Ο Σάββας Σαββαΐδης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ελληνικού τμήματος της Sotheby’s International Realty, υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη του Ελληνικού συμπίπτει με την αναζήτηση περισσότερου χώρου φυσικού περιβάλλοντος στις αστικές περιοχές από τους αγοραστές.
«Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας, παρατηρήσαμε μια αυξημένη επιθυμία να αποσυνδεθούμε την έντονη καθημερινότητα και να αναπτύξουμε εκ νέου μια ουσιαστική σύνδεση με τη φύση», μας λέει. «Έτσι καταγράφηκε αυξημένο ενδιαφέρον για τα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε βλάστηση ή στην ύπαιθρο.»
Προς το παρόν, η τοποθεσία σφύζει από κατασκευαστική δραστηριότητα, με γερανούς και μπουλντόζες να έχουν μόλις ξεκινήσει τη μεταμόρφωση αυτής της εγκαταλειμμένης έκτασης. Ωστόσο, σε μια προσπάθεια να δείξει στο κοινό και στους υποψήφιους αγοραστές τι επιφυλάσσει το μέλλον, η Lamda δημιούργησε ένα τεράστιο κέντρο επισκεπτών σε ένα ανακαινισμένο υπόστεγο αεροσκαφών στην άκρη της υπό ανάπτυξη έκτασης. Στο εσωτερικό του, οι επισκέπτες μπορούν να ανεβούν σε ένα ποδήλατο γυμναστικής μπροστά σε μια οθόνη που τους επιτρέπει να κάνουν ποδήλατο μέσα στο πάρκο σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας ή να περιηγηθούν εικονικά στην μαρίνα στη θαλαμηγό-εξομιωτή του χώρου. Οι επισκέπτες μπορούν επίσης να δουν ένα εκθεσιακό διαμέρισμα του Riviera Tower εξοπλισμένη με έξυπνα οικιακά gadget. Παραδείγματος χάριν, οι κάτοικοι θα έχουν ένα ψυγείο που θα εμφανίζει το περιεχόμενό του όταν το αγγίζουν έτσι ώστε να αποφεύγουν το άνοιγμα της πόρτας και τη σπατάλη ενέργειας ενώ μια οθόνη ενσωματωμένη στον πάγκο της κουζίνας θα επιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν τον φωτισμό και τη θερμότητα της κατοικίας τους, καθώς και να λαμβάνουν ενημερώσεις για εκδηλώσεις στην περιοχή του Ελληνικού.
Riviera Tower: Τα 170 από τα 200 διαμερίσματα έχουν πωληθεί
Ο κ. Αθανασίου δήλωσε ότι τα 170 από τα 200 διαμερίσματα στο Riviera Tower έχουν πωληθεί, το 86% σε Έλληνες αγοραστές συμπεριλαμβανομένου του ιδίου. Οι τιμές κυμαίνονται από 9.000 ευρώ (8.000 στερλίνες) έως 30.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για ένα ρετιρέ.
Το υπό ανάπτυξη ακίνητο αξίας 8,5 δις ευρώ θα κατασκευαστεί και θα χρηματοδοτηθεί από τη Lamda που μίσθωσε το 2014 την έκταση από το ελληνικό Δημόσιο για 99 έτη αντί 915 εκατομμυρίων ευρώ. Το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της Lamda ανήκει στον οικογενειακό Όμιλο Λάτση που έχει συμφέροντα στη ναυτιλία, την τραπεζική, τα ακίνητα και το πετρέλαιο.
Το μεγάλο πάρκο, το καζίνο και το νέο παραλιακό μέτωπο αναμένεται να προσελκύσουν ένα επιπλέον εκατομμύριο τουρίστες ετησίως στην Αθήνα και η τοποθεσία θα προσθέσει 2,2% στο μέγεθος της ελληνικής οικονομίας και θα δημιουργήσει 80.000 θέσεις εργασίας έως το 2025.
«Πρόκειται για μια τεράστια έκταση δίπλα στη θάλασσα που ήταν άδεια και αυτό είναι κάτι που δεν συναντάς σε καμία άλλη πρωτεύουσα τον 21ο αιώνα», υποστηρίζει ο κ. Αθανασίου. «Έχουμε καθαρή θάλασσα, άφθονους χώρους πρασίνου, φανταστικό καιρό, καλές υποδομές με γραμμές μετρό και τραμ και ό,τι άλλο μπορεί να προσφέρει μια έξυπνη πόλη. Πρόκειται για ένα συνδυασμό τον οποίο, κατά τη γνώμη μου, δεν μπορείτε να βρείτε πουθενά αλλού στον κόσμο.»
