Τουρκία: Σε «κλοιό» θέτει τα social media ο Ερντογάν εν όψει των εκλογών του 2023
Εν όψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών τον Ιούνιο του 2023 η τουρκική κυβέρνηση σχεδιάζει να εντείνει τη δράση κατά της «παραπληροφόρησης». Επικριτές του σχεδίου αυτού εκφράζουν τις ανησυχίες τους πως ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θέλει να θέσει υπό τον έλεγχο του την δράση στο Διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ώστε να καταστείλει τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου.
Όπως επισημαίνει σε εκτενές δημοσίευμα η Deutsche Welle, το σχέδιο νόμου για την «καταπολέμηση της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» όπως έχει ονομαστεί, βρίσκεται ψηλά στην «ατζέντα» της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Αν και το προσχέδιο είχε ήδη συζητηθεί στην επιτροπή διαμεσολάβησης, η έγκρισή του αναβλήθηκε για μετά τις καλοκαιρινές διακοπές.
Οι αποκαλύψεις του εξόριστου μαφιόζου Σεντάτ Πεκέρ, ο οποίος δημοσιεύει βίντεο στο Youtube από το 2020 εξαπολύοντας δημόσια κατηγορίες ενάντια στο περιβάλλον του Ερντογάν για υποθέσεις διαφθοράς και εμπλοκής σε βρώμικες υποθέσεις, αποτελούν τον λόγο για τον νέο «νόμο περί παραπληροφόρησης». Επίσης ο Πεκέρ ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε περαιτέρω αποκαλύψεις, αυτή τη φορά για τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο, δύο μήνες πριν τις επόμενες εκλογές, προκαλώντας ανησυχίες στο κυβερνών κόμμα.
Φυλάκιση έως 3 ετών προβλέπει ο νόμος
Ο «νόμος περί παραπληροφόρησης» προβλέπει αλλαγές στον νόμο περί Τύπου, αλλά και εισαγωγή ενός νέου ποινικού αδικήματος στον τουρκικό Ποινικό Κώδικα.
Γνωστό και ως Άρθρο 217/Α, επιβάλλει ποινή φυλάκισης ενός έως τριών ετών σε όποιον «παραπληροφορεί σχετικά με την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια, τη δημόσια τάξη και την υγεία».
Αυτό που προκαλεί συζητήσεις εντός και εκτός Κοινοβουλίου, είναι πως ο νόμος αφήνει ένα ευρύ περιθώριο ως προς το τι συνιστά «παραπληροφόρηση». Ως εκ τούτου, οι επικριτές του αναφέρουν ότι ο νόμος επιτρέπει τον αδικαιολόγητο περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης.
Ένα επίκαιρο παράδειγμα: Η εκστρατεία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) αναφορικά με την εξαφάνιση 128 δισ. δολαρίων από τα συναλλαγματικά αποθέματα της τουρκικής κεντρικής τράπεζας αποτελεί για το κόμμα του Ερντογάν μια εκστρατεία παραπληροφόρησης. Με τον νέο νόμο η τουρκική κυβέρνηση επιθυμεί να ρυθμίσει αντίστοιχες περιπτώσεις στο μέλλον και για αυτό είναι πολύ αμφιλεγόμενες οι προθέσεις της.
«Μήλον της Έριδος» για τις πολιτικές παρατάξεις της χώρας
Ο μαφιόζος Σεντάτ Πεκέρ κατηγόρησε πριν από μερικές εβδομάδες κορυφαίους πολιτικούς του ΑΚP και συμβούλους του Ερντογάν για διαφθορά. Στην συνέχεια δύο σύμβουλοι του Τούρκου προέδρου, οι οποίοι αποτελούσαν και στόχο των καταγγελιών, παραιτήθηκαν προφασιζόμενοι λόγους υγείας. Ο πρόεδρος του τουρκικού υπέρ-εθνικιστικού πολιτικού κόμματος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, χρησιμοποίησε τις αποκαλύψεις του Πέκερ ώστε να επαναφέρει τον νόμο για την παραπληροφόρηση στην ημερήσια διάταξη.
«Οι πρόσφατες εξελίξεις έδειξαν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρειάζονται έλεγχο με κάθε κόστος. […] Σε αυτό το πλαίσιο η ρύθμιση για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι προετοιμασίες της οποίας έχουν ήδη ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό, θα πρέπει να ψηφιστεί αμέσως», σημείωσε ο Μπαχτσελί για τον νόμο περί παραπληροφόρησης.Ο ίδιος αναφέρει πως θα υπάρξουν περαιτέρω απόπειρες για να επηρεαστεί το αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών.
Ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΜΗP Φετί Γιλντίζ, μιλώντας στην DW υπερασπίστηκε τον νόμο. Ο ίδιος υποστηρίζει πως οι πολιτικοί αντίπαλοι του «κακώς» δυσφημούν τον νόμο ως νόμο λογοκρισίας. Στην πραγματικότητα, όπως ο ίδιος εξηγεί, ο νόμος περί παραπληροφόρησης δεν τιμωρεί δηλώσεις που δεν ξεπερνούν τα όρια του ρεπορτάζ.
«Καταστροφή για την Τουρκία»
Το Δίκτυο Κανονισμού και Ισορροπίας (DDA), το οποίο ασχολείται από το 2011 με ανάλογα ζητήματα, επέκρινε το σχέδιο νόμου. Όπως αναφέρει, «ο νέος νόμος εισάγει ένα ευρύ και δύσκολο να οριστεί είδος ποινικού αδικήματος και το υποβάλλει σε πολύ αυστηρές ποινικές κυρώσεις». Συνδικάτα και ενώσεις ΜΜΕ βγήκαν στους δρόμους τον Ιούνιο για να διαμαρτυρηθούν κατά των σχεδίων της κυβέρνησης με σύνθημα: «Όχι στον νόμο της λογοκρισίας».
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ασκήσει έντονη κριτική, ενώ καλούν την κυβέρνηση του Ερντογάν να εντάξει όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς στην διαδικασία έγκρισης.
Ο Οζγκούρ Οζέλ, αντιπρόεδρος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP), σε συνέντευξη του στη DW υπενθύμισε πως είχε προτείνει στην κυβέρνηση να συνεργαστεί το κόμμα του με τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς φορείς, κάτι που δεν έγινε. Για τον ίδιο, το σχέδιο νόμου αποτελεί «μια καταστροφή για την Τουρκία». Προβληματικό θεωρεί κυρίως το γεγονός πως τα μέσα ενημέρωσης θα πρέπει να αποκαλύπτουν τις πηγές τους, εάν ο νόμος τεθεί σε ισχύ με αυτή τη μορφή.
