Τρίγκου: Τουλάχιστον 110 είδη πουλιών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος φωλιάζουν στην Ελλάδα
Μιλώντας για συγκεκριμένες κατηγορίες πουλιών, όπως είναι εκείνα που αναπαράγονται, οι λεγόμενοι χειμερινοί επισκέπτες, όσα διέρχονται κατά τη μετανάστευση, αλλά και εκείνα που περνούν τυχαία από τη χώρα μας, επισήμανε πως καθένα από αυτά έχει διαφορετική σημασία για τη χώρα μας.
«Η σημασία της Ελλάδας για αρκετά αναπαραγόμενα είδη είναι ιδιαίτερα μεγάλη, τόσο από ζωογεωγραφική όσο και από άποψη διεθνούς προστασίας. Τουλάχιστον 110 είδη ευρωπαїκού ενδιαφέροντος φωλιάζουν στη χώρα μας, μεταξύ αυτών παγκοσμίως απειλούμενα είδη, όπως ο Αργυροπελεκάνος, ο Μαυρόγυπας, το Τρυγόνι, ο Αιγαιόγλαρος κ.α.», ανέφερε η ίδια.
Μάλιστα, η κυρία Τρίγκου, δεν δίστασε να επισημάνει και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα είδη μεταναστευτικών πουλιών στη χώρα μας, τονίζοντας πως κύριες απειλές για τα μεταναστευτικά πουλιά είναι η απώλεια των βιοτόπων τους και η αλλαγή στις χρήσεις γης, η λαθροθηρία και η δηλητηρίαση.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη της Ρούλας Τρίγκου στο Act For Earth και το CNN Greece:
Η Ελλάδα παρά το μικρό τns μέγεθος κατέχει εξέχουσα θέση στον χάρτη τns ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας, λόγω του προνομίου τns να διαθέτει μεγάλη ποικιλία σε είδη χλωρίδας και πανίδας. Ανάμεσα στα δεύτερα, σημαντικό ποσοστό καταλαμβάνουν τα πουλιά, αρκετά από τα οποία θεωρούνται σπάνια για την Ευρώπη ή είναι παγκοσμίως απειλούμενα με εξαφάνιση. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα αξιόλογο αριθμό αν λάβουμε υπόψη ότι ευρωπαϊκές χώρες με μεγαλύτερη έκταση είναι φτωχότερες σε είδη πουλιών. Θα μπορούσατε να μας δώσετε μερικά στοιχεία και αριθμούς;
Η Ελλάδα διαθέτει μια πλούσια σε είδη ορνιθοπανίδα, σε συνάρτηση με το μικρό της μέγεθος ως χώρα. Τα πουλιά ζουν στην Ελλάδα εδώ και εκατομμύρια χρόνια: Τα παλαιότερα γνωστά απολιθώματα φτάνουν μέχρι τo Ανώτερο Μειόκαινο (5 – 6.500.000 χρόνια πριν), ενώ σε ανασκαφές στην Κρήτη ανακαλύφθηκε και ένα νέο είδος κουκουβάγιας, ενδημικό της Κρήτης, που ζούσε στο Πλειστόκαινο αλλά δεν υπάρχει πλέον (Athene cretensis). Στις ίδιες ανασκαφές ταυτοποιήθηκαν και οστά του Ψαρόμπουφου (Ketupa zeylonensis), είδος που υπάρχει έως σήμερα, αλλά δεν απαντάται πλέον στην Ελλάδα. Τέλος, σε πολύ μεταγενέστερους χρόνους (2-3.000 χρόνια πριν) είναι πιθανόν να ζούσε στην Ελλάδα και η Φαλακρή Ίβιδα (Geronticus eremita).
Από τα 456 είδη που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα:
• 243 αναπαράγονται
• 56 είναι χειμερινοί επισκέπτες
• 54 διέρχονται κατά τη μετανάστευση
• 103 είναι τυχαίοι – πολύ σπάνιοι επισκέπτες
Η σημασία της Ελλάδας για τα πουλιά:
A. Για το ξεχειμώνιασμα
Η Ελλάδα έχει σχετικά ήπιο χειμώνα, με αποτέλεσμα να διαχειμάζει στη χώρα μας ένας σημαντικός αριθμός πουλιών που γεννούν βορειότερα (όπως χήνες, κύκνοι, πάπιες, διάφορα είδη αρπακτικών πουλιών κ.ά.). Επίσης, η Ελλάδα λειτουργεί ως καταφύγιο σε περιπτώσεις βαρυχειμωνιάς.
B. Για την αναπαραγωγή ασυνήθιστων ειδών
Εδώ υπάρχουν αναπαραγωγικές αποικίες ειδών πουλιών που είναι σημαντικές σε διεθνές επίπεδο, όπως πάνω από το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού του Μαυροπετρίτη, η μεγαλύτερη αποικία Αργυροπελεκάνου στον κόσμο και άνω του 20% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους κ.ά. Επίσης, στην Ελλάδα αναπαράγονται είδη με περιορισμένη εξάπλωση στον πλανήτη, όπως το Φρυγανοτσίχλονο, ο Αιγαιοτσιροβάκος και το Σαΐνι, καθώς και είδη πουλιών με περιορισμένη εξάπλωση στην Ευρώπη όπως η Αετογερακίνα, ο Βραχοτσοπανάκος κ.ά.
Γ. Για τη μετανάστευση
Η Ελλάδα «γεφυρώνει» το δύσκολο ταξίδι των πουλιών μεταξύ Ευρώπης-Αφρικής στο δυσκολότερο μέρος του: Το πέρασμα της Μεσογείου και της Σαχάρας. Περισσότερα από τα μισά είδη των πουλιών της Ελλάδας αναπαράγονται τακτικά. Το 60% των ειδών αυτών είναι επιδημητικά, ενώ τα υπόλοιπα είναι καλοκαιρινοί ή χειμερινοί επισκέπτες.
Η σημασία της Ελλάδας για αρκετά αναπαραγόμενα είδη είναι ιδιαίτερα μεγάλη, τόσο από ζωογεωγραφική όσο και από άποψη διεθνούς προστασίας. Τουλάχιστον 110 είδη ευρωπαїκού ενδιαφέροντος φωλιάζουν στη χώρα μας, μεταξύ αυτών παγκοσμίως απειλούμενα είδη, όπως ο Αργυροπελεκάνος, ο Μαυρόγυπας, το Τρυγόνι, ο Αιγαιόγλαρος κ.α. Για πολλά άλλα είδη, η Ελλάδα έχει ιδιαίτερη σημασία σε περιφερειακό ή τοπικό γεωγραφικό επίπεδο, κυρίως λόγω του ότι οι πληθυσμοί των ειδών αυτών είναι πολύ μεγαλύτεροι στην Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες γειτονικές χώρες, όπως π.χ η Τουρκία, που όμως έχει πού μεγαλύτερη έκταση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα στην κατηγορία αυτή είναι είδη όπως τα πελαγικά θαλασσοπούλια Μύχος, Αρτέμης και Υδροβάτης, ο Θαλασσοκόρακας, ο Σπιζαετός, η Πετροπέρδικα, ο Αιγαιοτσιροβάκος κ.ά.
Στην Ελλάδα, τέλος, αναπαράγονται και αρκετά είδη με μικρούς και τοπικούς πληθυσμούς, οι οποίοι όμως, έχουν ιδιαίτερη εθνική σημασία από ζωογεωγραφική άποψη. Πρόκειται για είδη για τα οποία η Ελλάδα αποτελεί το νότιο ή το δυτικό όριο της γεωγραφικής τους εξάπλωσης στη Δυτ. Παλαιαρκτική, όπως π.χ. ο Ροδοπελεκάνος, η Λαγγόνα, η Σταχτόχηνα, ο Χηνοπρίστης, ο Αγριόκουρκος, η Δασόκοτα, η Νησιώτικη Πέρδικα, ο Αιγωλιός, ο Πευκοτσοπανάκος, το Σμυρνοτσίχλονο κ.ά.
Είναι αλήθεια πως η χώρα μας αποτελεί σημαντικό πέρασμα και σταθμό ανεφοδιασμού για μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών πουλιών, αλλά και τόπο αναπαραγωγής και/ή διαχείμασης για πολλά ακόμα, όπως ο Ασπροπάρης, ο Μαυροπετρίτης, το Κιρκινέζι και ο Μύχος της Μεσογείου. Ποιοι παράγοντες καθιστούν την Ελλάδα ένα τόσο σημαντικό «πέρασμα» για τα μεταναστευτικά πουλιά;
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης στο νότιο άκρο της Βαλκανικής, αλλά και του αναγλύφου της (πολλά νησιά, χερσόνησοι, οροσειρές κ.ά.), η Ελλάδα είναι ευνοϊκό σημείο για τις μεταναστευτικές διαδρομές πολλών πουλιών, από και προς την Αφρική. Τουλάχιστον 54 από τα είδη της Ελληνικής ορνιθοπανίδας χαρακτηρίζονται ως διερχόμενοι μετανάστες, απαντούν δηλαδή σχεδόν μόνο κατά την ανοιξιάτικη ή/και φθινοπωρινή μετανάστευση.
Δείτε επίσης εδώ, σχετικά με τον κρίσιμο ρόλο των νησιών της νότιας Ελλάδας για την επιβίωση εκατομμυρίων πουλιών κατά τη μετανάστευση. Στην προσπάθειά τους να διασχίσουν το μεγάλο οικολογικό φράγμα που είναι η έρημος Σαχάρα και η Μεσόγειος θάλασσα, πολλά μεταναστευτικά πουλιά φτάνουν στις μεσογειακές ακτές έχοντας χάσει μεγάλο μέρος της σωματικής τους μάζας. Για πολλά από αυτά τα καταβεβλημένα πουλιά, τα μικρά νησιά της νότιας Μεσογείου, όπως αυτά της χώρας μας, αποτελούν την πρώτη διαθέσιμη ξηρά όπου μπορούν να σταθμεύσουν και να ανεφοδιαστούν πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τον Βορρά.
Η σύνθεση της ελληνικής ορνιθοπανίδας κυριαρχείται σαφώς από είδη που στην πλειοψηφία τους είναι «μεταναστευτικά» ή «αποδημητικά». Επεξηγώντας τον όρο, θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τα είδη αυτά σε διακριτές κατηγορίες; Για παράδειγμα, αυτά που έρχονται κάθε άνοιξη, όσα έρχονται συνήθως Οκτώβριο/Νοέμβριο από βορειότερες χώρες για να ξεχειμωνιάσουν εδώ, ή και εκείνα που απλώς περνάνε από τη χώρα μας, κατά την περίοδο της ανοιξιάτικης και φθινοπωρινής αποδημίας, μετακινούμενα από την Αφρική προς τη βόρεια Ευρώπη και αντίστροφα;
Θα μπορούσαμε να κατατάξουμε τα μεταναστευτικά είδη της χώρα μας σε τρεις διακριτές κατηγορίες: α) αυτά πού έρχονται κάθε άνοιξη (σχεδόν αποκλειστικά από την Αφρική) και αφού φωλιάσουν εδώ επιστρέφουν το φθινόπωρο στην Αφρικανική Ήπειρο για να διαχειμάσουν β) όσα έρχονται, συνήθως Οκτώβριο/Νοέμβριο, από βορειότερες χώρες για να ξεχειμωνιάσουν εδώ, επιστρέφοντας (από Φεβρουάριο/Μάρτιο) στις χώρες αυτές για να φωλιάσουν και γ) εκείνα πού απλώς διέρχονται από τη χώρα μας κατά την περίοδο της ανοιξιάτικης και φθινοπωρινής μετανάστευσης, μετακινούμενα από την Αφρική προς την βόρεια Ευρώπη και αντίστροφα.
Ποια είναι η σημασία των Αντικυθήρων για τα μεταναστευτικά πουλιά;
Η γεωγραφική θέση των Αντικυθήρων στην απόληξη της Βαλκανικής χερσονήσου προσελκύει μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών αρπακτικών, τα οποία κάθε φθινόπωρο μετακινούνται μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής, καθιστώντας τα Αντικύθηρα μία από τις σημαντικότερες μεταναστευτικές στενωπούς της Ελλάδας. Επιπλέον, τα Αντικύθηρα αποτελούν σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό για ξεκούραση και ανεφοδιασμό για χιλιάδες πουλιά που μεταναστεύουν από την Αφρική προς τις περιοχές αναπαραγωγής στον Βορρά.
Περιοχές όπως τα Αντικύθηρα, τα Κύθηρα, η Μάνη και η Κρήτη παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο για χιλιάδες πουλιά, όταν αυτά πραγματοποιούν τις ετήσιες μεταναστεύσεις τους. Λόγω των μεγάλων αποστάσεων που έχουν να καλύψουν σε μικρό χρονικό διάστημα, αυτές οι περιοχές αποτελούν για τα πουλιά σημεία στα οποία θα βρουν χώρους για τροφή και ξεκούραση. Τους δίνεται, δηλαδή, η δυνατότητα να ανανεώσουν την ενέργεια που κατανάλωσαν για να φτάσουν έως εκεί, έτσι ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν τη μετανάστευση τους χωρίς να έχουν πρόβλημα.
Έτσι, κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια των δύο μεταναστευτικών περιόδων (άνοιξη και φθινόπωρο) τα Αντικύθηρα δέχονται, λόγω της θέσης τους, έναν τεράστιο αριθμό πουλιών. Κάποια από αυτά απλώς περνούν, χωρίς να κάθονται καθόλου στο νησί και άλλα, μετά από ένα μακρύ ταξίδι, σταματούν για λίγες ώρες εκεί, τόσες όσες τους χρειάζονται για να ξεκουραστούν και να τραφούν.
Την άνοιξη τα Αντικύθηρα δέχονται πουλιά είτε από τη δυτική Κρήτη, είτε κατευθείαν από τις βόρειες ακτές της Αφρικής. Από τις αρχές Μαρτίου μέχρι και τα μέσα Ιουνίου εκατομμύρια μικρόπουλα έχουν περάσει από το νησί. Μαζί τους, στις ακτές ή σε εποχιακά πλημμυρισμένα χωράφια στο εσωτερικό του νησιού, κάθονται και πολλά υδρόβια ή παρυδάτια είδη, ενώ δεν είναι λίγα και τα αρπακτικά πουλιά, τα οποία, άλλοτε σε μεγάλους αριθμούς και άλλοτε σε μικρότερους αριθμούς, περνούν καθ’ όλη τη διάρκεια της ανοιξιάτικης μετανάστευσης. Στη φθινοπωρινή μετανάστευση τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού τώρα τα πουλιά έρχονται από το εσωτερικό της Ευρώπης (κυρίως από την κεντρική και ανατολική). Μόνο που αυτήν τη φορά, μαζί με αυτά που είχαν περάσει την άνοιξη, έρχονται και αυτά που γεννήθηκαν εκείνη τη χρονιά.
Από τα παραπάνω στοιχεία μπορούμε να επισημάνουμε δύο χαρακτηριστικά σημεία σχετικά με τα Αντικύθηρα: Πρώτον ότι το νησί αποτελεί σημαντικό σημείο για τη μετανάστευση (περισσότερα από 200 μεταναστευτικά είδη πουλιών), ιδιαίτερα στρουθιόμορφων και δεύτερον ότι από τα είδη που αναπαράγονται στο νησί τα 5 είναι αρπακτικά. Από τα αρπακτικά αυτά όλα έχουν παρατηρηθεί να τρέφονται με πουλιά, ακόμη και το Βραχοκιρκίνεζο.
Αν θέλαμε να συνοψίσουμε τους λόγους για τους οποίους τα Αντικύθηρα είναι πολύ σημαντικός χώρος για τα πουλιά θα λέγαμε ότι:
- Είναι το μοναδικό κατοικημένο νησί, με τη μεγαλύτερη αποικία Μαυροπετρίτη (Falco eleonorae), σε παγκόσμιο επίπεδο
- Είναι από τις ελάχιστες γνωστές περιπτώσεις, αν όχι η μοναδική, πάλι σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου συγκριτικά με τη συνολική έκταση του νησιού, φωλιάζει ένας τόσος μεγάλος αριθμός αρπακτικών, από 5 διαφορετικά είδη
- Αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σημεία στον ελλαδικό χώρο όπου μπορεί να παρατηρήσει κανείς να μεταναστεύουν 28 είδη αρπακτικών, κατά τις δύο μεταναστευτικές περιόδους. Κάποια από αυτά, όπως ο Καλαμόκιρκος και ο Σφηκιάρης, παρατηρούνται σε πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις που αριθμούν χιλιάδες πουλιά. Ακόμα, κάποια είδη απαντώνται σε αριθμούς πολύ μεγαλύτερους από αυτούς που έχουν καταγραφεί σε άλλους μεταναστευτικούς διαδρόμους που υπάρχουν στο εσωτερικό της Μεσογείου (Νότια Ιταλία, Σικελία, Μάλτα, κ.ά.)
- Είναι το δυτικότερο σημείο στον κόσμο που φωλιάζει ο Αμμοπετρόκλης, ενώ το κοντινότερο σημείο που αποδεδειγμένα φωλιάζουν μικροί και αραιοί πληθυσμοί του είδους είναι το ανατολικό Αιγαίο και η Θράκη
- Έχουν καταγραφεί να μεταναστεύουν σε μεγάλους πληθυσμούς είδη για τα οποία, με βάση τους χώρους που διαχειμάζουν, η μετανάστευση πάνω από τα Αντικύθηρα δεν είναι τόσο φυσιολογική. Ένα παράδειγμα είναι ο Νανομυγοχάφτης, που ξεχειμωνιάζει στην Ινδία και παρατηρείται να περνά το φθινόπωρο από το νησί, σε πολύ μεγάλους αριθμούς
- Είναι, ίσως, από τα ελάχιστα σημεία στην Ελλάδα όπου μπορεί να δει κανείς μέσα σε μία ημέρα τεράστιους αριθμούς (μερικές χιλιάδες) από κάποια στρουθιόμορφα και όχι μόνο.
Τα Αντικύθηρα αποτελούν μια από τις σημαντικότερες περιοχές για να μελετηθεί η μετανάστευση των πουλιών (αρπακτικών και στρουθιόμορφων) στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και από τις λίγες περιοχές όπου μπορεί κάποιος να μάθει να αναγνωρίζει έναν πολύ μεγάλο αριθμό πουλιών, τόσο εύκολα.
Περισσότερες πληροφορίες για τα Αντικύθηρα και τον Ορνιθολογικό Σταθμό Αντικυθήρων: www.ornithologiki.gr/osa
Ποιους κινδύνους αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα είδη μεταναστευτικών πουλιών, όπως το Τρυγόνι (παγκοσμίως απειλούμενο) και η Νανόχηνα (το πιο απειλούμενο υδρόβιο πουλί στην Ευρώπη), όταν εισέρχονται στη χώρα μας; Θα μπορούσατε να μας αναφέρετε και κάποια επιπλέον απειλούμενα είδη;
Κύριες απειλές για τα μεταναστευτικά πουλιά είναι η απώλεια των βιοτόπων τους και η αλλαγή στις χρήσεις γης, η λαθροθηρία και η δηλητηρίαση.
Κάθε άνοιξη, τέσσερα δισεκατομμύρια πουλιά διανύουν τεράστιες αποστάσεις από την Αφρική στην Ευρώπη, με σκοπό να φωλιάσουν, χωρίς καμία σχεδόν στάση για ξεκούραση και ανεφοδιασμό. Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών δεν θα επιβιώσει από το πέρασμα πάνω από την έρημο Σαχάρα και τη Μεσόγειο θάλασσα, δηλαδή μια συνολική απόσταση 2.000 χιλιομέτρων, εξαιτίας εξάντλησης.
Χιλιάδες από τα δυνατότερα πουλιά που επιβιώνουν από αυτό το ταξίδι, που αποτελούν και τους πιο καλούς γεννήτορες, στην πρώτη τους στάση για ξεκούραση, στα Ιόνια Νησιά ή στις δυτικές ακτές της χώρας, πυροβολούνται παράνομα, με αποτέλεσμα να μην φτάσουν ποτέ στη Βόρεια Ευρώπη για να αναπαραχθούν.
Το Τρυγόνι που κατά την αρχαιότητα ήταν σύμβολο ομορφιάς, αγάπης και συντροφικότητας, στη σύγχρονη Ελλάδα είναι σύμβολο ανελέητης δίωξης και αγώνα επιβίωσης. Τα τελευταία χρόνια οι πληθυσμοί του είδους έχουν υποστεί δραματική μείωση, που φτάνει έως και το 80%, κάτι που οδήγησε στην κατάταξή του ως Τρωτό είδος στον Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), δηλαδή πλέον αποτελεί είδος παγκοσμίως απειλούμενο με εξαφάνιση. Η επέκταση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και η αλλαγή στις χρήσεις γης έχει παίξει καθοριστικό ρόλο, όμως στις Μεσογειακές χώρες, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, η λαθροθηρία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα που επιτείνει την απειλή.
Το ανοιξιάτικο κυνήγι, παράνομο ήδη από το 1985 στη χώρα μας, αποτελεί ένα πραγματικό έγκλημα απέναντι στα εξουθενωμένα Τρυγόνια, μετά το δύσκολο ταξίδι τους: ένα έγκλημα με στόχο πουλιά που έρχονται για να φωλιάσουν. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο στα Ιόνια Νησιά, σε περιοχές κυρίως της Ζακύνθου, της Κέρκυρας, των Παξών και των Οθωνών, που παρά τις δεκαετίες απαγόρευσης και εν έτει 2023 (!) εξακολουθεί να θεωρείται από μερίδα του τοπικού πληθυσμού «παραδοσιακή» δραστηριότητα.
Περισσότερα στο: www.ornithologiki.gr/ikb
Ο Ασπροπάρης είναι το μικρότερο από τα τέσσερα είδη γυπών που απαντούν στην Ελλάδα και την Ευρώπη και το μοναδικό που μεταναστεύει.
Κάθε χρόνο, στις αρχές της άνοιξης τα πουλιά επιστρέφουν από τις χώρες της Αφρικής για να φωλιάσουν σε έναν από τους πολυάριθμους γκρεμούς της χώρας μας. Οι Ασπροπάρηδες που έρχονται στην Ελλάδα συνήθως διαχειμάζουν στο Τσαντ ή το Σουδάν. Από εκεί, θα πρέπει να διανύσουν κατά μέσο όρο 5.000 χλμ., περνώντας πάνω από τουλάχιστον 7 ή 8 χώρες (Τσαντ, Σουδάν, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Συρία, Τουρκία), κάποιες από αυτές εμπόλεμες, πάνω από ερήμους, μεγάλες πόλεις και τη θάλασσα για να φτάσουν στον αγαπημένο τους βράχο, όπου βρίσκεται η φωλιά τους.
Αποτελεί το πιο απειλούμενο είδος πουλιού της Ελλάδας, με μόλις πέντε αναπαραγωγικά ζευγάρια να απομένουν στη χώρα.
Η εγκατάλειψη της υπαίθρου αλλά και των παραδοσιακών μεθόδων κτηνοτροφίας είχαν ως αποτέλεσμα αφενός τη σημαντική μείωση της διαθέσιμης τροφής, λόγω της έλλειψης νεκρών ζωών, αφετέρου τη δάσωση των ανοικτών περιοχών βόσκησης, κάνοντας τον εντοπισμό των νεκρών ζώων δυσκολότερο για τους γύπες. Η ανάπτυξη υποδομών προκάλεσε την απώλεια ενδιαιτημάτων αλλά και όχληση στις φωλιές. Επίσης, το δίκτυο γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι άλλη μία αιτία θνησιμότητας για το είδος, καθώς τα πουλιά αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο θανάτωσης από ηλεκτροπληξία ή πρόσκρουση πάνω στις γραμμές και τους στύλους του δικτύου.
Οι Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, όταν δεν είναι ορθά χωροθετημένοι, μπορούν να προκαλέσουν τον θάνατο ακόμα και στα πιο έμπειρα άτομα από προσκρούσεις στις πτέρυγες των ανεμογεννητριών. Επιπλέον, είναι γνωστό πως, ειδικά στο παρελθόν, οι Ασπροπάρηδες θανατώνονταν από ανθρώπους για ταρίχευση, ενώ έκλεβαν και τα αβγά τους.
Όμως, καμία άλλη απειλή δεν έχει προκαλέσει τόσο συντριπτικές απώλειες στον πληθυσμό του Ασπροπάρη όσες η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Μέχρι και το 1981, οι Δασικές Υπηρεσίες χρησιμοποιούσαν συστηματικά δηλητηριασμένα δολώματα τα οποία αντικαταστάθηκαν μέχρι το 1993 από το εξίσου θανατηφόρο κυανιούχο άλας για να εξαλείψουν τα λεγόμενα «επιβλαβή είδη» όπως η αλεπού ή ο λύκος. Αυτή η πρακτική οδήγησε στη θανάτωση πολλών αρπακτικών πουλιών, ανάμεσά τους και ο Ασπροπάρης. Παρόλο που από το 1993 η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων είναι αυστηρά απαγορευμένη, η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων εξακολουθεί να αποτελεί μια συνήθη πρακτική στην ελληνική ύπαιθρο, με καταστροφικές συνέπειες για τον Ασπροπάρη και την υπόλοιπη άγρια ζωή, καθώς και με κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Περισσότερα στο: https://www.ornithologiki.gr/el/oi-draseis-mas/diatirisi-erevna/prostatevomena-eidi/68-asproparis
Η Νανόχηνα είναι το πιο σπάνιο και απειλούμενο αναπαραγόμενο είδος χήνας στην Ευρώπη. Φωλιάζει στον Αρκτικό Κύκλο και ήταν παλαιότερα ένα από τα πιο πολυπληθή αναπαραγόμενα είδη στις αρκτικές και υποαρκτικές περιοχές της Παλαιαρκτικής, από τη Σκανδιναβία έως την Ανατολική Σιβηρία.
Εξαιτίας της ραγδαίας μείωσης του πληθυσμού της, η κατανομή της Νανόχηνας έχει πλέον κατακερματιστεί σε ξεχωριστούς πληθυσμούς. Αν και κατατάσσεται παγκοσμίως ως Τρωτό είδος (σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης – ΙUCN), ο φιννοσκανδικός πληθυσμός της Νανόχηνας, που φωλιάζει στη βόρεια Σκανδιναβία και διαχειμάζει στη Μεσόγειο, κατατάσσεται ως Κρισίμως Κινδυνεύων στην Ευρώπη, αριθμώντας μόλις 30-35 ζευγάρια.
Η χώρα μας είναι πολύ σημαντική για την προστασία της Νανόχηνας μιας και σε εμάς διαχειμάζει το σύνολο σχεδόν του φιννοσκανδικού πληθυσμού του είδους, παραμένοντας για περίπου πέντε μήνες στους υγρότοπους της Β. Ελλάδας, κυρίως τη λίμνη Κερκίνη και το Δέλτα του Έβρου.
Αν και η Νανόχηνα αποτελεί προστατευόμενο, μη θηρεύσιμο, είδος, εξακολουθούν να χάνονται άτομα Νανόχηνας εξαιτίας λαθροθηρίας ή/και εκ λάθους θανάτωσης κατά τη διάρκεια της κυνηγετικής περιόδου, έχοντας ως στόχο άλλα υδρόβια είδη, κυρίως χήνες. Αυτό μπορεί να γίνει ιδιαίτερα προβληματικό δεδομένης της εξαιρετικής ομοιότητας της Νανόχηνας με την Ασπρομέτωπη Χήνα, ένα κοινό και θηρεύσιμο είδος στις χώρες κατά μήκος της μεταναστευτικής διαδρομής της Νανόχηνας. Γι’ αυτό, προκειμένου να αποφευχθεί η κατά λάθος θήρευση κάποιας Νανόχηνας, σε όλες τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (περιοχές Natura 2000) που απαντά το είδος στην Ελλάδα απαγορεύεται και το κυνήγι της Ασπρομέτωπης Χήνας.
Επιπρόσθετα, άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η άναρχη κίνηση τροχοφόρων μέσων στους υγρότοπους, ο τουρισμός, το ψάρεμα και το κυνήγι μπορεί να προκαλέσουν όχληση στις Νανόχηνες, αναγκάζοντάς τες να μετακινηθούν σε λιγότερο ασφαλή μέρη.
Η Νανόχηνα δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στα φυσικά υγρολίβαδα, σε αντίθεση με τα άλλα είδη χηνών που επωφελούνται και από τις καλλιέργειες με αποτέλεσμα να έχουν αυξήσει τους αριθμούς τους κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Η μετατροπή των υγρολίβαδων σε αγροτικές εκτάσεις, καθώς και η διαδεδομένη κατά το παρελθόν αποξήρανση των υγροτόπων, έχουν συμβάλει στην υποβάθμιση των περιοχών τροφοληψίας της Νανόχηνας σε όλο το εύρος κατανομής της.
Περισσότερα στο: https://www.ornithologiki.gr/el/oi-draseis-mas/diatirisi-erevna/prostatevomena-eidi/123-nanoxina
